Σουρεαλισμός και Ψυχανάλυση: Η Υψικάμινος του Ανδρέα Εμπειρίκου

Παρουσίαση έκδοσης και συζήτηση

by Times Newsroom

Την άνοιξη του 1935 εκδόθηκε η συλλογή σουρεαλιστικών ποιημάτων Υψικάμινος του Ανδρέα Εμπειρίκου. Τώρα κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε πλήρη γερμανική μετάφραση, στη σειρά Neue Subjektile των εκδόσεων Turia+Kant.

Με την Υψικάμινο όπως και με τη διάλεξή του Περί σουρρεαλισμού –που δόθηκε τον Ιανουάριο του 1935– ο Εμπειρίκος όχι μόνο τάραξε τα ύδατα των λογοτεχνικών κύκλων της Αθήνας, αλλά πολύ περισσότερο εισήγαγε έναν πρωτοποριακό τρόπο συγγραφής ποιημάτων που δεν βασίζονται σε μια στατική περιγραφή αλλά είναι τα ίδια γεγονότα.

Για να πετύχει αυτήν τη ρήξη με την παράδοση, χρησιμοποίησε τη μέθοδο της écriture automatique, της αυτόματης γραφής, που είχε ήδη δοκιμαστεί από τους σουρεαλιστές του Παρισιού, αποτολμώντας έτσι την (ποιητική) ματιά στο ασυνείδητο. Ως ψυχαναλυτής επιδεικνύει μια έντονη ευαισθησία για το απωθημένο, τις διαδικασίες της μεταβίβασης όπως και τις λειτουργίες της αμφισημίας και του αστείου που διαμορφώνουν την ποιητική του πόθου και τις εικόνες του σουρεαλιστικού θαυμαστού κόσμου του.

Με αφορμή τη μεταφορά των ποιημάτων του στα γερμανικά, αφετηρία της συζήτησης θα είναι αυτά ακριβώς τα σημεία τομής ανάμεσα στην αβανγκάρντ και στην ψυχανάλυση, όπως και τα ζητήματα της μετάφρασης στο πλαίσιο του σουρεαλισμού.

Ανάγνωση και συζήτηση στρογγυλής τραπέζης στην οποία θα πάρουν μέρος οι:

  • Marcus Coelen (ψυχαναλυτής, επιμελητής και μεταφραστής), 
  • Λεωνίδας Εμπειρίκος (ιστορικός και διαχειριστής του Αρχείου του Ανδρέα Εμπειρίκου),
  • Ιωάννα Κωστοπούλου (μεταφράστρια),
  • Άννα Παπαδάκη (ηθοποιός και γλωσσολόγος) και
  • Σταύρος Πετσόπουλος (εκδότης).

ΟΜΙΛΗΤΕΣ/ΟΜΙΛΗΤΡΙΕΣ

Marcus Coelen
Ψυχαναλυτής στο Βερολίνο και στη Νέα Υόρκη.
Εργάστηκε επί πολλά έτη ως καθηγητής Γενικής και Συγκριτικής Φιλολογίας και Θεωρίας της Λογοτεχνίας, μεταξύ άλλων στα Πανεπιστήμια του Τελ Αβίβ και του Σάο Πάολο, και κυρίως στο Πανεπιστήμιο Λούντβιχ-Μαξιμίλιαν του Μονάχου. Αυτήν τη στιγμή, είναι υπεύθυνος του Προγράμματος Ψυχαναλυτικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης.
Πλήθος συνεργασιών με ψυχιατρικά ιδρύματα στο Παρίσι (Hôpital Sainte Anne κ.ά.). Αυτήν τη στιγμή, ολοκληρώνει τις σπουδές Ιατρικής στη Charité του Βερολίνου.
Ιδρυτής και συνεπιμελητής της σειράς «Neue Subjektile» στις εκδόσεις Turia+Kant (προηγουμένως, «Subjektile» στις εκδόσεις diaphanes). Στον εκδοτικό αυτό οίκο και σε άλλα εκδοτικά πλαίσια, έχει δημοσιεύσει πολλές μεταφράσεις και έχει επιμεληθεί πολυάριθμες εκδόσεις, κυρίως έργα του Μωρίς Μπλανσό και του Φιλίπ Λουακού-Λαμπάρτ.
Συνεκδότης του περιοδικού RISS. Zeitschrift für Psychoanalyse.
Έργα του που έχουν δημοσιευθεί είναι, μεταξύ άλλων, το Die Tyrannei des Partikularen. Lektüren Prousts [«Η τυραννία του ιδιαίτερου. Αναγνώσεις του Προυστ»] (Μόναχο, Fink 2007), καθώς και μελέτες για τον Ζωρζ Μπατάιγ και τον Ζακ Λακάν, αλλά και για τα ζητήματα μιας σύγχρονης ψυχανάλυσης. Αυτήν τη στιγμή, ετοιμάζει (μαζί με την Jamieson Webster, Νέα Υόρκη) ένα βιβλίο για τον Λακάν, με τίτλο Driving You Crazy [«Οδηγώντας σε στην τρέλα»] (Columbia University Press), το οποίο αναμένεται να κυκλοφορήσει το 2023.

Λεωνίδας Εμπειρίκος
Ο Λεωνίδας Εμπειρίκος γεννήθηκε το 1957 στην Αθήνα, σπούδασε Φιλοσοφία και Ιστορία στο Παρίσι, ασχολήθηκε με την ιστορία των μειονοτήτων στον βαλκανικό χώρο και συνεργάστηκε με το Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών. Από το 1976 ασχολήθηκε με την έκδοση των καταλοίπων του πατέρα του, Ανδρέα Εμπειρίκου.

