Ένα θέμα σχετικά με τις κακοποιημένες γυναίκες είναι γιατί αυτές παραμένουν στις κακοποιημένες σχέσεις και στα σπίτια όπου δέχονται βία. Πολλοί θεωρούν ότι κάποιο λάθος πρέπει να κάνουν οι ίδιες οι γυναίκες και για αυτό παραμένουν σε μια φανερά επικίνδυνη κατάσταση και δεν φταίνε οι άνδρες που τις κακομεταχειρίζονται, καθώς κανένας άνδρας δεν θα χτυπούσε τη σύζυγό του και τη μητέρα των παιδιών του.
Η απόφαση των γυναικών να φύγουν από μια σχέση στην οποία κακοποιούνται είναι δύσκολη κυρίως γιατί οι ίδιες θεωρούν τους εαυτούς τους ανίκανους να το κάνουν, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν και παιδιά. Εξαιτίας της ψυχολογικής βίας που συνήθως ακολουθεί τη σωματική βία, πολλές γυναίκες νιώθουν αβοήθητες, εγκλωβισμένες σε μια κατάσταση και τρομοκρατημένες να πάρουν οποιαδήποτε απόφαση από μόνες τους.
Ο τρόπος με τον οποίο οι γυναίκες αντιδρούν στην κακοποίηση που δέχονται από τους συζύγους τους εξαρτάται και από εξωτερικούς παράγοντες, οι οποίοι είναι οι σωματικοί και υλικοί πόροι που έχουν ή δεν έχουν οι γυναίκες αυτές, όπως είναι τα χρήματα, οι φίλοι, η οικογένεια, η εκπαίδευση, η σωματική υγεία, ο αριθμός των παιδιών, η ηλικία αυτών και η κατάσταση της υγείας τους. Αυτές οι γυναίκες αναζητούν κάποια εξωτερική παρέμβαση από την οποία εξαρτάται και το κατά πόσο θα αποφασίσουν να βάλουν ένα τέλος στη βία που δέχονται ή να συνεχίσουν να ζουν σε ένα βίαιο περιβάλλον.
Εκτός από τους εξωτερικούς παράγοντες, υπάρχουν και εσωτερικοί παράγοντες που αφορούν τα θύματα. Τέτοιοι παράγοντες είναι το κατά πόσο τα θύματα επιδοκιμάζουν ή όχι παραδοσιακές ιδεολογίες που υποστηρίζουν ότι οι γυναίκες είναι κατώτερες από τους άνδρες και ο ρόλος τους ως συζύγου είναι να είναι υποταγμένες, υποστηρικτικές, ενθαρρυντικές, πιστές και να θυσιάζονται. Τα θύματα συχνά έχουν μια ισχυρή δέσμευση με τον γάμο, ο οποίος ενισχύεται από πολιτισμικούς θεσμούς και η πίεση ασκείται στις γυναίκες από την οικογένεια, τη θρησκεία και τους κοινωνικούς κανόνες.
Ένας από τους λόγους που πολλές γυναίκες παραμένουν σε σχέσεις στις οποίες υφίστανται κακοποίηση είναι ο φόβος που νιώθουν είτε για τη δική τους ασφάλεια, είτε για την ασφάλεια του ατόμου που τις κακοποιεί, ότι ίσως κάνει κάποιο κακό στον εαυτό του αν αυτές το εγκαταλείψουν (Pagelow, 1984). Στην περίπτωση που υπάρχουν και παιδιά, τότε ο φόβος αφορά και την ασφάλεια και τη σωματική ακεραιότητα των παιδιών τους. Αλλά ο φόβος που αισθάνονται μπορεί να επεκτείνεται και έξω από την οικογένεια και αποτελεί και έναν από τους βασικούς λόγους για τον οποίο τα θύματα δεν εκμυστηρεύονται το πρόβλημά τους σε φίλους, συγγενείς ή γείτονες. Από την άλλη μεριά, άτομα που είναι εκτός της οικογένειας ίσως δεν παίρνουν και τόσο σοβαρά τους φόβους των κακοποιημένων γυναικών και απλά τις θεωρούν υπερβολικές και υστερικές.
Η δεύτερη πιο συχνή αντίδραση των θυμάτων, τα οποία παραμένουν σε μια βίαιη σχέση είναι το αίσθημα που βιώνουν ότι δεν μπορεί να τους βοηθήσει κανείς. Τα θύματα νιώθουν εγκλωβισμένα, αδύναμα να κάνουν οτιδήποτε έτσι ώστε να προλάβουν την κακοποίηση ή να ξεφύγουν από αυτή. Το αίσθημα της έλλειψης βοήθειας κάνει τα θύματα να νιώθουν κατάθλιψη και εξευτελισμό και σε πολλές περιπτώσεις να επιλεγούν τη μοναξιά.
Ένας άλλος λόγος που κάνει τα θύματα κακοποίησης να παραμένουν σε μία τέτοια σχέση είναι η ένοχη και τα αισθήματα αποτυχίας. Αυτές οι γυναίκες πιστεύουν ότι η επιτυχία του γάμου τους εξαρτάται από τις ίδιες και είναι καθήκον τους να κρατούν την οικογένεια δεμένη. Σε αυτή την πεποίθηση συμβάλλει η κοινωνικοποίηση των ρόλων του φύλου που οδηγεί τις γυναίκες να νιώθουν υπερήφανες για έναν καλό γάμο και να παίρνουν όλες τις ευθύνες για έναν κακό γάμο. Η αίσθηση αποτυχίας τις κάνει να νιώθουν ντροπιασμένες για την αποτυχία του γάμου τους. Ουσιαστικά νιώθουν ότι η αποτυχία τους στο γάμο δείχνει την αποτυχία τους ως γυναίκες (Pagelow, 1984).
Συνήθως, οι κακοποιημένες γυναίκες είναι απομονωμένες από τους άλλους, οι οποίοι θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν σε περίπτωση που αντιλαμβανόταν ότι είναι θύματα βίας. Τις περισσότερες φορές αυτές οι γυναίκες δεν έχουν ελευθερία κινήσεων, καθώς οι θύτες τους ασκούν έντονο έλεγχο στις κινήσεις και στις επαφές που θα έχουν. Μερικές φορές οι άλλοι τους θεωρούν «το ιδανικό ζευγάρι», καθώς τους βλέπουν συνέχεια μαζί. Επιπλέον, η γυναίκα δεν είναι οικονομικά ανεξάρτητη, κυρίως γιατί οι σύζυγοι φροντίζουν να επιβάλλουν αυστηρή πειθαρχία στις πράξεις των συζύγων τους και στη διαχείριση των χρημάτων από αυτές, αφού δεν επιθυμούν να τους εγκαταλείψουν οι γυναίκες τους.
- Πηγή: Pagelow, M.D. (1984). Family Violence. New York: Praeger.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
