Ο Μπρούνο Γκαντς (Bruno Ganz, 22 Μαρτίου 1941 – 16 Φεβρουαρίου 2019) ήταν Ελβετός ηθοποιός, που θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες φυσιογνωμίες του γερμανόφωνου θεάτρου και κινηματογράφου.
Έχει συνεργαστεί με πολλούς σημαντικούς σκηνοθέτες, όπως οι Βιμ Βέντερς, Ερίκ Ρομέρ, Βέρνερ Χέρτζογκ και Θόδωρος Αγγελόπουλος. Μερικές από τις γνωστότερες ερμηνείες του στον κινηματογράφο είναι αυτή στα Φτερά του έρωτα (1987) και η ενσάρκωση του Αδόλφου Χίτλερ στην Πτώση (2004). Άλλες ταινίες του είναι οι Ένας Αμερικανός Φίλος (1977), Ανθρωποκυνηγητό σε δύο ηπείρους (1978), Νοσφεράτου: Ο Δράκουλας της Νύχτας (1979), Μία αιωνιότητα και μία ημέρα (1998) και Ο άνθρωπος της Μαντζουρίας (2004). Για τα επιτεύγματά του στον κινηματογράφο έλαβε το 2010 βραβείο από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου και το 2014 τη Χρυσή Κάμερα, ενώ το 2010 απέκτησε το δικό του αστέρι στη Λεωφόρο των Αστέρων στο Βερολίνο.
Στο θέατρο, έχει ερμηνεύσει, μεταξύ άλλων, έργα των Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε, Ευριπίδη και Σον Ο’Κέισι. Από το 1996 είναι ο κάτοχος του Δαχτυλιδιού του Ίφλαντ, της μεγαλύτερης διάκρισης για γερμανόφωνο ηθοποιό.
Ο Γκαντς γεννήθηκε το 1941 στη Ζυρίχη, από Ελβετό πατέρα και μητέρα ιταλικής καταγωγής. Ως έφηβος παράτησε το σχολείο για να παρακολουθήσει μαθήματα υποκριτικής, ενώ εργαζόταν σε βιβλιοπωλείο.
Το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Γκαντς πραγματοποιήθηκε το 1960 με την ταινία Der Herr mit der schwarzen Melone. Σύντομα, όμως, επικεντρώθηκε στο θέατρο. Άρχισε να συνεργάζεται με τον Πέτερ Στάιν, συμμετέχοντας στα έργα Τορκουάτο Τάσσο (1969) του Γκαίτε, Βάκχαι (1973) του Ευριπίδη, Παραθεριστές (1973) του Μαξίμ Γκόρκι και άλλα. Με τις παραστάσεις αυτές, αλλά και με το έργο του Τόμας Μπέρνχαρντ Ο αδαής και ο παράφρων (1972), ο Γκαντς αναγνωρίστηκε ως ένας αξιόλογος θεατρικός ηθοποιός και το 1973 ανακηρύχθηκε ως ο Καλύτερος Ηθοποιός της χρονιάς από το περιοδικό Theater heute.
Η αναγνώριση στον κινηματογράφο
Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ο Γκαντς άρχισε να παίζει σε ορισμένες σημαντικές ταινίες, όπως οι Ένας Αμερικανός Φίλος (1977) του Βιμ Βέντερς και Νοσφεράτου: Ο Δράκουλας της Νύχτας (1979) του Βέρνερ Χέρτσογκ. Το 1978 πραγματοποίησε την πρώτη του εμφάνιση σε αγγλόφωνη ταινία, στο Ανθρωποκυνηγητό σε δύο ηπείρους (1978) του Φράνκλιν Τζ. Σάφνερ, όπου συμπρωταγωνίστησε με τους Λόρενς Ολίβιε και Γκρέγκορι Πεκ.
