Η Ολέμπ ντε Γκουζ, (Olympe de Gouges), γνωστή και ως Ολυμπία ντε Γκούζ, γεννήθηκε ως Μαρί Γκουζ στις 7 Μαΐου 1748 στο Μοντομπάν και πέθανε στη γκιλοτίνα στις 3 Νοεμβρίου 1793 στο Παρίσι. Ήταν Γαλλίδα διανοούμενη και θεωρείται μία από τους πρωτοπόρους του γαλλικού φεμινισμού.
Συγγραφέας της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων των Γυναικών και της Γυναίκας Πολίτη (1791), άφησε πολλά κείμενα υπέρ των αστικών και πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών και της κατάργησης της σκλαβιάς των Μαύρων.
Συχνά εκλαμβάνεται ως έμβλημα από τα κινήματα απελευθέρωσης των γυναικών.
Η Μαρί Γκουζ γεννήθηκε στο Μοντομπάν σε ταπεινή οικογένεια. Ο πατέρας της ήταν χασάπης και η μητέρα της υπηρέτρια. Σύμφωνα με φήμες ήταν το παράνομο παιδί του μαρκήσιου Λε Φραν ντε Πομπινιάν, ή ακόμα του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΕ’.
Το 1765, σε ηλικία 17 ετών, η Μαρί Γκουζ παντρεύτηκε τον Λουί Ωμπρί με τον οποίο απέκτησε ένα παιδί 2 χρόνια αργότερα. Ο σύζυγός της πέθανε λίγο αργότερα και η Μαρί μετακόμισε με το παιδί της στο Παρίσι, μη θέλοντας να παραμείνει στην επαρχία. Ονειρευόμενη διασημότητα, σύχναζε στα λογοτεχνικά σαλόνια και πήρε το ψευδώνυμο Ολυμπία ντε Γκουζ, που σχηματίστηκε από το όνομα της μητέρας και το οικογενειακό της όνομα.
Ανέλαβε πολιτική και κοινωνική δράση σε ζητήματα που κυμαίνονταν από τη βελτίωση δρόμων έως το διαζύγιο, τα νοσοκομεία μητρότητας και τα δικαιώματα των ορφανών παιδιών και των ανύπαντρων μητέρων και έγραψε προφητικά για την υπεράσπιση των ιδεών της. Μεταξύ των θεατρικών έργων της ήταν Η σκλαβιά των Μαύρων, το οποίο ανέβηκε στο Théâtre-Français.
Από το 1780 και μετά εξέδιδε μυθιστορήματα και έργα όπου υπερασπίζονταν τις προοδευτικές απόψεις της. Η Γαλλική Επανάσταση έδωσε στην Ολυμπία ντε Γκουζ την ευκαιρία να δείξει πόσο ήταν πριν από την εποχή της. Σε αντίθεση με τη Συντακτική Συνέλευση, που απέκλειε τις γυναίκες από τα πολιτικά δικαιώματα, δημοσίευσε ένα κείμενο που αποτελεί ένα από τα θεμέλια του πρώιμου φεμινισμού και το αντίστοιχο της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Γυναικών και της Γυναίκας Πολίτη. Σε αυτήν υποστήριζε τη χειραφέτηση των γυναικών και την πλήρη και άνευ όρων ισότητα μεταξύ των δύο φύλων.
Η Ολυμπία ντε Γκουζ
Η Ολυμπία ντε Γκουζ θεωρείται ως μία από τις πρώτες φεμινίστριες. Σε άλλα γραπτά της καταφέρθηκε κατά της δουλείας και της θανατικής ποινής και ετέθη υπέρ του διαζυγίου. Από πολιτική άποψη, υποστήριξε τον βασιλιά Λουδοβίκο ΙΣΤ’ κατά τη διάρκεια της δίκης του. Στη συνέχεια πήρε την πλευρά των Γιρονδίνων και δημοσίευσε φυλλάδια ενάντια στον Μαρά και τον Ροβεσπιέρο.
Μετά την πτώση των Γιρονδίνων, κατηγορήθηκε ότι ήταν η συγγραφέας κειμένων τους. Συνελήφθη στις 20 Ιουλίου 1793, παραπέμφθηκε σε δίκη και καταδικάστηκε σε θάνατο. Καρατομήθηκε στη γκιλοτίνα στην πλατεία Κονκόρντ στις 3 Νοεμβρίου 1793, κυρίως λόγω των γραπτών της σχετικά με την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Το θεατρικό της έργο Ο Φιλόσοφος παίρνει το μάθημά του ή Ο Κατά φαντασίαν κερατάς (Le Philosophe corrigé ou Le Cocu supposé, 1787) έχει μεταφραστεί στα ελληνικά από τον Νεκτάριο-Γεώργιο Κωνσταντινίδη.