Ιωάννα Κωστοπούλου
Σπούδασε Γερμανική Φιλολογία και Γερμανικά ως Ξένη Γλώσσα, Γλωσσολογία, Συγκριτική Λογοτεχνία και Αρχαία Ελληνική Φιλολογία στην Αθήνα (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και στο Βερολίνο (Πανεπιστήμιο Χούμπολτ). Αυτήν τη στιγμή, κάνει το διδακτορικό της στη Νέα Υόρκη (Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης).
Έχει μεταφράσει διάφορα κείμενα του ελληνικού σουρεαλισμού στα γερμανικά – μεταξύ άλλων, ποιήματα, πεζά και τη διάλεξη για τον σουρεαλισμό του Ανδρέα Εμπειρίκου.
Για τη μετάφραση της συλλογής Υψικάμινος [Hochofen] στις εκδόσεις Turia + Kant (2022), τιμήθηκε με τη διάκριση του Deutscher Übersetzerfonds/Neustart Kultur extensiv initiativ.
Αυτήν τη στιγμή κάνει έρευνα με θέμα την ποιητική της εξάντλησης στα πεζογραφήματα του Σάμιουελ Μπέκετ και μεταφράζει διάφορα λογοτεχνικά έργα στα γερμανικά και στα ελληνικά. Σε συνεργασία με την Ψυχαναλυτική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου (Psychoanalytische Bibliothek Berlin, PsyBi), διοργανώνει εργαστήρια και αναγνώσεις και διευθύνει την ομάδα εργασίας Surrealismus und Psychoanalyse [«Σουρεαλισμός και ψυχανάλυση»].

Άννα Παπαδάκη
Η Άννα Παπαδάκη είναι γλωσσολόγος και ηθοποιός.
Μετά τις σπουδές Αγγλικής και Γερμανικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ και το Πανεπιστήμιο Χούμπολτ του Βερολίνου, έκανε το master της στην Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία (Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ).
Επί πολλά έτη, εργάζεται ως καθηγήτρια πανεπιστημίου και μεταφράστρια. Αυτήν τη  στιγμή κάνει έρευνα στο πεδίο της Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας και της Διδακτικής.
Ολοκλήρωσε τις σπουδές υποκριτικής –με έμφαση στο σωματικό θέατρο– στην Ανώτερη Σχολή Δραματικής Τέχνης ΑΡΧΗ, στην Αθήνα.
Έχει πλήθος συμμετοχών σε θεατρικές παραγωγές, όπως στο Publikumsbeschimpfung [Βρίζοντας το Κοινό] του Πέτερ Χάντκε στη Märzbühne (σε σκηνοθεσία Martin Scharnhorst), και ως βοηθός σκηνοθέτη στο Θέατρο Κωφών Ελλάδος (με σκηνοθέτη τον Βασίλη Βηλαρά). Συμμετείχε επίσης στο Physical Lab ως συντονίστρια και ηθοποιός.

Σταύρος Πετσόπουλος
Ο Σταύρος Πετσόπουλος ίδρυσε τις Εκδόσεις Άγρα το 1979 στην Αθήνα. Μέχρι τώρα έχουν εκδοθεί 1.580 τίτλοι περίπου. Θεματικές κατηγορίες: Ελληνική και διεθνής πεζογραφία, ελληνική και διεθνής ποίηση, δοκίμια με ειδικό προσανατολισμό προς τη λογοτεχνία, την τέχνη και την πολιτική, κείμενα ψυχανάλυσης και ψυχιατρικής, κείμενα αρχαίας ελληνικής, λατινικής, βυζαντινής και αναγεννησιακής λογοτεχνίας και σκέψης, λευκώματα τέχνης και φωτογραφίας, αστυνομική λογοτεχνία.
Από τα πρώτα πρώτα βήματά τους μέχρι σήμερα ασχολήθηκαν συστηματικά με την έκδοση των έργων του Ανδρέα Εμπειρίκου, από τα έργα τα εκδομένα εν ζωή του ποιητή μέχρι και το τεράστιο υλικό από ανέκδοτα έργα από το αστείρευτο έργο του. Έχουν επιμεληθεί όλα τα είδη που απασχόλησαν τον ποιητή στη ζωή του : Ποίηση, πεζοποιήματα και πεζογραφήματα, το γιγαντιαίο μυθιστόρημα οκτώ τόμων Ο Μέγας Ανατολικός, το σπουδαίο φωτογραφικό του έργο, τα ψυχαναλυτικά του κείμενα, την αλληλογραφία του, ενώ ετοιμάζονται οι διαλέξεις και οι συνεντεύξεις του που αποτυπώνουν την ποιητική του.  Παράλληλα με την έκδοση του πολυσύνθετου έργου του Ανδρέα Εμπειρίκου, οι Εκδόσεις Άγρα εξέδωσαν και πολλές μελέτες για το έργο του.

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ

Πε, 02.06.2022

19:00 – 20:30

Goethe-Institut Athen

Γλώσσα: Ελληνικά/γερμανικά με ταυτόχρονη μετάφραση
Τιμή: Είσοδος ελεύθερη
 +30 210 3661055

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ

Goethe-Institut Athen

Ομήρου 14-16
106 72 Αθήνα

Σχετικά Άρθρα

Leave a Comment

Αυτή η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για να βελτιώσει την εμπειρία σας. Συνεχίζοντας την περιήγησή σας, δίνετε την συγκατάθεσή σας για την χρήση των cookies. Aποδοχή