Ο Χρήστος «Αναγνώστης» Παπαγεωργίου ή Αναγνωσταράς (Πολιανή Μεσσηνίας, 1760 – Σφακτηρία Μεσσηνίας, 8 Μαΐου 1825) ήταν σπουδαίος οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Συνέβαλε καθοριστικά στην Απελευθέρωση της Καλαμάτας, ενώ ήταν ένας από τους επικεφαλής των ελληνικών δυνάμεων στην Πτώση της Σφακτηρίας, όπου και έπεσε ηρωικά στο καθήκον μαζί με τον ναύαρχο Αναστάσιο Τσαμαδό και τον Ιταλό Φιλέλληνα Σαντόρε ντι Σανταρόζα. Η προσφορά του στον αγώνα ως μέλος της Φιλικής Εταιρείας χαρακτηρίζεται ανεκτίμητη. Η Ελληνική Πολιτεία τον τίμησε μετά θάνατον με το βαθμό του Στρατηγού.
Ονομαζόταν Χρήστος αλλά επειδή ήταν μεγάλου αναστήματος και ήταν «αναγνώστης» στην εκκλησία τον ονόμαζαν Αναγνωσταρά. Ο ίδιος υπέγραφε ως Αναγνώστης Παπαγεωργίου.Ο Αναγνωσταράς ήταν ένας από τους αγωνιστές της Επαναστάσεως του 1821 με σημαντική δράση και σπουδαία προσφορά, φιλικός καθώς μυήθηκε από τη Φιλική εταιρεία και κλεφτοκαπετάνιος του Μοριά. Το πραγματικό του όνομα ήταν Χρήστος Κορομηλάς (η ρίζα του επίθετού ήταν Κορομπιλάς). Ο ίδιος υπέγραφε ως (Ἀναγνώστης) Παπαγεωργίου δηλαδή Αναγνώστης γιός του Παπά-Γιώργη. Καταγόταν από την αρχοντική οικογένεια των Κορομηλέων, σημαντική στην Πελοπόννησο, γεννήθηκε το 1760 στο χωριό Άγριλος χειμερινό τμήμα του χωριού Πολιανή .
Ασχολήθηκε με το εμπόριο, επειδή όμως σκότωσε σε καυγά με τον προεστό Κ. Δικαίο, έφυγε στα βουνά και έγινε κλέφτης. Υπήρξε παλαιός κλέφτης και σημαντικός οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821.
Συνεργάστηκε με τους Ρώσους, τους Γάλλους και τους Άγγλους και χρημάτισε ως ταγματάρχης στα Επτάνησα. Ήταν περίφημος για τους τρόπους του και την ικανότητά του να πείθει και να ραδιουργεί επιτήδεια.
Πριν από την επανάσταση πήγε στη Ρωσία μετά το πνιγμό των δύο γιων του για να ανταμώσει τους Ιωάννη Καποδίστρια και Αλέξανδρο Υψηλάντη. Ο Καποδίστριας το 1819 έκανε κατήχηση στους καπεταναίους που υπηρετούσαν στα ρωσικά τάγματα στην πατρίδα του την Κέρκυρα και συνάντησε πολλούς που ήταν δυσαρεστημένοι, επειδή οι Ρώσοι δεν τους πλήρωναν τους μισθούς. Οι καπεταναίοι είχαν κάνει και ένσταση στον Ρώσο αυτοκράτορα, αλλά οι μισθοί έμεναν απλήρωτοι. Ο Καποδίστριας τότε υποσχέθηκε να μεσιτεύσει για να πληρωθούν οι λογαριασμοί, ως αντάλλαγμα όμως απαίτησε τη δραστηριοποίηση των καπεταναίων προς όφελος της επανάστασης. Έτσι και έγινε.
Ο Αναγνωσταράς το 1817 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και πραγματοποίησε περιοδείες στη Μακεδονία για τη μύηση νέων μελών και την προετοιμασία του αγώνα. Η εκεί μετάβασή του ωφέλησε πολύ την κατάσταση των πραγμάτων της Πελοποννήσου και τη δυναμική αυτής, διαφωτίζοντας και εμψυχώνοντας τους εκεί Έλληνες.
Γύρισε στην Ελλάδα και μύησε πολλούς Έλληνες, ανάμεσά στους οποίους ήταν ο Νίκος Παναγιωταράς και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Ακόμη, πήγε στα νησιά Ύδρα και Σπέτσες για να διαδώσει τις ιδέες της επανάστασης.
Αργότερα έγινε οπλαρχηγός και συνεργάστηκε με τον Πετιμεζά, τον Κολοκοτρώνη, τον Κεφάλα, τον Παπατσώνη και άλλους. Τους συγκέντρωσε όλους και πολιόρκησαν από κοινού με 2.500 στρατιώτες την Καρύταινα. Η πολιορκία αυτή διαλύθηκε όταν οι Τούρκοι έλαβαν ενίσχυση από την Τριπολιτσά. Από εκεί ο Αναγνωσταράς πήγε στη Στεμνίτσα μαζί με άλλους καπεταναίους και από εκεί πάλι τράβηξε για το Λεοντάρι. Έπειτα συναντήθηκε μαζί με πολλούς άλλους στο Βαλτέτσι, όπου οι Έλληνες βρήκαν την αντίσταση των Τούρκων και σκορπίστηκαν πάλι. Ο Αναγνωσταράς από εκεί αναχώρησε για τα μεσσηνιακά κάστρα και προετοίμασε την πολιορκία τους. Ο εκεί ευρισκόμενος Δημήτριος Υψηλάντης, όταν το έμαθε πήγε στο Άργος για να τον υποδεχτεί και να τον πάρει μαζί του, όπως και έγινε, για την πολιορκία της Τριπολιτσάς.
Η απελευθέρωση της Καλαμάτας οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό σ’ αυτόν. Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες και παρακίνησε τους κατοίκους γενικεύοντας την επανάσταση στις επαρχίες Τριφυλίας και Ολυμπίας.
Αργότερα αναμείχθηκε στα πολιτικά πράγματα. Επί κυβερνήσεως του Γεωργίου Κουντουριώτη έγινε Υπουργός Πολέμου και με αυτό το αξίωμα εξεστράτευσε εναντίον του Ιμπραήμ Πασά.
Εναντιώθηκε στον Κολοκοτρώνη και γι’ αυτό όταν οι κοτζαμπάσηδες τον διόρισαν Υπουργό Πολέμου αρνήθηκε να τον αποφυλακίσει.
Σκοτώθηκε όταν υπεράσπιζε τη Σφακτηρία στο Ναυαρίνο, όταν οι Αιγύπτιοι έκαναν εισβολή από ξηρά και θάλασσα για την πολιορκία του Νεοκάστρου.
Πηγές
- Φώτιος Χρυσανθόπουλος, επιμ. (1888). Βίοι Πελοποννησίων ανδρών και των εξώθεν εις την Πελοπόννησον ελθόντων κληρικών, στρατιωτικών και πολιτικών των αγωνισαμένων τον αγώνα της επαναστάσεως. Αθήνα: Σταύρος Ανδρόπουλος, Τυπογραφείο Π. Δ. Σακελλαρίου. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2010.
