Αθώοι και ένοχοι

Η συγγραφέας καλεί τον αναγνώστη να δώσει κίνηση και δράση στους ήρωες του βιβλίου. Το σιωπηλό μαύρο πουλί που κοσμεί το εξώφυλλο θα μας αποκάλυπτε με το κελάηδισμά του έναν άλλο μαγικό κόσμο μυστηρίου, ενοχής και αθωότητας που αναγκαστικά πρέπει να δεχτούμε.

by Times Newsroom
  • ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΚΑΡΑΤΑΡΑΚΗΣ*

Είναι ευχάριστο ότι, ιδιαίτερα μετά τη δικτατορία που βρήκε η γλώσσα μας την ισορροπία της, γράφεται πολύ καλή πεζογραφία και αρκετοί έχουν κατακτήσει ένα ιδιαίτερο ύφος με αφηγηματική άνεση και ενδιαφέρουσα πλοκή. Κάθε καλό βιβλίο αποτυπώνει μέσα μας μια διαφορετική εικόνα του κόσμου, ένα ιδιαίτερο βλέμμα για να αισθανθούμε τη ζωή που μετασχηματίζεται.

Συχνά οι μυθιστορηματικοί ήρωες είναι πιο πραγματικοί από τα ιστορικά πρόσωπα. Γιατί οι νεοέλληνες πεζογράφοι δεν έχουν κατακτήσει παγκόσμια αναγνώριση είναι ένα ερώτημα που επιδέχεται πολλές απαντήσεις. Πάντως αρκετοί εκδοτικοί οίκοι ανταποκρίνονται με επάρκεια στο χρέος τους. Ανάμεσά τους είναι ο εκδοτικός οίκος ΠΟΛΙΣ με εξαιρετικά και σε μορφή και σε περιεχόμενο έργα.

Είχα τη χαρά να διαβάσω τα έργα μιας άγνωστής μου δημιουργού της Βασιλικής Ηλιοπούλου με αφορμή το μυθιστόρημά της ΤΟ ΑΘΩΟ που κυκλοφόρησε το 2023. Έχει σπουδάσει κινηματογράφο και η παρουσία της στα γράμματά μας είναι σημαντική. Το μυθιστόρημά της ΣΜΙΘ κέρδισε το κρατικό βραβείο το 2010. Ο τίτλος του είναι από μια γνωστή μάρκα περιστρόφου και η δράση του τοποθετείται στα μετεμφυλιακά χρόνια, χρόνια δύσκολα, παγωμένα που τραυματίζουν τη μνήμη.

Ο Θωμάς συμβιβασμένος υπάλληλος με σύζυγο δασκάλα και το μικρό τους γιο τον Άρη έχει κρύψει ένα όπλο και αγωνίζεται να σβήσει το αγωνιστικό παρελθόν. Τελικά θα το πουλήσει για ένα τενεκέ βούτυρο και θα αποφύγει την αυτοκτονία καθώς οι εξωτερικές συνθήκες τον πολιορκούν. Η συγγραφέας με υπαινικτικό λόγο χωρίς διδακτισμό και εξωραϊσμούς μάς τοποθετεί σ ένα κοινωνικό τοπίο συμβιβασμού και ήττας που σημάδεψε μια γενιά.

Το ΑΘΩΟ και στην πλοκή και στο μύθο είναι διαφορετικό. Η αφήγηση αρχίζει με την Εύα στο νοσοκομείο, όπου νοσηλεύεται ο σύζυγός της να παρακολουθεί στην τηλεόραση το βήμα μιας αρκούδας που την τραβούν βασανιστικά τα αφεντικά της. Το μυθιστόρημα τελειώνει με μια αντίστοιχη πορεία ενός ενόχου που προχωρεί με την Εύα σε μια ανηφόρα.

Η Εύα είχε φύγει από το νησί με πολλές τραυματικές μνήμες και τώρα που επιστρέφει για την κηδεία του άντρα της ξυπνούν. Η γενική αίσθηση μας παραπέμπει στον Ξένο του Αλμπέρ Καμύ που αφήνεται να παρακολουθεί τα γεγονότα που θα τον οδηγήσουν στο θάνατο. Ένα θάνατο παράλογο, όπως παράλογη ήταν και η δολοφονία που χωρίς συναίσθηση διέπραξε. Στο νησί συναντούμε ένα κόσμο καρναβαλικό. Τα πάντα έχουν αλλάξει.

Ο Δήμαρχος είναι μεγαλοξενοδόχος που εκμεταλλεύεται τους πάντες για πλουτισμό. Ετοιμάζεται η υποδοχή ενός Υπουργού που έρχεται με ελικόπτερο. Η κηδεία καθυστερεί, γιατί ο παπάς έχει αποκλεισθεί σ’ ένα άλλο νησί. Η Εύα αδιάφορα αποτυπώνει εικόνες στο κινητό της, βάζει τίτλους και συνομιλεί μ’ ένα μέντιουμ. Ένας αθώος νάνος κυκλοφορεί αδιάφορα και ο αδερφός του συζύγου της την φιλοξενεί.

Οι ενοχές τον κυριεύουν και τελικά κλονίζεται και ομολογεί ότι ευθύνεται για το θάνατο της αδερφής της Εύας. Είναι ένας κόσμος μαγικού ρεαλισμού. Στο έργο αυτό οι σιωπές είναι περισσότερες από εκείνα που λέγονται. Ο αναγνώστης καλείται να συμπληρώσει τα κενά και να πλάσει το μύθο. Άλλωστε, οι μεγάλοι συγγραφείς δημιουργούν τους αναγνώστες τους και εκείνοι με τη συμμετοχή τους συμπάσχουν και συμπράττουν στη δημιουργία. Αυτή είναι η γνήσια αισθητική απόλαυση που μας παρηγορεί και ανατρέπει την καθημερινότητα αποκαλύπτοντας τα κρυμμένα μυστικά και την τραγωδία της ζωής. Είναι ένα έργο όπου ο κινηματογράφος και η τεχνική του αξιοποιούνται στη μυθιστορηματική γραφή.

Υπάρχουν στην Κίνα τεχνίτες που αποκαθιστούν σπασμένα πολύτιμα βάζα με τέτοια μαστοριά, ώστε αποκτούν υψηλότερη αισθητική αξία. Η συγγραφέας καλεί τον αναγνώστη να παίξει παρόμοιο ρόλο. Να δώσει κίνηση και δράση στους ήρωες του βιβλίου. Το σιωπηλό μαύρο πουλί που κοσμεί το εξώφυλλο θα μας αποκάλυπτε με το κελάηδισμά του έναν άλλο μαγικό κόσμο μυστηρίου, ενοχής και αθωότητας που αναγκαστικά πρέπει να δεχτούμε.

*Ο Ζαχαρίας Καραταράκης είναι φιλόλογος

Σχετικά Άρθρα

Leave a Comment

Αυτή η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για να βελτιώσει την εμπειρία σας. Συνεχίζοντας την περιήγησή σας, δίνετε την συγκατάθεσή σας για την χρήση των cookies. Aποδοχή