30 Οκτωβρίου γιορτάζουν…

Οι Άγιοι Ζηνόβιος και Ζηνοβία έζησαν και μαρτύρησαν την εποχή του Διοκλητιανού. Τα δύο αδέρφια κατάγονταν από τις Αίγες της Κιλικίας και προέρχονταν από οικογένεια πλούσια και ευσεβή. Ο Ζηνόβιος ήταν ιατρός και εξασκούσε την επιστήμη του αφιλοκερδώς. Τα δύο αδέρφια ασκούσαν μεγάλο φιλανθρωπικό έργο και αυτό προκάλεσε την οργή των ειδωλολατρών και συγκεκριμένα του ηγεμόνα Λυσία, ο οποίος διέταξε τη σύλληψη του Ζηνόβιου. Κατά τη διάρκεια της φυλάκισης του προσήλθε οικειοθελώς στις αρχές και η αδερφή του η Ζηνοβία με την επιθυμία να συμμαρτυρήσει με τον αδελφό της. Και οι δύο θανατώθηκαν με αποκεφαλισμό κατόπιν βασανιστηρίων το 285 μ.Χ. Σημείωση: Κατ, άλλη εκδοχή ο Ζηνόβιος μαρτύρησε επί Διοκλητιανού. Γεννήθηκε από γονείς ευσεβείς τον Ζηνόδοτο και τη Θέκλα, και πως, όταν μεγάλωσε έγινε επίσκοπος Αιγών, επιτελώντας πολλά θαύματα.

Ἀπολυτίκιον(Κατέβασμα)
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς θεῖοι αὐτάδελφοι ὁμονοοῦντες καλῶς, Ζηνόβιε ἔνδοξε καὶ Ζηνοβία σεμνή, συμφώνως ἠθλήσατε· ὅθεν καὶ τῶν στεφανῶν τῶν ἀφθάρτων τυχόντες, δόξης ἀκαταλύτου ἠξιώθητε, ἅμα ἐκλάμποντες τοῖς ἐν κόσμῳ χάριν ἰάσεων.

Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ’. Ὡς ἀπαρχὰς.
Τοὺς ἀληθείας Μάρτυρας, καὶ εὐσεβείας κήρυκας, τῶν ἀδελφῶν τὴν δυάδα τιμήσωμεν, ἐν θεοπνεύστοις ᾄσμασι, τὸν Zηvόβιοv ἅμα τῇ σεπτῇ Zηνοβία, ὁμοῦ βιώσαντας, καὶ διὰ μαρτυρίου τευξαμένους στέφος ἄφθαρτον.

Ὁ Οἶκος
Τὸν γενναῖον καὶ μέγαν Ζηνόβιον, ἐν ᾀσμάτων ᾠδαῖς εὐφημήσωμεν, καὶ σὺν αὐτῷ τὴν παρθένον καὶ ἄσπιλον Ζηνοβίαν· ὑπάρχει γὰρ σύναθλος. Οὗτοι καθεῖλον ἐχθροῦ φρυάγματα, τὴν δὲ πίστιν Χριστοῦ κατετράνωσαν· διὸ περιφανῶς ἐκομίσαντο, οὐρανόθεν ἀξίως παρὰ Θεοῦ, στέφος ἄφθαρτον.

Η Αγία Ευτροπία ήταν από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και μάταια ο έπαρχος Απελλιανός προσπαθούσε να διεγείρει την ψυχή της Ευτροπίας στις ορμές της ζωής των ανέσεων, των τέρψεων και των ηδονών, που υποσχόταν σ’ αυτή αν ήθελε ν’ αρνηθεί τον Χριστό. Τέρψη, ηδονή και άνεση για μένα είναι, έλεγε η Ευτροπία, το να ζω κατά τα χριστιανικά παραγγέλματα. Εμάς ελκύουν η εγκράτεια, η λιτότητα, οι κακοπάθειες και οι θλίψεις για τους άλλους, η δε μεγαλύτερη των ηδονών είναι ο θάνατος για το Χριστό. Και αυτό το απέδειξε η μάρτυς και με έργα. Ούτε φυλακή, ούτε σιδερένια νύχια και αναμμένες λαμπάδες πτόησαν ή πίκραναν την ψυχή της. Τα λόγια της εξακολουθούσαν θαρραλέα και ηρωικά, το δε κεφάλι της βάφηκε με το αίμα της. Και το κεφάλι εκείνο, που με τέτοιο τρόπο έπεσε, ήταν το τιμιότερο από κάθε άλλο κεφάλι στολισμένο με διαμάντια και στέμματα βασιλικά.

