Ο Τζοβάνι Βιρτζίνιο Σκιαπαρέλι (Giovanni Virginio Schiaparelli, Σαβιλιάνο, 14 Μαρτίου 1835 – Μιλάνο, 4 Ιουλίου 1910) ήταν Ιταλός αστρονόμος, γνωστός κυρίως για τις μελέτες του σχετικά με τον πλανήτη Άρη. Υπήρξε γερουσιαστής του Βασιλείου της Ιταλίας, μέλος της Ακαδημίας των Λύγκων (Accademia dei Lincei), της παλαιότερης ιταλικής ακαδημίας, της Ακαδημίας Επιστημών του Τορίνου και του Βασιλικού Ινστιτούτου Lombardo. Από το 1862 έως το 1900 διετέλεσε διευθυντής του Αστεροσκοπείου Brera του Μιλάνου.
Η εργασία του για τον Άρη
Από το 1877 ο Σκιαπαρέλι αφοσιώθηκε στην παρατήρηση του Άρη και, ύστερα από χρόνια παρατηρήσεων, δημοσίευσε τον πρώτο λεπτομερή χάρτη του πλανήτη. Το όνομά του ταυτίστηκε με τον πλανήτη αυτό, ώστε θεωρείται ιδρυτής της αρεογραφίας, του κλάδου της αστρονομίας που μελετά τη γεωγραφία του Άρη. Ήταν ο πρώτος που παρατήρησε με τηλεσκόπιο αυτό που νόμισε πως ήταν ένα πυκνό δίκτυο διωρύγων στον Κόκκινο Πλανήτη, των διάσημων διωρύγων του Άρη, την εποχή της μεγάλης αντίθεσης του 1877, γεγονός που έγινε αιτία για κύμα υποθέσεων και εικασιών όσον αφορά την πιθανότητα ύπαρξης ευφυούς ζωής στον Άρη. Ο Σκιαπαρέλι είχε γράψει στο έργο του Η ζωή στον πλανήτη Άρη: «Πρέπει να φανταστούμε όχι τόσο πραγματικές διώρυγες με σχήμα που μας είναι οικείο αλλά λεκάνες εδάφους ελάχιστα βαθιές, που εκτείνονται ευθύγραμμα για χιλιάδες χιλιόμετρα, με πλάτος 100, 200 χιλιομέτρων ή ακόμη περισσότερων. Έχω ήδη τονίσει παλιότερα, ότι, εφόσον δεν υπάρχουν βροχές στον Άρη, οι διώρυγες αυτές αποτελούν μάλλον το βασικό μηχανισμό, με τον οποίο το νερό (και με αυτό η οργανική ζωή) μπορεί να σκορπιστεί στην άγονη επιφάνεια του πλανήτη».
Οι περισσότερες υποθέσεις ύπαρξης ευφυών όντων στον Άρη (που αργότερα αποδείχθηκαν λανθασμένες) οφείλονται σε μια λανθασμένη μετάφραση των εργασιών του Σκιαπαρέλι στα Αγγλικά. Πράγματι, η λέξη canali μεταφράστηκε με την λέξη canals και όχι με την πιο σωστή λέξη channels. Ενώ η πρώτη λέξη δηλώνει μια τεχνητή κατασκευή, η δεύτερη λέξη δηλώνει μια διάπλαση του εδάφους που μπορεί να είναι και φυσική. Από αυτή τη λανθασμένη μετάφραση εντάθηκαν οι διάφορες υποθέσεις για ζωή στον Άρη. Μεταξύ των πιο ένθερμων υποστηρικτών της υπόθεσης των τεχνητών διωρύγων του Άρη ήταν ο διάσημος Αμερικανός αστρονόμος Πέρσιβαλ Λόουελ (Percival Lowell), ο οποίος αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του προσπαθώντας να αποδείξει ότι υπάρχει ευφυής ζωή στον Άρη. Αργότερα όμως, κυρίως χάρη στις παρατηρήσεις του Ιταλού αστρονόμου Βιντσέντζο Τσερούλι και του Ευγένιου Αντωνιάδη, επαληθεύθηκε ότι οι διάσημες διώρυγες ήταν στην πραγματικότητα απλές οφθαλμαπάτες.
Ο Σκιαπαρέλι ήταν επίσης ο πρώτος που απέδειξε ότι τα μετεωρικά σμήνη (κυρίως οι Περσείδες και οι Λεοντίδες) είναι στην πραγματικότητα υπολείμματα κομητών. Προς τιμή του βαπτίστηκαν ο αστεροειδής 4062 Schiaparelli, ο κρατήρας Schiaparelli στην Σελήνη και ο κρατήρας Schiaparelli στον Άρη.
Ο τάφος του βρίσκεται στο Μνημειακό Κοιμητήριο του Μιλάνου.