«Στον δρόμο, κάτω από ένα φανάρι, ένας μεθυσμένος ψάχνει το πεζοδρόμιο. Ένας αστυφύλακας τον ρωτάει για το αντικείμενο των ερευνών του. ‘Έχασα το κλειδί μου’, απαντά ο μπεκρής. Κι αρχίζουν και ψάχνουν παρέα. Λίγο αργότερα, ο αστυφύλακας ρωτάει: ‘Μα είστε σίγουρος ότι χάσατε εδώ το κλειδί σας;» Και η απάντηση λογικότατη: ‘Όχι, μου ‘πεσε πιο κάτω, προς τα κει, αλλά εκεί είναι σκοτεινά’.
Παράλογο σας φαίνεται; Μα τότε, ούτε σεις ψάχνετε όπως πρέπει! Γιατί ακριβώς ο σκοπός του ελιγμού αυτού είναι να ψάχνουμε χωρίς να βρίσκουμε τίποτα. Είναι θέμα επιμονής.
Αυτή η φαινομενικά ανόητη φόρμουλα: ‘είναι θέμα επιμονής’ είναι μία από τις πιο καταστροφικές συνταγές που έχουν εφαρμοστεί στον πλανήτη μας από εκατομμύρια χρόνια.
Έχει οδηγήσει ολόκληρα είδη στην εξαφάνιση.
Είναι ένα παιχνίδι με το παρελθόν που οι πρόγονοί μας τα ζώα γνώριζαν ήδη πριν από την 6η μέρα της δημιουργίας. Αντίθετα με την τρίτη μέθοδο, που έριχνε την ευθύνη για τη δυστυχία σε δυνάμεις που δεν ελέγχονται από εμάς αυτή η τέταρτη μέθοδος βασίζεται ολοκληρωτικά στην μανιώδη διατήρηση και επανάληψη των ίδιων λύσεων και ενεργειών, που κάποτε βέβαια μπορεί να ήταν σωστές, ίσως και μοναδικές. Το θέμα όμως είναι ότι οι καταστάσεις αλλάζουν με τον καιρό. Και εκεί, φίλε αναγνώστη, αρχίζει το παιχνίδι μας.
Είναι γεγονός ότι κανένας οργανισμός δεν μπορεί να λειτουργήσει στην τύχη κάνοντας κάτι σήμερα, και το αντίθετό του την επόμενη μέρα, έτσι, χωρίς αιτία. Η ζωτική ανάγκη προσαρμογής διαμορφώνει τρόπους συμπεριφοράς συγκεκριμένους κάθε φορά, με απώτερο στόχο την πιο άνετη και ανώδυνη επιβίωση. Όμως, για λόγους που δεν έχουν ακόμα ερευνηθεί πλήρως, ο άνθρωπος, όπως και τα ζώα, έχουν την τάση να θεωρούν αυτές τις λύσεις σαν απόλυτες και οριστικές. Αυτή η αφέλεια μας κρύβει το γεγονός ότι αυτές οι λύσεις είναι προκαθορισμένες να γίνονται όλο και πιο αναχρονιστικές. Επίσης μας κρύβει το γεγονός ότι υπήρχαν και υπάρχουν κι άλλες πιθανές λύσεις, που θα άξιζε να τις λάβουμε υπ’ όψιν ή και να τις προτιμήσουμε. Διπλή τύφλωση- διπλό αποτέλεσμα.
Καταρχήν η λύση που διαλέξαμε γίνεται όλο και πιο απελπιστική. Έπειτα, η αυξανόμενη στεναχώρια που προκύπτει μαζί με την ακλόνητη πεποίθηση ότι δεν υπάρχει άλλη λύση, οδηγούν στο συμπέρασμα: ας συνεχίσουμε. Είναι θέμα επιμονής. Έτσι, είναι σίγουρο ότι θα βουλιάξουμε στη δυστυχία.
Η σημασία αυτού του μηχανισμού για το θέμα μας είναι προφανής. Μπορούν να την εφαρμόσουν ακόμη και αρχάριοι, χωρίς ιδιαίτερη πείρα. Άλλωστε, η χρήση του έχει εξαπλωθεί τόσο, που ο Φρόιντ και γενιές ολόκληρες ψυχιάτρων μετά από αυτόν εξασφάλισαν μπόλικη πελατεία και τρώνε με χρυσά κουτάλια- μόνο που αντί για τον δικό μας όρο ‘επιμονή’ προτιμούν την πιο επιστημονική έκφραση: ΝΕΥΡΩΣΗ.
Μα τι σημασία έχει ο όρος, το βασικό είναι το αποτέλεσμα. Και το αποτέλεσμα είναι εγγυημένο, εφ’ όσον ο σπουδαστής ακολουθεί πιστά δύο διπλούς κανόνες.
Πρώτον: μια και μοναδική λύση είναι δυνατή, λογική, επιτρεπτή.
Δεύτερον: δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αμφισβητήσουμε την προηγούμενη πρόταση» (σελ. 23-24).
Πηγή: Paul Watzlawick. 1985. Φτιάξε τη δυστυχία σου μόνος σου. Εκδόσεις Αλήστου Μνήμης.
____________________________________________________________
Κουραβάνας Νικόλαος, Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc
