- ΛΟΥΗΣ ΣΕΡΕΜΕΤΗΣ
- https://krokeai.gr/
Ο πατριώτης μας ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος έγραφε στο ποίημά του με τίτλο «Αποχαιρετιστήριο», που αποτελεί ύμνο για τον απλό και αγνό άνθρωπο!
«…Δεν υπάρχει μεγαλύτερο πράγμα από το να νιώθεις ισότιμος με τον απλό άνθρωπο, με τα καθαρά αισθήματα, με τον άνθρωπο τον εξαγιασμένο από το μόχθο, τον άνθρωπο που σκάβει τη γη, τον άνθρωπο που δουλεύει στο εργοστάσιο, τον υπάλληλο, το λογιστή, το βιοτέχνη, που περιμένει τη χαρά της ζωής, κρατώντας το άνθος της ελπίδας στο χέρι του. Με τον άνθρωπο που έχει εχτιμήσει σωστά την αξία του ήλιου, την αξία του χώματος της πατρίδας του, την αξία της ελευθερίας και της δημοκρατίας, την αξία της ειρήνης…».«…Πάντοτε πίστευα πως η αξία βρίσκεται πολύ βαθιά μέσα στον άνθρωπο, στην απόρρητη κρύπτη της καρδιάς, όπως το μαργαριτάρι στο βάθος του ερμητικά κλεισμένου στρειδιού, και πώς η μεγαλοσύνη του έθνους φυλάσσεται μέσα στα βάθη των λασπωμένων ξωμάχων, των ρακένδυτων εργατών, κι όλων γενικά των ταπεινών αγνοημένων που η πνοή τους συνενώνεται κάποτε, γίνεται εθνικός αγέρας και συγκλονίζει…»
Εκτός από τη επιβεβλημένη αναφορά στο «χρυσάφι» μας, το λάδι μας, άλλη μια αφορμή για αυτήν την ιδιαίτερη αναφορά στον ιστορικό Συνεταιρισμό μας στάθηκαν και οι στιγμές που ζούμε οι παραγωγοί κάθε απόγεμα, όταν μας παίρνει το σούρουπο για να ζυγίσουμε και να παραδώσουμε τις ελιές μας, τους κόπους μιας δύσκολης μέρας, μιας δύσκολης και απρόβλεπτης χρονιάς! Άνθρωποι μιας κάποιας ηλικίας που το λέει η καρδούλα τους ακόμα, μεσόκοποι, αλλά και νέοι που έχουν διαδεχτεί τους παππούδες και πατεράδες τους, όλοι με καθαρά χέρια, ξάστερα λόγια, περηφάνια, χαμόγελο παρά την κούραση, με υπομονή, πίστη και ελπίδα για μια καλύτερη τύχη! Όλοι μας ταυτόχρονα και αφεντικά και εργάτες στην δική μας γη της ελιάς!
Με καφέ και τσιπουράκι στο πλαστικό ποτήρι περιμένουμε υπομονετικά την σειρά μας για το ζύγισμα στο τέλος μιας ακόμη μέρας, βρεγμένοι, λασπωμένοι, ξεπαγιασμένοι από το αγιάζι, άλλοτε ικανοποιημένοι, άλλοτε όχι! Είναι δύσκολες οι ώρες της αναμονής για το ζύγισμα μετά από οχτώ ώρες μάζεμα, αλλά όπως λέει ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού θα βελτιωθούν τα πράγματα από του χρόνου μετά από παρέμβαση που θα γίνει στον χώρο παραλαβής, μέχρι που να γίνει η μετεγκατάστασή του και η νέα επένδυση που θα δώσει νέα πνοή και προοπτική στο χωριό!
Ο Συνεταιρισμός Κροκεών, ο πιο ιστορικός Συνεταιρισμός της Λακωνίας ιδρύθηκε μετά το 1930 από πρωτοπόρους Κροκεάτες της εποχής, και αρχικά ξεκίνησε με εφοδιασμό των μελών του με λιπάσματα και άλλα εφόδια με πίστωση. Στο πόλεμο και στον εμφύλιο διακόπηκε η λειτουργία του, και ξεκίνησε πάλι μετά το 1950. Περί το 1960 τα μέλη του αποφάσισαν να μετατραπεί σε Ελαιουργικό Συνεταιρισμό Κροκεών, με κύρια χαρακτηριστικά το «κοινό παχνί», την κοινή αποθήκευση και εμπορία του λαδιού, με εμπορία λιπασμάτων, λοιπών εφοδίων, ακόμα και ζωοτροφών, αλλά και την συνέχιση των πιστωτικών διευκολύνσεων στα μέλη του.
