- Της Σμαράγδας Μιχαλιτσιάνου
«Είναι πολύ μακρινές οι γυναίκες. Τα σεντόνια τους μυρίζουν καληνύχτα.
Ακουμπάνε το ψωμί στο τραπέζι για να μη νιώσουμε πως λείπουν.
Τότε καταλαβαίνουμε πως φταίξαμε. Σηκωνόμαστε απ’ την καρέκλα και λέμε:
“Κουράστηκες πολύ σήμερα”, ή “άσε, θ’ ανάψω εγώ τη λάμπα.”»
(Από τη σειρά «Παρενθέσεις» 1946-1947, Ποιήματα τόμος Β’ (1961) του Γιάννη Ρίτσου)
Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης τιμάει τη γυναίκα κι εμείς εναποθέτουμε το σεβασμό μας στον ηρωικό ξεσηκωμό των γενναίων υφαντριών που ξεσηκώθηκαν για το ψωμί τους και την χειραφέτησή τους.
Στις 8 Μαρτίου του 1857 στη Νέα Υόρκη οι εργάτριες στο τομέα της υφαντουργίας και του ιματισμού κινητοποιήθηκαν για τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και τους χαμηλούς μισθούς τους. Η αστυνομία επιτέθηκε και διέλυσε βίαια το πλήθος των λευκοντυμένων γυναικών, που βάφτηκε κόκκινο στο αίμα τους.
Το 1859 οι ίδιες γυναίκες οργάνωσαν το πρώτο εργατικό σωματείο γυναικών και συνέχισαν τον αγώνα.
Οι κινητοποιήσεις κορυφώθηκαν το 1908, όταν στους δρόμους της Ν.Υ κατέβηκαν 15.000 γυναίκες απαιτώντας λιγότερες ώρες εργασίας, καλύτερους μισθούς και δικαίωμα ψήφου. Το σύνθημα που βροντοφώναζαν «Ψωμί και τριαντάφυλλα», με το ψωμί να συμβολίζει την οικονομική ασφάλεια και τα τριαντάφυλλα την καλύτερη ποιότητα ζωής.
Και στα 1910 στη Κοπεγχάγη η Κλάρα Τσέτκιν πρότεινε νά ‘ναι η 8 Μαρτίου η Ημέρα της Γυναίκας.
Η 8η Μαρτίου ορίστηκε το 1977 από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών ως Παγκόσμια Ημέρα για τα δικαιώματα της Γυναίκας και τη Διεθνή Ειρήνη.
«…Φτωχές γυναίκες,
μοδίστρες, δακτυλογράφοι, ασπρορουχούδες,
τίμιες ή σπιτωμένες, ακόμα κι άλλες
εκείνες του σκοινιού και του παλουκιού,
γυναίκες του ανέμου, της βροχής, του κουρνιαχτού,
νιώσαμε το φόβο που κρύβεται καμιά φορά
πίσω από την αγνότητα,
πίσω απ’ την υπακοή.
Μα πιο πολύ νιώσαμε την αδυναμία που
κρύβεται πίσω απ’ την κακία.
Αν μας έβλεπε κανείς το βράδυ, όταν μένουμε μονάχες
και βγάζουμε τις φουρκέτες, τις ζαρτιέρες, και κρεμάμε
στην κρεμάστρα το πανωφόρι κι αυτήν τη βαμμένη μάσκα
που μας φόρεσαν, εδώ και αιώνες τώρα, οι άντρες
για να τους αρέσουμε –
αν μας έβλεπαν, θα τρόμαζαν μπροστά σε τούτο
το γυμνό, κουρασμένο πρόσωπο.
Αχ, γυναίκες έρημες,
κανείς δεν έμαθε ποτέ πόση αγωνία κρύβεται πίσω απ’
τη λαγνεία, ή την υστεροβουλία μας.
Και πάντα γυρεύαμε το καλύτερο….
Έτσι ζήσαμε. Αγνοημένες και μονάχες μέσα
στο εσωτερικό μας πάθος,
αγνοημένες κι έρημες μέσα στην ιερότητα
της μητρότητάς μας…»
(Τάσος Λειβαδίτης, «Γυναίκες», απόσπασμα από το «Καντάτα 1960»)
Χρόνια πολλά γυναίκες κι μην μασάτε….