Ο Άγιος ιερομάρτυρας Μαρκιανός χειροτονήθηκε επίσκοπος από τον Απόστολο Πέτρο και στάλθηκε στις Συρακούσες της Σικελίας. Εκεί ο Άγιος με την προσευχή του κατέστρεψε τους ναούς των ειδώλων. Και δεν έκανε μόνο αυτό, πραγματοποίησε πολλά θαύματα, με αποτέλεσμα να πιστέψουν πολλοί ειδωλολάτρες. Όμως την παρρησία του Αγίου δεν μπορούσαν να την υποφέρουν οι φθονεροί και χριστοκτόνοι Ιουδαίοι και τον θανάτωσαν με βίαιο θάνατο.

Μαρτύρησαν όλοι στα χρόνια του βασιλιά Δεκίου το 250 μ.Χ., στην Αλεξάνδρεια. Οι δύο πρώτοι θανατώθηκαν, μετά από σκληρά βασανιστήρια, αφού έχυσαν επάνω τους βρασμένη ασβέστη. Οι δε επόμενοι δύο, αφού και αυτοί βασανίστηκαν απάνθρωπα, στο τέλος τους αποκεφάλισαν. Από τους άλλους 13 μάρτυρες, άλλους έκαψαν ζωντανούς και άλλους αποκεφάλισαν.

Οι Άγιοι αυτοί ήταν από την πόλη των Λαράνδων, το γένος Ίσαυροι και αδέλφια κατά σάρκα, στα χρόνια του Διοκλητιανού και Λυσίου ηγεμόνος της Κιλικίας (περί το 288 μ.Χ.). Όταν πέθανε ο πατέρας τους, έπεσαν στα νύχια της κακιάς μητριάς τους, που ήθελε να αρπάξει την περιουσία που τους άφησε ο πατέρας τους. Τα τέσσερα αδέλφια δεν επέτρεψαν στη μητριά τους να οικειοποιηθεί την περιουσία τους, αντίθετα όμως, με κάθε προθυμία βοηθούσαν με τα χρήματα αυτά τους φτωχούς. Τότε η μέγαιρα μητριά, για να εκδικηθεί τα τέσσερα αδέλφια, τα κατάγγειλε στον ηγεμόνα της Κιλικίας Λυσία, ότι ήταν χριστιανοί. Αμέσως συνελήφθησαν και βασανίστηκαν σκληρά. Αλλά το φρόνημά τους δεν άλλαξε. Τότε αποκεφαλίστηκαν και οι τέσσερις, τα δε σώματά τους ρίχτηκαν στα φαράγγια για να τα φάνε τα όρνεα. Αλλά η ψυχή τους πέταξε ένδοξη μπροστά στον θρόνο του Θεού, περιμένοντας τη μεγάλη ήμερα της μισθαποδοσίας.

Ο Τέρτιος έγινε δεύτερος επίσκοπος Ικονίου μετά τον Σωσίπατρο. Έγραψε δε και την προς Ρωμαίους Επιστολή του Αποστόλου Παύλου, καθώς ο ίδιος μαρτυρεί (Ρωμ. ιστ’ 22). Ο Μάρκος, ανεψιός του Βαρνάβα, έγινε επίσκοπος Απολλωνιάδας και με το Ευαγγελικό του κήρυγμα εξολόθρευσε το σέβας των ειδώλων. (Κολασ. Δ’ 10). Ο Ιούστος (ή Ιησούς) έγινε επίσκοπος Ελευθερούπολης και με τα λόγια του και τα θαύματα του, είλκυσε στην αλήθεια του Ευαγγελίου τους εκεί άπιστους. Ο Αρτεμάς, τέλος, έγινε επίσκοπος στα Λύστρα, και σαν δόκιμος υπηρέτης του Χριστού διέλυσε στον τόπο αυτόν την πλάνη των δαιμόνων.

