- ΗΛΙΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Η ομορφιά ενός νησιού δεν βρίσκεται μόνον στις παραλίες με τα διάφανα νερά και την ψιλή άμμο. Δεν βρίσκεται μόνο στα στενά δρομάκια με το αχνό φως και τα πολλά μαγαζάκια της χώρας. Δεν βρίσκεται μόνο στο ηλιοβασίλεμα που ο ήλιος φαίνεται άλλοτε να πνίγεται στο απέραντο γαλάζιο της θάλασσας κι άλλοτε να κρύβεται στις κορυφές κάποιων λόφων. Δεν βρίσκεται μόνο στις ψαροταβέρνες δίπλα στο κύμα με τα λαχταριστά θαλασσινά εδέσματα και στα ταβερνάκια με τα τοπικά φαγητά.
Δεν βρίσκεται μόνο στα λιμάνια με τα ψαροκάϊκα και τους ψαράδες να καθαρίζουν τα δίχτυα τους μετά την νυχτερινή σοδειά, που άλλοτε είναι πλούσια κι άλλοτε φτωχή. Δεν βρίσκεται μόνο στην εικόνα που το πλοίο της γραμμής μπαίνει στο λιμάνι μεγαλοπρεπώς και δένει σκορπίζοντας χαρά και ελπίδα τόσο γι αυτούς που έρχονται όσο και γι αυτούς που φεύγουν. Δεν βρίσκεται μόνο στα τοπικά πανηγύρια και χορούς, που όλοι (ντόπιοι και τουρίστες) παραδίνονται αμαχητί στους ήχους των τοπικών μουσικών οργάνων και μελωδικών φωνών.
Δεν βρίσκεται μόνο στις πρώτες πρωινές ακτίνες του ήλιου πάνω στο άσπρο χρώμα των σπιτιών του νησιού, αλλά και στα μαγικά χρώματα που σκεπάζουν το νησί όταν οι ακτίνες του ήλιου πνίγονται στη θάλασσα κι αφήνουν την εξουσία τους στη θεά της νύχτας που έχει την συνήθεια να κρύβει τις ασχήμιες των οικισμών και να δημιουργεί σε όλους ένα μυστηριακό κλίμα που όλοι θέλουν να ζήσουν κι ας γνωρίζουν πως είναι μία πλάνη.
Δεν βρίσκεται μόνο στην πολυχρωμία των ανθρώπων που κάθε χρόνο το καλοκαίρι κατακλύζουν τα νησιά. Ντόπιοι και τουρίστες συμβιώνουν αδιαφορώντας για τις διαφορές τους (γλωσσικές, εθνικές, θρησκευτικές, χρώματος…) και επιδεικνύοντας μία μνημειώδη ανεκτικότητα απέναντι στη διαφορετικότητα και δοξάζοντας ταυτόχρονα τη θεά της Ειρήνης, γιατί χωρίς αυτήν τίποτα από τα παραπάνω δεν θα ήταν εφικτό.
Δεν βρίσκεται μόνο στην σκιά κάποιων λίγων δέντρων στις παραλίες που αχρηστεύουν τις κακόγουστες ομπρέλες και ξαπλώστρες των λουομένων που θα ξόδευαν πολλά για λίγο ίσκιο και προφύλαξη από τις καυτές ακτίνες του ήλιου. Δεν βρίσκεται μόνο στα μικρά καΐκια που σαν τσαμπί από σταφύλια-τουρίστες εκτελούν πολλά δρομολόγια κάνοντας τον γύρο των νησιών. Δεν βρίσκεται μόνο στο οδοιπορικό κάποιων τουριστών που πεζή αναζητούν τις κρυφές και δύσβατες ομορφιές του τοπίου των νησιών.
Δεν βρίσκεται μόνο σε εκείνους τους ανθρώπους που σε ξενοδοχεία και καταλύματα μάς υπηρετούν αγόγγυστα τις μέρες των διακοπών μας και υπομένοντας κάθε παραξενιά μας. Και οι περισσότεροι από αυτούς είναι ξένοι, οικονομικοί μετανάστες, που επέλεξαν τη χώρα μας για τον «άρτον τον επιούσιον» λύνοντας ταυτόχρονα και το πρόβλημα της έλλειψης εργατικών χεριών στη βαριά βιομηχανία μας, τον Τουρισμό. Είναι αυτοί που δεν «λιάζονται στην Ομόνοια» και εργάζονται σε δουλειές που οι ντόπιοι «Ελληνάρες» απαξιούν να εργαστούν την ίδια στιγμή που διαμαρτύρονται για την ανεργία στην Ελλάδα. Ο απόλυτος παραλογισμός.
