«Ναζιστικά εγκλήματα στην Ελλάδα: Ξεχασμένες μοίρες»

Σε ένα νέο βιβλίο της Ελένης Τσακμάκη, συνταξιούχου που ζει στο Μόναχο, η οποία είχε έρθει για δουλειά στη Γερμανία τη δεκαετία του ‘60 και αργότερα, σε μεταγενέστερη ηλικία, άρχισε να γράφει βιβλία, αναφέρεται δημοσίευμα-βιβλιοκριτική στη Süddeutsche Zeitung, με τίτλο: «Ναζιστικά εγκλήματα στην Ελλάδα: Ξεχασμένες μοίρες». Τo βιβλίο της Ελένης Τσακμάκη με τίτλο «Τελευταίος σταθμός: Έλληνες φυλακισμένοι σε γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις PapyRossa της Κολωνίας και εκτείνεται σε 124 σελίδες μαρτυριών ανθρώπων που έζησαν τη ναζιστική φρίκη στα κάτεργα.

Μεταξύ άλλων, η βιβλιοκριτική σημειώνει: «Το μέγεθος των γερμανικών εγκλημάτων στην Ελλάδα κατά τον Β‘ Παγκόσμιο Πόλεμο εξακολουθεί να είναι ελάχιστα ριζωμένo στο γερμανικό συλλογικό υποσυνείδητο μέχρι σήμερα. Για τρία χρόνια, από το 1941 έως το 1944, η Ελλάδα βρέθηκε υπό σκληρή ναζιστική κατοχή. Εκατοντάδες χιλιάδες πέθαναν από πείνα, η Βέρμαχτ κατέκλεψε το σύνολο σχεδόν των ζωτικών πόρων για ιδία χρήση και σχεδόν όλη η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, 58.000 άνθρωποι, εκτοπίστηκαν και δολοφονήθηκαν στο Άουσβιτς. Έχει λοιπόν ιδιαίτερη αξία η προσθήκη αυτού του μικρού τόμου στις λίγες δημοσιεύσεις που επιχειρούν να ρίξουν φως στην άγνοια των Γερμανών, μιας και το θέμα ακόμη δεν χαίρει δημοσιότητας». Τα μεγέθη είναι συγκλονιστικά πάντως και για την καταναγκαστική εργασία: «Περίπου 160.000 άνθρωποι από την Ελλάδα χρειάστηκε να υποβληθούν σε καταναγκαστική εργασία, κυρίως προς στήριξη της γερμανικής πολεμικής οικονομίας. Οι περισσότεροι στην κατεχόμενη Ελλάδα» σημειώνει η SZ.

Kαι συνεχίζει σε άλλο σημείο: «Αν και σε αντίθεση με τους Εβραίους ή τους Ανατολικοευρωπαίους, οι Έλληνες φαινομενικά δεν ήταν στο επίκεντρο της εξοντωτικής πολιτικής του εθνικοσοσιαλισμού στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι αναφορές δείχνουν εντυπωσιακά πόσο εξαιρετικά σκληρά τους φέρονταν συχνά». Τέτοιες μαρτυρίες έχει συλλέξει στο βιβλίο της η Ελένη Τσακμάκη, άλλοτε πρόκειται «για συνομιλίες με τους ίδιους τους επιζώντες κι άλλοτε για ιστορίες από στόμα σε στόμα». Οι πηγές της Τσακμάκη είναι διαφορετικές, συχνά ελλιπείς, παρατηρεί η βιβλιοκριτική, εντοπίζονται μεθοδολογικά και περιεχομενικά προβλήματα και αδυναμίες στο βιβλίο ή έστω μια εισαγωγή που να παραπέμπει και στη συζήτηση περί αποζημιώσεων. «Αυτό όμως δεν απαξιώνει τη δύναμη των συγκινητικών ιστοριών που έχει συγκεντρώσει η Τσακμάκη στο βιβλίο της. Σήμερα, όσο οι φωνές των επιζώντων σβήνουν, το βιβλίο αυτό αποτελεί μια σημαντική συμβολή και φόρο τιμής στους Έλληνες που έζησαν τον ναζιστικό ζυγό, κάτι που σπανίως θυμούνται στη Γερμανία».