Ο Όσιος Θεράπων του Λυθροδόντα ήρθε μαζί με την ομάδα των «Τριακοσίων» προσφύγων από την Παλαιστίνη κατά τους διωγμούς που έγιναν κατά τον Ζ’ αιώνα από τους μουσουλμάνους Άραβες. Αφού έζησε και εδιδάχθη στην έρημο της Παλαιστίνης τον μοναχισμό, τον ασκητισμό, την προσευχή, την ταπείνωση, την αγρυπνία και την εγκράτεια, όταν ήρθε στην χριστιανική Κύπρο, ψάχνοντας τόπο επιτήδιο για άσκηση, βρήκε τον κατάλληλο, και δίπλα σε αυτόν νερό, κοντά στο χωριό Λυθροδόντας, της επαρχίας Λευκωσίας.
Στον ερημικό εκείνο τόπο του Λυθροδόντα, ο Όσιος Θεράπων, μετά από πολλούς πνευματικούς αγώνες, αξιώθηκε από τον Θεό να λάβει το χάρισμα της θαυματουργίας. Οι πιστοί της γύρω περιοχής προσέτρεχαν κοντά του για να θεραπευτούν από διάφορες αρρώστιες, αλλά και για να πάρουν και την ορθή χριστιανική διδασκαλία για τη ψυχική τους ωφέλεια.
Όταν ο Όσιος αποδήμησεν εις Κύριον, το σώμα του τάφηκε εκεί στον τόπο της άσκησής του από τους πιστούς ή από τους μαθητές του. Από θαύμα Θεού, μετά από πολλούς αιώνες, ανευρέθηκαν τα οστά του, με αυτό τον τρόπο: Σύμφωνα με διηγήσεις των γεροντότερων κατοίκων του Λυθροδόντα, στα παλαιότερα χρόνια, πριν κτιστεί το χωριό εδώ που βρίσκεται σήμερα, υπήρχε μόνο μικρός οικισμός εκεί που βρίσκεται σήμερα το νεκροταφείο του χωριού. Οι κάτοικοι κάποτε παρακολουθούσαν τις νύκτες κάποιο φως που φαινόταν εκεί που είναι σήμερα η εκκλησία του.
Αφού πήγαν κοντά δεν είδαν τίποτα. Το είδαν και δεύτερη και τρίτη φορά τον μυστηριώδες από φως και τελικά το φως φαινόταν πάνω από κάποιο βάτο. Απεφάσισαν τότε να κόψουν από την ρίζα το βάτο. Έτσι κι έκαμαν. Όταν έκοψαν το βάτο, τότε ανακάλυψαν και τον τάφο του Οσίου Θεράποντα μαζί με τα οστά του. Τότε έκτισαν εκκλησία στο όνομα του Οσίου Θεράποντος. Ο ναός αυτός υπήρχε μέχρι το 1863 μ.Χ., οπότε κατεδαφίστηκε για να κτιστεί ο έως της σήμερον υπάρχων μεγάλος ναός. Στον ναό σώζεται μικρό τεμάχιο του μετώπου του Αγίου, το οποίο βρίσκεται σε αργυρόχρυση θήκη και λιτανεύεται την ημέρα της εορτής του.
Για το θαύμα της ανεύρεσης των λειψάνων του Οσίου Θεράποντα αναφέρει, τροπάριον της η’ ωδής της Ακολουθίας του: «Ὁ Μωϋσῆς τὸ πρότερον ἀπὸ στύλου φεγγόμενος, στῦλον ἀπὸ γῆς εἰς οὐρανοὺς ὁλόφωτον, ἀκτῖνα σὲ ἔδειξε, ἔνθα καὶ νῦν κατακεῖται τὸ καρτερικόν σου καὶ πολυᾶθλον σῶμα ὢ πιστοὶ παρεστῶτες εὐσεβῶς μελωσούσιν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας».
Το λείψανο του Οσίου μετά την ανεύρεσή του έκαμε πολλά θαύματα και κυρίως θεράπευσε πολλούς από ελώδη πυρετό. Και μέχρι σήμερα κάνει διάφορα θαύματα σε αυτούς που έρχονται με πίστη στον ναό του. Για τούτο πήρε την προσωνυμία θαυματουργός. Κοντά στην εκκλησίαν υπάρχει και το αγίασμα του Οσίου.
Από το δοξαστικόν των αίνων της Ακολουθίας του Οσίου, φαίνεται να δίδασκεν ο Όσιος: «Ἀγαπήσατε τὸν Θεὸν καὶ εὑρήσετε χάριν αἰώνιον, μηδὲν προτιμήσετε τῆς ἀγάπης αὐτοῦ ἵνα ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν μετὰ πάντων τῶν ἁγίων». Επίσης σε ειλητάριον νεοτέρας εικόνας του αναγράφεται: «Ἐγκράτεια γλώσσης καὶ κοιλίας μεγίστη φιλοσοφία».

