Η Μαρία Πολυδούρη (Καλαμάτα, 1 Απριλίου 1902 – Αθήνα, 29 Απριλίου 1930) ήταν ποιήτρια της νεορομαντικής σχολής. Ήταν κόρη του φιλολόγου Ευγένιου Πολυδούρη, από τη Μικρομάνη, και της Κυριακής Μαρκάτου, μιας γυναίκας με πρώιμες φεμινιστικές αντιλήψεις. Ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές της σπουδές στην Καλαμάτα, ενώ είχε φοιτήσει σε σχολεία του Γυθείου και των Φιλιατρών, αλλά και στο Αρσάκειο της Αθήνας για δύο χρόνια.
Η Μαρία Πολυδούρη ανήκει στη γενιά του 1920, που καλλιέργησε το αίσθημα του ανικανοποίητου και της παρακμής. Ο έρωτας και ο θάνατος είναι οι δύο άξονες γύρω από τους οποίους περιστρέφεται η ποίησή της. Είναι μεστή από πηγαίο λυρισμό που ξεσπά σε βαθιά θλίψη και κάποτε σε σπαραγμό, με εμφανείς επιδράσεις από τον έρωτα της ζωής της, Κώστα Καρυωτάκη, αλλά και τα μανιάτικα μοιρολόγια. Οι συναισθηματικές και συγκινησιακές εξάρσεις της Πολυδούρη καλύπτουν συχνά κάποιες τεχνικές αδυναμίες και στιχουργικές ευκολίες του έργου της. Ο Κώστας Στεργιόπουλος έχει πει για την Πολυδούρη:
Η Μαρία Πολυδούρη έγραφε τα ποιήματά της όπως και το ατομικό της ημερολόγιο. Η μεταστοιχείωση γινόταν αυτόματα και πηγαία […] Γι’ αυτήν η έκφραση εσήμαινε κατ’ ευθείαν μεταγραφή των γεγονότων του εσωτερικού της κόσμου στην ποιητική γλώσσα με όλες τις γενικεύσεις και τις υπερβολές που της υπαγόρευε η ρομαντική της φύση.
Το 1928 κυκλοφορεί την πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο «Οι τρίλλιες που σβήνουν» και το 1929 τη δεύτερη, με τίτλο «Ηχώ στο Χάος».
Το πρώτο άρθρο για την Μαρία Πολυδούρη που βασίζεται στο αρχείο της και το ημερολόγιό της ανήκει στη Βασιλική Μπόμπου-Σταμάτη και είναι δημοσιευμένο στην Ελληνική Δημιουργία 7(1954), σ. 617-624. Τα Άπαντα της Μαρίας Πολυδούρη κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά την δεκαετία του 1960 από τις Εκδόσεις Εστία, με επιμέλεια της Λιλής Ζωγράφου. Έκτοτε επανακυκλοφόρησαν από διάφορους εκδοτικούς οίκους. Ο συγγραφέας και ποιητής Κωστής Γκιμοσούλης έχει γράψει μία μυθιστορηματική βιογραφία της με τον τίτλο Βρέχει φως. Ποιήματά της έχουν μελοποιήσει Έλληνες συνθέτες, κλασικοί, έντεχνοι και ροκ — ανάμεσά τους οι Μενέλαος Παλλάντιος (Το ποίημα: “Στον τραγουδιστή”, παρόλο που στον 45 στροφών δίσκο γράφει ποίηση Μαρία Π. Πολυδούρη (και ενώ το πατρώνυμο ήταν Ευγένιος), ανήκει στην Μαρίκα Πίπιζα Μαντζούνη. Έχει δημοσιευθεί στο ετήσιο ημερολόγιο “Ποικίλη Στοά” για το έτος 1912. kosmopolis.lis.upatras.gr/index.php/poikili_stoa/article/viewFile/92067/90939. (Δεν υπάρχουν πληροφορίες για άλλη μελοποιήση από τον Μενέλαο Παλλάντιο), Κωστής Κριτσωτάκης, Νίκος Μαμαγκάκης, Γιάννης Σπανός, Νότης Μαυρουδής, Γιώργος Αρκομάνης, Δημήτρης Παπαδημητρίου, Ανδρέας Α. Αρτέμης, Μιχάλης Κουμπιός, Στέλιος Μποτωνάκης και τα συγκρότηματα «Πληνθέτες» και «Ηλιοδρόμιο» καθώς και ο μουσουργός Νίκος Φυλακτός σε έργα με φωνή και πιάνο. Σε αυτούς να προσθέσουμε τον Θάνο Ανεστόπουλο, τραγουδιστή του συγκροτήματος “Διάφανα Κρίνα” που μελοποίησε τα ποιήματα “Κοντά σου” και “Σαν πεθάνω”.
Το Βραβείο Ποίησης «Μαρία Πολυδούρη» προκηρύσσει ετησίως ο Δήμος Καλαμάτας, η Κοινωφελής Επιχείρηση «Φάρις» και ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Μεσσηνίας για έναν πρωτοεμφανιζόμενο ποιητή σε πανελλήνια κλίμακα. Με το βραβείο έχουν τιμηθεί οι εξής:
- 2017 Γεωργιάδου Χριστίνα, Σπορά, εκδ. Κυριακίδη
- 2017 Μουδόπουλος – Αθανασίου Φαίδων, Ιστορίες κρίσης, εκδ. Οσελότος
- 2016 Κορρυβάντη Κωνσταντίνα, Μυθογονία, εκδ. Μανδραγόρας
- 2016 Μιχαλακόπουλος Δημοσθένης, Αταξίδευτα, εκδ. poema
- 2015 Ζυγούρα Κατερίνα, Κάτι μας διαφεύγει…, εκδ. iWrite.gr
- 2015 Κασκάλη Δώρα, Ανταλλακτήριο ηδονών, εκδ. Σαιξπηρικόν
- 2014 Αγγέλου Δήμητρα, Στάζουν μεσάνυχτα, εκδ. Μελάνι
- 2014 Κοφτερού Ελένη, Γράμμα σε γενέθλια πόλη, εκδ. Σαιξπηρικόν
- 2013 Βλάχου Χρύσα, Τροπή, εκδ.Θερμαϊκός
- 2013 Πάσχος Θάνος, Έρως ονειρευόμενος, εκδ. Γαβριηλίδης
- 2012 Μαλαμάτου Κέλλυ, Αθέατες μεταβάσεις, εκδ.Γαβριηλίδης
- 2011 Καλλέργη Λένα, Κήποι στην άμμο, εκδ. Γαβριηλίδης
- 2011 Ψαρρέα Έλενα, Επεμβάσεις, εκδ. Αρμός