Η Ομορφιά σ’ ένα Εξωκκλήσι
H ομορφιά ενός νησιού μπορεί να βρίσκεται και σε ένα ξωκκλήσι που διεκδικεί τον τίτλο του οικόσημου αυτού του νησιού. Όχι τόσο γιατί ένα ξωκκλήσι από τη φύση του συνιστά το απόλυτο σύμβολο της θρησκευτικής πίστης των ανθρώπων ενός νησιού, αλλά γιατί με την αισθητική του και τον τόπο που είναι χτισμένο αναγκάζει τον επισκέπτη να δει την αρμονία ανάμεσα στα ανθρώπινα δημιουργήματα και στην φυσική πραγματικότητα.
Το εξωκκλήσι της Αγίας Σοφίας στη Δ ο ν ο ύ σ α, λιτό και απέριττο, δεσπόζει στο χώρο που είναι χτισμένο με μία εκπληκτική θέα στο Αιγαίο. Το λευκό αυτό ξωκκλήσι με το μπλε του τρούλο σε βοηθά να βρεις τον τρόπο να υπερβείς τα γήινα και να επικοινωνήσεις με το θείο, όποια μορφή κι αν δώσεις σε αυτό. Κάπου νιώθεις πως το μπλε του τρούλου προσπαθεί να ενώσει το μπλε του ουρανού με αυτό της θάλασσας.
Το βλέμμα του επισκέπτη το σαγηνεύει η απεραντοσύνη της θάλασσας με την Αμοργό να προβάλλει στο βάθος, ενώ στην πίσω πλευρά σε συντροφεύει η παρουσία της Νάξου. Το ξηρό τοπίο με τους λίγους θάμνους προδιαθέτει τον απαιτητικό επισκέπτη να προβληματιστεί αλλά και να διδαχτεί για τη δύσκολη ζωή των μόνιμων κατοίκων. Τα πολλά ξωκκλήσια είναι ο αδιάψευστος μάρτυρας αυτών των δυσκολιών όχι μόνο από το φυσικό περιβάλλον αλλά και από το ανθρωπογενές (πειρατές…).
Tα εξωκκλήσια, τα μικρά αυτά εκκλησάκια, εκτός του ήταν σημεία θρησκευτικής αναφοράς ήταν ταυτόχρονα και σημεία παρηγοριάς και ελπίδας για τον άνθρωπο της υπαίθρου και τον καραβοτσακισμένο ναυτικό. Ήταν το αποκούμπι του πονεμένου και του κουρασμένου ανθρώπου. Ήταν ένα καταφύγιο από τα χτυπήματα της μοίρας και της ζωής.
Σημαντικό στοιχείο από το παραπάνω εξωκκλήσι της Αγίας Σοφίας δίπλα στον οικισμό Μερσήνι είναι η πέτρινη στήλη που αναγράφεται η ημερομηνία ανέγερσης του ναού (1948) με την απαραίτητη αναφορά στα ονόματα των δωρητών. Το ξωκκλήσι αυτό φαίνεται πως οικοδομήθηκε από χειρώνακτες με την δική τους αισθητική και παιδεία, όπως μαρτυρά και η ορθογραφία των ονομάτων. Αρχιτέκτων ήταν η πίστη, η ευλάβεια και το μεράκι
Βλέποντας και ξαναβλέποντας το συγκεκριμένο εξωκκλήσι και το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας που δένει αρμονικά με το μπλε του τρούλου και το άσπρο χρώμα του υπόλοιπου κτίσματος εύκολα οδηγείσαι στην εξομολογητική αναφορά του Ελύτη:
“Ελπίζοντας στην επίτευξη μιας / απελευθέρωσης απ’ όλα τα δεσμά / και μιας δικαιοσύνης που θα ταυτιζόταν / με το απόλυτο φως, είμαι / ένας ειδωλολάτρης που, / αθέλητα, καταλήγει στη χριστιανική / αγιότητα”.
Να, λοιπόν, που ένα ξωκκλήσι με την ομορφιά του, το λευκό και μπλε του χρώμα και με την μοναδική του θέα είναι ικανό να σε πείσει να ξαναεπισκεφτείς το νησί (Δονούσα) των δονήσεων και το χώρο όπου σύμφωνα με τη μυθολογία ο Διόνυσος έκρυψε την Αριάδνη, για να μην τη βρει ο Θησέας.
Και προσοχή μην νομίσει κάποιος πως οι διακοπές στη Δονούσα είναι μόνο για τους εναλλακτικούς…
