«Πώς επηρεάζει το τραύμα το μυαλό ενός παιδιού και πώς μπορούν να ανακάμψουν τα παιδιά με τραύματα; Στο κλασικό του βιβλίο, ο διάσημος Αμερικανός παιδοψυχίατρος δρ Πέρρυ εξηγεί τι συμβαίνει μέσα στον εγκέφαλο των παιδιών που εκτίθενται σε ακραίο στρες και μοιράζεται μαζί μας τα μαθήματα θάρρους, ανθρωπιάς και ελπίδας που πήρε από αυτά. Μόνο όταν κατανοήσουμε την επιστήμη του νου και τη δύναμη της αγάπης και της στοργής, θα μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα θεραπεύσουμε την ψυχή και το πνεύμα του πιο πληγωμένου παιδιού» (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Μέσα σε αυτό το βιβλίο περιγράφονται δώδεκα περιπτώσεις παιδιών που έχουν βιώσει κάποιες τραυματικές καταστάσεις.
Μία από τις διαταραχές που αναφέρονται στο βιβλίο είναι η Διαταραχή Αντιδραστικής Προσκόλλησης, που εκδηλώνεται σε παιδιά που είχαν υποστεί σοβαρή πρώιμη παραμέληση και τραύμα. Μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από έλλειψη ενσυναίσθησης και αδυναμία σύνδεσης με τους άλλους ανθρώπους, καθώς και μια τάση χειραγώγησης και αντικοινωνική συμπεριφορά. Σε μικρή ηλικία τα παιδιά αυτά δεν έχουν δεχθεί αρκετό λίκνισμα, αγκάλιασμα και άλλες συμπεριφορές σωματικές και συναισθηματικής φροντίδας και στοργής. Τα παιδιά με αυτή τη διαταραχή μπορεί να εμφανίσουν αναπτυξιακές διαταραχές και αναστολή σωματικής ανάπτυξης, ενώ δεν έχουν καταφέρει να αναπτύξουν πρώιμη προσκόλληση με το πρόσωπο φροντίδας.
Ο Πέρρυ περιγράφει: «Αν ένα παιδί έχει ΔΑΠ (Διαταραχή Αντιδραστικής Προσκόλλησης), η έλλειψη σύνδεσης και προσκόλλησης είναι αμφίδρομη. Υπάρχει μια αμοιβαία νευροβιολογία στις ανθρώπινες σχέσεις- τη δημιουργούν οι «κατοπτρικοί» μας νευρώνες. […] Οι θεραπευτές είναι κι αυτοί άνθρωποι όπως όλοι οι άλλοι, και η έλλειψη ικανοποιητικών αλληλεπιδράσεων με παιδιά που πάσχουν από ΔΑΠ τείνει να αφαιρεί τη χαρά από τη συνεργασία μαζί τους και τους κάνει να αισθάνονται βάρος όταν δουλεύουν με αυτά. Ο θυμός και η απόγνωση που μπορεί να προκαλέσει η ψυχρότητά τους και η δυσάρεστη συμπεριφορά τους ίσως να είναι ο λόγος που τόσο πολλοί γονείς ελκύονται από θεραπείες σκληρές και τιμωρητικές προς αυτές τις επιζήμιες μεθόδους. Οι περισσότεροι θεραπευτές αισθάνονται ανακούφιση όταν ολοκληρώνεται η θεραπεία» (σελ. 350-351).
Σε κάποιο άλλο σημείο, ο Πέρρυ γράφει: «Αν μπορούσαμε να είμαστε μπροστά στις στιγμές χαράς, περιέργειας, εξερεύνησης και επιβράβευσης ενός παιδιού –αλλά και στις στιγμές τρόμου, ταπείνωσης και στέρησης-, θα μαθαίναμε πολύ περισσότερα για αυτό το παιδί, ποιο είναι και ποιοι είναι πιθανό να γίνει…» (σελ. 227). Σε διάφορα σημεία τονίζονται οι επιπτώσεις που έχει η παραμέληση από μόνη της στον εγκέφαλο του παιδιού, καθώς και οι επιδράσεις στις ανώτερες γνωστικές λειτουργίες, όπως μνήμη, γλώσσα και άλλες.
- Πηγή: Bruce D. Perry. 2023. Το αγόρι που μεγάλωσε σαν σκύλος. Και άλλες ιστορίες από το ημερολόγιο ενός παιδοψυχιάτρου. Εκδόσεις Πατάκη.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
