Η εξαρτησιακή διαταραχή προσωπικότητας συνδέεται με μια έντονη ανάγκη προσκόλλησης στους άλλους και έντονο φόβο απόρριψης. Τα άτομα με τη συγκεκριμένη διαταραχή επιτρέπουν συχνά στον εαυτό τους να παραμείνουν σε μη υγιείς- κακοποιητικές σχέσεις. Η έντονη προσκόλληση χαρακτηρίζεται από μια απελπισμένη ανάγκη του ατόμου να το φροντίζουν, να του δείχνουν στοργή και αγάπη και να έχει στενές σχέσεις. Η ανάγκη για στοργή και ενδιαφέρον, για ασφάλεια και προστασία είναι τόσο έντονη, που το άτομο είναι πρόθυμο να υποχωρήσει στις δικές τους επιθυμίες και σε άλλες ανάγκες που έχει. Συνήθως, έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση και υποτιμά τον εαυτό του, ενώ ένας από τους μεγαλύτερους φόβους του είναι να μείνει μόνο του, εξαιτίας της πεποίθησης που έχει ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί οτιδήποτε και δεν μπορεί να πάρει αποφάσεις. Το άτομο έχει έντονα μέσα του τον φόβο μήπως κάνει λάθος ή μήπως δεν καταφέρει να ικανοποιήσει τον άλλο απέναντί του.
Το άτομο, επειδή καταλαβαίνει το πόσο άγχος και δυσφορία του δημιουργεί ο φόβος της εγκατάλειψης και της απόρριψης, αγωνίζεται να λειτουργήσει μόνο του και να αποδείξει στον εαυτό του ότι είναι ανεξάρτητο. Η απόγνωση για σύνδεση μπορεί να οδηγήσει σε σχέσεις εκμετάλλευσης, υποτίμησης ή κακοποίησης. Ο φόβος εγκατάλειψης κατακλύζει κάθε στιγμή και κάθε σκέψη του ατόμου με εξαρτησιακή διαταραχή προσωπικότητας. Στην αρχή, προσπαθούν η προσκόλληση και η ανάγκη τους για επαφή και σύνδεση να φαίνεται σε φυσιολογικά πλαίσια, καθώς είναι μια περίοδος όπου το ζευγάρι είναι πιο κοντά, αγκαλιά ο ένας με τον άλλο και προβάλλουν ποιος φαντάζονται ότι είναι ο σύντροφός τους. Όσο οι σχέσεις εξελίσσονται, οι προβολές και οι ψευδαισθήσεις εξαφανίζονται και ορισμένοι σύντροφοι δεν μπορούν να ανεχθούν την απελπισμένη ανάγκη του συντρόφου τους.
Η ρήξη στη σχέση είναι ο μεγαλύτερος φόβος τους, καθώς η εξάρτηση από τους άλλους μπορεί να κατακλύσει τους συνεργάτες και τους φίλους. Άλλοι μπορεί να αισθάνονται ότι οι ανάγκες αυτού του ατόμου είναι πολύ καταπιεστικές και αναζητούν τρόπους για να βγουν από μια σχέση. Η απόφαση να φύγουν από τη σχέση μπορεί να δημιουργήσει ενοχές, καθώς συνειδητοποιούν πόσο ανάγκη τους έχει η άλλη πλευρά. Τα άτομα με αυτή τη διαταραχή ζουν διαρκώς σε μια κατάσταση ανασφάλειας και φόβου, που επιβαρύνει και όσους είναι μαζί τους, ενώ συχνά στρέφονται προς τις ουσίες για να αντιμετωπίσουν το άγχος που νιώθουν. Βιώνουν στεναχώρια στη σκέψη και μόνο ότι θα χάσουν ένα αγαπημένο τους πρόσωπο, σκέφτονται επανειλημμένα ότι ο άλλος θα φύγει από τη ζωή τους ή θα απορριφθούν. Λόγω του έντονου άγχους που νιώθουν δυσκολεύονται πολύ να εμπιστευτούν τον άλλο μέσα στη σχέση, με αποτέλεσμα να αμφισβητούν και να είναι καχύποπτοι με το άλλο άτομο. Ενώ επιθυμούν μια βαθιά σύνδεση με τον άλλο, οι αμφιβολίες και η έλλειψη εμπιστοσύνης δεν τους επιτρέπουν να αισθανθούν στενά συνδεδεμένοι.
Στο πλαίσιο της θεραπείας, με χρήση της γνωσιακής- συμπεριφοριστικής προσέγγισης, στόχος είναι να αντικαταστήσουν τις αρνητικές πεποιθήσεις που έχουν και τις απαισιόδοξες σκέψεις που κάνουν, να μάθουν να αναιρούν τις αυτοκαταστροφικές σκέψεις τους και να αποκτήσουν πιο διεκδικητική συμπεριφορά.
Πηγές:
- https://www.psychologytoday.com/intl/blog/lifetime-connections/202208/how-dependent-personality-disorder-can-wreck-relationships.
- https://www.verywellmind.com/how-to-deal-with-abandonment-issues-in-relationships-7371412.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