Το 1987 ο Γκαντς πρωταγωνίστησε στην ταινία Τα φτερά του έρωτα, σε σκηνοθεσία του Βιμ Βέντερς, στην οποία παρέδωσε μία από τις καλύτερες ερμηνείες του. Αργότερα, επανέλαβε τον ίδιο ρόλο στο σίκουελ Τόσο μακριά, τόσο κοντά! (1993). Η επόμενη μεγάλη του ταινία ήταν η Μία αιωνιότητα και μία ημέρα του Θόδωρου Αγγελόπουλου, η οποία βραβεύτηκε με τον Χρυσό Φοίνικα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών. Ακολούθησε η ιταλική Ψωμί και τουλίπες (2000) του Σίλβιο Σολντίνι, για την οποία ο Γκαντς κέρδισε το Νταβίντ ντι Ντονατέλλο Α΄ Ανδρικού Ρόλου.
Το 2000 ο Γκαντς έπαιξε στην παράσταση Φάουστ σε σκηνοθεσία του Πέτερ Στάιν, μια από τις σπάνιες φορές που έχει παρουσιαστεί ολόκληρο το έργο του Γκαίτε. Η συνολική διάρκεια ήταν περίπου δεκαπέντε ώρες. Ο ίδιος το έχει χαρακτηρίσει ως «το μεγαλύτερο θεατρικό εγχείρημα στο οποίο έχω πάρει ποτέ μέρος».
Από την Πτώση και έπειτα
Το 2004 ο Γκαντς ενσάρκωσε τον Αδόλφο Χίτλερ στην ταινία Η Πτώση του Όλιβερ Χιρσμπίγκελ. Μελέτησε συστηματικά διάφορα ντοκουμέντα και η ερμηνεία του έγινε δεκτή διεθνώς με εξαιρετικά σχόλια. Ωστόσο, δέχθηκε επίσης κριτική για την επιλογή του και, όπως έχει δηλώσει σε συνέντευξή του, ο ρόλος αυτός τον στοίχειωνε για καιρό. Το ίδιο έτος συμμετείχε και στην ταινία Ο άνθρωπος της Μαντζουρίας.
Το 2008 ο Γκαντς εμφανίστηκε σε δύο ταινίες με υποψηφιότητες στα 81α Βραβεία Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, τις Σφραγισμένα χείλη και Το σύμπλεγμα Baader Meinhof. Μερικές από τις πιο πρόσφατες ταινίες του είναι οι Ο άγνωστος (2011), Ο συνήγορος (2013), Χάιντι (2015), Γράμμα από το παρελθόν (2015) και Το πάρτι (2017).
Ο Γκαντς διέθετε διαμερίσματα, εκτός από τη γενέτειρά του, στο Βερολίνο και τη Βενετία.
Το καλοκαίρι του 2018, ο Γκαντς διαγνώστηκε με καρκίνο του παχέος εντέρου. Στις 16 Φεβρουαρίου 2019, βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του στη Ζυρίχη.
Ενδεικτική φιλμογραφία
- 1977 Ένας Αμερικανός Φίλος
- 1978 Εξοντώσατε τον δήμιο του Άουσβιτς
- 1978 Η αριστερόχειρη γυναίκα
- 1978 Ανθρωποκυνηγητό σε δύο ηπείρους
- 1978 Μαχαίρι στο κεφάλι
- 1979 Νοσφεράτου: Ο Δράκουλας της Νύχτας
- 1987 Τα φτερά του έρωτα
- 1988 Η θρυλική ζωή του Έρνεστ Χέμινγουεϊ
- 1993 Τόσο μακριά, τόσο κοντά!
- 1996 Ο πρίγκιπας των αιθέρων
- 1998 Μία αιωνιότητα και μία μέρα
- 2000 Ψωμί και τουλίπες
- 2004 Ο άνθρωπος της Μαντζουρίας
- 2004 Η Πτώση
- 2007 Νεότητα χωρίς νιάτα
- 2008 Σφραγισμένα Χείλη
- 2008 Το σύμπλεγμα Baader Meinhof
- 2009 Τριλογία 2: Η σκόνη του χρόνου
- 2011 Ο άγνωστος
- 2013 Νυχτερινό τρένο για τη Λισαβόνα
- 2013 Ο Συνήγορος
- 2013 Ο θρύλος του Μάικλ Κόλχαας
- 2014 Με σειρά εξαφάνισης
- 2015 Χάιντι
- 2015 Γράμμα από το παρελθόν
- 2017 In Zeiten des abnehmenden Lichts
- 2017 Το Πάρτι
- 2018 Radegund
- 2018 Το σπίτι που έχτισε ο Τζακ
