Ο Άλβαρο ντε Μεντάνια (ισπανικά: Álvaro de Mendaña de Neira, 1 Οκτωβρίου 1542 – 18 Οκτωβρίου 1595) ήταν Ισπανός θαλασσοπόρος. Ήταν ανιψιός του Γκαρσία ντε Κάστρο (Garcia de Castro), αντιβασιλέα του Περού. Το 1567, αυτός και ο Πέδρο Σαρμιέντο Γκαμπόα (Pedro Sarmiento de Gamboa) έπλευσαν από το Περού σε μια αποστολή στο Νότιο Ειρηνικό σε αναζήτηση της θρυλικής Terra Australis (Τέρρα Αουστράλις), της ηπείρου που παλιότερα πιστευόταν ότι βρίσκεται στη θέση της Ανταρκτικής.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους ανακάλυψαν τις νήσους του Σολομώντος. Προκειμένου οι ανακαλύψεις να αποδοθούν στον ίδιο, ο Μεντάνια πέταξε τα γραπτά και τους χάρτες που έγιναν από τον Γκαμπόα στη θάλασσα και τον εγκατέλειψε στο Μεξικό. Αργότερα αποκαλύφθηκε η αλήθεια και η ανακάλυψη αποδόθηκε στον Γκαμπόα, που έγραψε τότε στον Φίλιππο Β’, βασιλιά της Ισπανίας, και του ζήτησε να απαγορεύσει στον Άλβαρο ντε Μεντάνια να πραγματοποιήσει δεύτερη αποστολή στις νήσους του Σολομώντα.
Ο βασιλιάς αγνόησε το αίτημά του, και ο Άλβαρο ντε Μεντάνια έκανε το δεύτερο ταξίδι του στην περιοχή, το 1595-96. Στο ταξίδι αυτό ανακάλυψε τα νησιά Μαρκέσας, που ονομάστηκαν έτσι από τη σύζυγο του τότε αντιβασιλέα του Περού Garcia de Mendoza. Ο Άλβαρο ντε Μεντάνια πέθανε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, αλλά πριν από το θάνατό του άφησε όλη την περιουσία του στη γυναίκα του Ισαμπέλ Μπαρρέτο (Isabel Barreto), η οποία τον συνόδευε στο ταξίδι. Ο στόλος επέστρεψε στην Μανίλα τον Φεβρουάριο του 1596.
