Σοβιετική παρέλαση στο Λβιβ
Η Σοβιετική εισβολή στην Πολωνία ήταν στρατιωτική επιχείρηση της Σοβιετικής Ένωσης εναντίον της Πολωνίας η οποία άρχισε χωρίς επίσημη ανακήρυξη πολέμου στις 17 Σεπτεμβρίου του 1939 και ενώ οι πολωνικές δυνάμεις αντιμετώπιζαν ήδη την εισβολή της ναζιστικής Γερμανίας. Οι εχθροπραξίες διήρκησαν μέχρι τις 6 Οκτωβρίου του ίδιου έτους και έληξαν με τη διχοτόμηση της Πολωνίας μεταξύ του Γ΄ Ράιχ και της Σοβιετικής Ένωσης.
Η σοβιετική εισβολή
Συγκεκριμένα, 16 μέρες μετά την εισβολή της ναζιστικής Γερμανίας στην Πολωνία από τα δυτικά, η Σοβιετική Ένωση, εφαρμόζοντας το μυστικό συμπληρωματικό πρωτόκολλο του συμφώνου Μολότωφ – Ρίμπεντροπ που προέβλεπε τον διαμελισμό των εδαφών της Πολωνίας, εισέβαλε από τα ανατολικά με πρόσχημα την προστασία της ουκρανικής και λευκορωσικής μειονότητας στα ανατολικά της χώρας.
Οι εχθροπραξίες διήρκησαν μέχρι τις 6 Οκτωβρίου του 1939 και έληξαν με τη διχοτόμηση και προσάρτηση ολόκληρης της επικράτειας της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας στη Γερμανία και τη Σοβιετική Ένωση.
Ο Κόκκινος Στρατός, ο οποίος υπερείχε αριθμητικά των Πολωνών αμυνόμενων, πέτυχε τους στόχους χρησιμοποιώντας στρατηγική και τακτική παραπλάνηση. Περίπου 230.000 Πολωνοί αιχμαλωτίστηκαν.
Επακόλουθα
Η εκστρατεία μαζικής δίωξης στα νεοαπεκτηθέντα εδάφη άρχισε άμεσα. Το Νοέμβριο του 1939, η σοβιετική κυβέρνηση φαινομενικά προσάρτησε ολόκληρη την επικράτεια της Πολωνίας υπό την εξουσία της. Περίπου 13,5 εκατομμύρια Πολωνοί πολίτες υπό καθεστώς στρατιωτικής κατοχής έγιναν Σοβιετικοί πολίτες μετά από εκλογές τις οποίες διεξήγαγε η μυστική αστυνομία NKVD υπό καθεστώς τρόμου, και της οποίας τα αποτελέσματα χρησιμοποιήθηκαν για να νομιμοποιήσουν τη χρήση βίας. Η σοβιετική εκστρατεία εθνοκαθάρσεων άρχισε με συλλήψεις και εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες αξιωματούχων, αστυνομικών και ιερέων. Μέσα σε ενάμιση χρόνο, η NKVD είχε στείλει χιλιάδες ανθρώπους από την ανατολική Πολωνία στη Σιβηρία και άλλες απομακρυσμένες περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης σε τέσσερα μεγάλα κύματα απελάσεων από το 1939 μέχρι το 1941. Ο ακριβής αριθμός τους παραμένει άγνωστος με εκτιμήσεις από 350.000 έως πάνω από 1,5 εκατομμύριο.
Οι σοβιετικές δυνάμεις κατείχαν την ανατολική Πολωνία μέχρι το καλοκαίρι του 1941, όταν εισέβαλε ο γερμανικός στρατός ως τμήμα της επιχείρησης Μπαρμπαρόσα. Η έκταση παρέμεινε υπό ναζιστική κατοχή μέχρι το καλοκαίρι του 1944, όταν την ανακατέλαβε ο κόκκινος στρατός. Μια συμφωνία στη Διάσκεψη της Γιάλτας επέτρεψε στη Σοβιετική Ένωση να προσαρτήσει σχεδόν όλο το τμήμα της Πολωνίας που της αντιστοιχούσε με το σύμφωνο Ρίμπεντροπ – Μολότωφ, αντισταθμίζοντας τις απώλειες της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας με εδάφη στη νότια Ανατολική Πρωσία και εκτάσεις δυτικά της γραμμής Όντερ-Νάισε. Η Σοβιετική Ένωση περιέλαβε τα περισσότερα από τα νέα εδάφη στη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας και στη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Λευκορωσίας.
Μετά το τέλος του πολέμου, η ΕΣΣΔ υπέγραψε νέα συνοριακή συμφωνία με τους κομμουνιστές της Πολωνίας τις 16 Αυγούστου 1945. Αυτή η συμφωνία αναγνώρισε το status quo των νέων επίσημων συνόρων των δύο χωρών, με την εξαίρεση μιας περιοχής κοντά στο Μπιαλίστοκ και ένα μικρό τμήμα της Γαλικίας τα οποία επιστράφηκαν αργότερα στην Πολωνία.
Βιβλιογραφία
- Gross, Jan Tomasz (2002). Revolution from Abroad: The Soviet Conquest of Poland’s Western Ukraine and Western Belorussia. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. ISBN 0-691-09603-1.
- Kushner, Tony· Knox, Katharine (1999). Refugees in an Age of Genocide. London, New York: Routledge. ISBN 0-7146-4783-7.
- Rummel, Rudolph Joseph (1990). Lethal Politics: Soviet Genocide and Mass Murder Since 1917. New Jersey: Transaction. ISBN 1-56000-887-3.
- Sanford, George (2005). Katyn and the Soviet Massacre Of 1940: Truth, Justice And Memory. London, New York: Routledge. ISBN 0-415-33873-5.
- Topolewski, Stanisław· Polak, Andrzej (2005). 60. rocznica zakończenia II wojny światowej [60th anniversary of the end of World War II] (PDF). Edukacja Humanistyczna w Wojsku (Humanist Education in the Army) (στα Polish). 1. Dom wydawniczy Wojska Polskiego (Publishing House of the Polish Army). ISSN 1734-6584. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (pdf) στις 29 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2006.
- Wettig, Gerhard (2008). Stalin and the Cold War in Europe: the emergence and development of East–West conflict, 1939–1953. Lanham: Rowman & Littlefield. ISBN 0-7425-5542-9.