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Δεῦτε, πάντες Θεράποντα ὁσιώτατον, ἐν Λυθροδόντᾳ ἀσκήσει συντόνῳ καὶ προσευχῆ τῷ Χριστῷ εὐαρεστήσαντα τιμήσωμεν ὡς ταχινὸν θεραπευτὴν τῶν νοσούντων ἀλγεινῶς καὶ πάντων θερμὸν προστάτην τῶν ἐκβοώντων ἐν πίστει· Χαῖρε, κρουνὲ τῆς Θείας Χάριτος.

Κοντάκιον
Ἦχος πλ. β’. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Επ’ εὐλογίαις σπόρον σπείραντα ἀσκήσεως ἐν λυθροδόντα καὶ θερίσαντα τὸν ἄσταχυν τὸν πολύχουν ἀφθαρσίας ψαλμοῖς εὐτάκτοις εὐφημήσωμεν, Θεράποντα, τὸ σέμνωμα ἰσαγγέλου πολιτείας καὶ θεώσεως, πόθω κράζοντες· Χαίροις, Πάτερ πανόσιε.

Η μνήμη της τιμάται στην Ελλαδική Εκκλησία, στις 30 Οκτωβρίου, σύμφωνα με σχετική Απόφαση (έτος 2000 μ.Χ.) της Εκκλησίας της Ελλάδος, ενώ στη Δυτική Εκκλησία τιμάται στις 9 Φεβρουαρίου και μάλιστα θεωρείται ως προστάτιδα των οδοντιάτρων (μέχρι το έτος 1967 μ.Χ., την τιμούσαν και στον Ελλαδικό χώρο, οι οδοντίατροι, ως προστάτιδά τους. Έκτοτε καθιέρωσαν ως προστάτη τους τον Άγιο Αντίπα, Επίσκοπο Περγάμου – βλέπε 11 Απριλίου). Η Αγία Απολλωνία μαρτύρησε στην Αλεξάνδρεια, λίγο πριν να ξεσπάσει ο διωγμός επί Δεκίου (248 – 249 μ.Χ.). Αναφέροντας ο ιστορικός Ευσέβιος (ο Καισαρείας) επιστολή του Αγίου Διονυσίου Αλεξανδρείας (βλέπε 3 Οκτωβρίου) για τα γεγονότα που προηγήθηκαν του διωγμού του Δεκίου στην Αλεξάνδρεια, μνημονεύει την Αγία Απολλωνία, «τήν θαυμασιωτάτην πρεσβῡτιν παρθένον», η οποία έπεσε αυτοβούλως στην πυρά. Το σχετικό απόσπασμα αναφέρει: «Ἀλλά καί τήν θαυμασιωτάτην τότε παρθένον πρεσβῡτιν Ἀπολλωνίαν διαλαβόντες, τούς μέν ỏδόντας ἃπαντας κόπτοντες τάς σιαγόνας έξήλασαν,πυράν δέ νήσαντες πρό τῆς πόλεως ζῶσαν ἠπείλουν κατακαύσειν, εἰ μή συνεκφωνήσειεν αὐτοῖς τά τῆς ἀσεβείας κηρύγματα. Ἡ δέ, ὑποπαραιτησαμένη βραχύ καί ἀνεθεῖσα, ἐπήδησεν εἰς τό πῡρ καί καταπέφλεκται». Το «παρθένος πρεσβῡτις» προφανώς σημαίνει ότι η Απολλωνία ήταν Διακόνισσα. Δυστυχώς στα συναξάρια δεν αναφέρονται