Ο Ενρίκο Φέρμι (Enrico Fermi, 29 Σεπτεμβρίου 1901 – 28 Νοεμβρίου 1954) ήταν Ιταλός φυσικός, ο οποίος τιμήθηκε το 1938 με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής.
Ο Φέρμι μελέτησε τα υποατομικά σωματίδια και ανέπτυξε τη Στατιστική Φέρμι-Ντιράκ, την οποία ακολουθούν τα σωματίδια που αποκλήθηκαν από το επώνυμό του φερμιόνια και αποτελούν τη συνηθισμένη ύλη του Σύμπαντος. Επίσης, διατύπωσε τη θεωρία της ραδιενέργειας β. Το 1942 κατασκεύασε τον πρώτο ατομικό αντιδραστήρα, στο Σικάγο των Η.Π.Α., με την οποία πέτυχε την πρώτη τεχνητή αλυσιδωτή πυρηνική αντίδραση. Κατόπιν συμμετέσχε και στην κατασκευή της ατομικής βόμβας, μαζί με πολλούς άλλους διάσημους φυσικούς της εποχής του.
Ο Ενρίκο Φέρμι γεννήθηκε στη Ρώμη και ήταν το τρίτο παιδί του Αλμπέρτο Φέρμι, τμηματάρχη του Υπουργείου Σιδηροδρόμων, και της δασκάλας Ίντα ντε Γκάττις (Ida de Gattis). Η αδελφή του Μαρία ήταν δύο χρόνια μεγαλύτερη του Ενρίκο, ενώ ο αδελφός του Τζούλιο ένα έτος μεγαλύτερός του. Ο Ενρίκο σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Πίζας. Το 1924 έγινε υφηγητής της φυσικής στο πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας. Έκανε στατιστικές έρευνες γύρω από τη συμπεριφορά των αερίων. Μαζί με τον Άγγλο φυσικό Πωλ Ντιράκ (Paul Dirac) ανέπτυξε τη στατιστική Φέρμι – Ντιράκ, που έχει επίσης εφαρμογή στα ηλεκτρόνια και στα πρωτόνια, που γενικότερα λέγονται φερμιόνια.
Σταδιοδρομία στην Ιταλία
Το 1926 ο Φέρμι έγινε καθηγητής της φυσικής στο πανεπιστήμιο της Ρώμης. Ασχολήθηκε με την πυρηνική φυσική και διατύπωσε τη θεωρία για την εξήγηση της ακτινοβολίας β από ραδιενεργά σώματα. Αργότερα ασχολήθηκε με τις πυρηνικές αντιδράσεις νετρονίων – ύλης και κατάφερε να δημιουργήσει τεχνητά ραδιενεργά ισότοπα. Λίγο αργότερα πειραματίστηκε με τα βραδέα νετρόνια και τις αντιδράσεις που προκαλούν στο ουράνιο. Για τις εργασίες του αυτές τιμήθηκε το 1938 με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής. Αργότερα εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ, όπου διορίστηκε καθηγητής στο πανεπιστήμιο Κολούμπια στο ινστιτούτο πυρηνικών ερευνών του Σικάγου, που σήμερα φέρει το όνομά του. Ασχολήθηκε με την παραγωγή ενέργειας από τη σχάση του ουρανίου. Σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες κατόρθωσε να δημιουργήσει το 1942 τον πρώτο πυρηνικό αντιδραστήρα. Ο τρόπος διάταξης του ουρανίου στην κορυφή του αντιδραστήρα ονομάστηκε στήλη Φέρμι. Ερεύνησε επίσης την περίθλαση των νετρονίων, τις ιδιότητες των κοσμικών ακτίνων και των μεσονίων. Έργα του είναι: Εισαγωγή στην ατομική φυσική (1928), Μόρια και κρύσταλλοι (1934), Θερμοδυναμική (1937), Στοιχειώδη σωματίδια (1951) κ.ά.
Πηγές
- Alberto Macchiavello: «Η πρώτη διάσπασις του ατόμου έγινε στην Ιταλία», Ιστορία Εικονογραφημένη, τεύχ. 56 (Φεβρουάριος 1973), σσ. 60-65
