Η απλή κατασκευή – που βρέθηκε κατά μήκος μιας όχθης ποταμού στη Ζάμπια – αποτελείται από δύο ενωμένους κορμούς δέντρων, με μια εγκοπή που δημιουργήθηκε σκόπιμα στον πάνω κορμό με λίθινα εργαλεία, για να τους επιτρέψει να ταιριάξουν μεταξύ τους σε ορθή γωνία, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Ο Τζεφ Ντάλερ, καθηγητής γεωγραφίας και γεωεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Αμπερίστγουιθ στο Ηνωμένο Βασίλειο, ήταν μέλος της ομάδας που έκανε την ανακάλυψη το 2019. Είπε ότι η κατασκευή, που ανασκάφηκε κοντά στον καταρράκτη Καλάμπο, στα σύνορα της Ζάμπια με την Τανζανία, πιθανόν να αποτελούσε μέρος μιας ξύλινης πλατφόρμας που θα διατηρούσε στεγνά τα τρόφιμα ή τα καυσόξυλα ή θα αποτελούσε ως βάση για την κατασκευή κατοικίας. Στην ίδια θέση βρέθηκαν ένα ραβδί σκαψίματος και άλλα ξύλινα εργαλεία.
«Το γεγονός ότι το ξύλο παρέμεινε στη θέση του και άθικτο για μισό εκατομμύριο χρόνια είναι απίστευτο», δήλωσε ο Ντάλερ, συν-συγγραφέας της μελέτης για την ξύλινη κατασκευή που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature την Τετάρτη (20/9).
«Έχει αλλάξει εντελώς την άποψή μου για το τι ήταν ικανοί να κάνουν οι άνθρωποι εκείνη την εποχή», πρόσθεσε.
Τα ξύλινα τεχνουργήματα σπάνια διατηρούνται, επειδή το οργανικό υλικό σαπίζει και αποσυντίθεται εύκολα. Στο Καλάμπο, ο Ντάλερ είπε ότι τα υψηλά επίπεδα νερού και το λεπτό ίζημα που περιβάλλει την κατασκευή βοήθησαν στη διατήρηση του ξύλου.
Η ανακάλυψη αμφισβητεί την επικρατούσα άποψη ότι οι άνθρωποι της Λίθινης Εποχής είχαν νομαδικό τρόπο ζωής, δήλωσε ο Ντάλερ. Ο καταρράκτης Καλάμπο θα παρείχε μια αξιόπιστη πηγή νερού και το γύρω δάσος άφθονη τροφή, επιτρέποντας ίσως μια πιο μόνιμη εγκατάσταση. «Τουλάχιστον, κατέβαλαν τεράστια προσπάθεια σε αυτό το μέρος», είπε.
Σύμφωνα με τη μελέτη, ξύλινη κατασκευή σαν αυτή δεν έχει καταγραφεί ξανά στα αρχαιολογικά αρχεία. Το αρχαιότερο γνωστό ξύλινο τεχνούργημα είναι ένα θραύσμα γυαλισμένης σανίδας ηλικίας 780.000 ετών που βρέθηκε στο Ισραήλ, ενώ τα αρχαιότερα ξύλινα εργαλεία για κυνήγι που έχουν καταγραφεί, ανακαλύφθηκαν στην Ευρώπη και χρονολογούνται πριν από περίπου 400.000 χρόνια.
Ποιος την έχτισε;
Τα κομμάτια ξύλου ήταν πολύ παλιά για να χρονολογηθούν άμεσα με τη χρήση τεχνικών ραδιοάνθρακα. Αντ’ αυτού, η ομάδα χρησιμοποίησε μια τεχνική που ονομάζεται χρονολόγηση θερμοφωταύγειας, η οποία μετρά τη φυσική ραδιενέργεια των ορυκτών στο λεπτό ίζημα που περιβάλλει το ξύλο για να καταλάβει πότε εκτέθηκε για τελευταία φορά στο φως του ήλιου.
Αυτή η μέθοδος χρονολόγησε την κατασκευή στα 476.000 χρόνια και τα τέσσερα ξύλινα εργαλεία – μια σφήνα, ένα ξύλο σκαψίματος, έναν κομμένο κορμό και ένα κλαδί με εγκοπές – στα 324.000 χρόνια.
Οι ερευνητές δεν είναι σίγουροι ποιο είδος αρχαίου ανθρώπου έφτιαξε την κατασκευή και τα εργαλεία, αλλά είναι εξαιρετικά απίθανο να ήταν το δικό μας. Τα πρώτα γνωστά απολιθώματα Homo sapiens χρονολογούνται πριν από περίπου 300.000 χρόνια και βρέθηκαν στο σημερινό Ισραήλ, δήλωσε ο Ντάλερ.
Εξήγησε ότι η πολυπλοκότητα της κατασκευής υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι που τη δούλεψαν ήταν γνωστικά εξελιγμένοι και ήταν σε θέση να φτιάξουν και να εκτελέσουν ένα πολύπλοκο σχέδιο – κάτι που πιθανότατα απαιτούσε τη χρήση γλώσσας.