κάποια στοιχεία. Στο συναξάριο της Αγία Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας (βλέπε 22 Δεκεμβρίου), αναγράφεται ότι, όταν μαρτύρησε η Αγία Αναστασία, «το λείψανό της το πήρε μία γυναίκα, που λεγόταν Απολλωνία, αφού χρησιμοποίησε τη γνωριμία της με τη σύζυγο του Επάρχου. Ενταφίασε το Σώμα της στον κήπο της, όπου αργότερα έκτισε Ναό προς τιμήν της (ποιός ακριβώς ήταν ο τόπος του μαρτυρίου και του ενταφιασμού της δεν γνωρίζουμε). Από το γεγονός πάντως, ότι είχε γνωριμία με τη γυναίκα του Επάρχου, εξάγεται το συμπέρασμα, ότι ήταν γόνος οικογένειας περιωπής.

Ἀπολυτίκιον
Ήχος πλ. α’ Τον συνάναρχον Λόγον.
Των οδόντων εκρίζωσιν καθυπέμεινας και συντριβήν των σων γνάθων, Απολλωνία σεμνή, εκλεκτή παρθενομάρτυς και παρέδωκας σώμα το θείον σου πυρί, ίνα δρόσου θεϊκής παστάδος επαπολαύσης και χάριν λάβης οδόντων διώκειν άλγη τα κατώδυνα.

Οι Όσιοι Στέφανος και Θεόκτιστος ήταν γιοί του Βασιλιά των Σέρβων Στεφάνου Α’ και εγγονοί του Αγίου Στεφάνου (βλέπε 24 Σεπτεμβρίου). Ο Όσιος Θεόκτιστος αφού κυβέρνησε για μικρό χρονικό διάστημα, παραιτήθηκε από το θρόνο της Σερβίας και ασκήτεψε στο Σρέμ μέχρι την κοίμηση του το 1316 μ.Χ. Εργάστηκε σκληρά για να επαναφέρει στην ορθή πίστη τους αιρετικούς Βογόμιλους. Ο νεώτερος αδελφός του Όσιος Στέφανος κυβέρνησε την Σερβία από το 1275 έως το θάνατο του το 1320 μ.Χ. και προστάτεψε τους Χριστιανούς από τους ειδωλολάτρες. Έχτισε πάνω από 40 Εκκλησίες και βοήθησε στην ανέγερση νέων μοναστηριών. Η Οσία Ελένη, ήταν η μητέρα των Οσίων Στεφάνου και Θεόκτιστου. Έζησε θεοφιλώς και εργάστηκε σκληρά για την ανέγερση νέων μοναστηριών. Κοιμήθηκε το 1306 μ.Χ.

Ο Άγιος αυτός Μάρτυς, που δεν γνωρίζουμε το όνομά του, ήταν στο πρότερό του βίο δήμιος. Γνώρισε τον Χριστό, ομολόγησε το Όνομά Του και τελειώθηκε μαρτυρικά αφού τον έκλεισαν σε βρωμερή απομόνωση, και πέθανε μάλλον από ασφυξία. Η μνήμη του Αγίου Δημίου του μάρτυρα επαναλαμβάνεται στις 25 Μαρτίου.