Το 1960 αγοράστηκε με δάνειο το ελαιοτριβείο Κλώνη εκεί που είναι σήμερα ο Συνεταιρισμός, και το 1961 κτίστηκε το διπλανό κτίριο, όπου μπήκαν νέα μηχανήματα. Τα μηχανήματα άλλαξαν το 1984, και το 1996 εκσυγχρονίστηκε με φυγοκεντρικού τύπου μηχανήματα και μεγάλες ανοξείδωτες δεξαμενές. Το 1992 η Ε.Ε αναγνωρίζοντας τις ιδιότητες και την ιδιαίτερη αξία του ελαιολάδου του Συνεταιρισμού Κροκεών, το συμπεριέλαβε στα προϊόντα «Π.Ο.Π»! Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Κροκεών παράγεται με συνέπεια και πολύ κόπο, με κόστος αρκετό, ακολουθώντας σύγχρονες ορθές γεωργικές πρακτικές και ελέγχους στο χωράφι, στον τρόπο καλλιέργειας και συγκομιδής, εφαρμόζοντας παράλληλα αυστηρούς κανόνες και υψηλά standards στην διαδικασία έκθλιψης και αποθήκευσης! Ένα ονομαστό λάδι ΠΟΠ με πολλές εγχώριες και διεθνείς συμμετοχές σε διαγωνισμούς και πολλά διεθνή πρώτα βραβεία, όπως τελευταία στον διαγωνισμό BERLIN GLOBAL OLIVE OIL AWARDS 2020 που πήρε το πρώτο βραβείο!
Πολλές από τις οργανοληπτικές του ιδιότητες οφείλονται στην γεωμορφολογία, στη σύσταση του εδάφους, και στις ήπιες κλιματολογικές συνθήκες που καλλιεργείται η ελιά, στους μοναδικούς και σπάνιους ελαιώνες, στα «Ψηφιά», στους «Κάμπους», στο «Μαυριλό», στα «Κουτσικόπουλα», στην «Αλογόμαντρα», στην «Παναγιά», στην«Λουμπάρδα», στους «Μύλους», στις «Μπόχλες», στον «Κάκαβο», στους «Φράγκους», στον «Αντραβάνι», στα «Διαχαλιά, στα «Νεράκια», στους «Μουκατάδες», στον «Σταυρό», στο «Κοκκινόχωμα», στις «Μόλτσες», στις «Εκκλησίτσες», στις «Καλύβες», στην «Χέρσοβα», στον «Ντογατζή», στις «Αγριλές», στα «Βριτσούλια», στον «Καρνά», στις «Κρίκηλλες, στους «Σκαρπούς»!
Είναι γεγονός ότι ο Συνεταιρισμός τελευταία τα φέρνει δύσκολα βόλτα μετά από κάποιες περιπέτειες που περνά, αλλά ο κόσμος κάνει υπομονή γιατί δεν του πάει να αφήσει να πάει στράφι μια προσπάθεια δεκαετιών, από τότε που πατεράδες και παππούδες μας συνέλαβαν την πρωτοπόρα ιδέα του συνεταιρισμού των αγροτών, για να μπορέσουν να οργανώσουν καλύτερα και αποδοτικότερα την παραγωγή τους, να αντέξουν τον ανταγωνισμό, και για να αξιοποιήσουν αυτό το μοναδικής ποιότητας και καθαρότητας «χρυσάφι» που παράγουμε. Γι αυτό λοιπόν όχι μόνο δεν μας επιτρέπεται να παραβλέψουμε την ιστορία του, αλλά έχουμε χρέος όλοι εμείς αυτό που παραλάβαμε να το πάμε πιο πέρα, και να διορθώσουμε εμείς οι ίδιοι ό,τι χαλάσαμε, γνωρίζοντας ότι μόνο με υπομονή και θυσίες θα πάμε μπροστά.
Ένα κρύο απόγευμα λοιπόν, εκεί που περιμέναμε να ζυγίσουμε, πήρα από τον φούρνο ψωμί χωριάτικο, έκοψα μια φέτα από άκρη σ άκρη, «μια «διπλοσφελίδα» που λέγανε οι παλαιοί, φόρεσα την μάσκα μου και τρύπωσα στον χώρο του λιτριβιού, με την άδεια βέβαια των υπεύθυνων του εργοστασίου, για λίγη ζέστα που βγάζει το καμίνι του, για να καψαλίσω μια φέτα ψωμί και να την βουτήξω μέσα στο φρέσκο λάδι που έτρεχε από τον διαχωριστήρα σαν το χρυσάφι, και για τις απαραίτητες φωτογραφίες! Έτσι ήρθαν στον νου μνήμες από τα παιδικά χρόνια όταν μας φώναζαν οι λιτριβαραίοι εργάτες που δούλευαν ασταμάτητα μέρα νύχτα στα λιτριβιά να φάμε την «κομμάτα», όπως έλεγαν την φέτα από σπιτικό καρβέλι καψαλισμένη στο καμίνι και βουτηγμένη στο φρέσκο λάδι!
Είναι γνωστά τα οφέλη που προσφέρει η κατανάλωση ελαιολάδου, όμως η παραγωγή του θεωρείται ρυπογόνα διαδικασίαμ αφού συνοδεύεται από σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα που δημιουργούνται από τις μεγάλες ποσότητες υγρών αποβλήτων με υψηλό ρυπαντικό φορτίο. Μιας και κάθε μέρα βλέπουμε τα ποτάμια να είναι κατάμαυρα από τον κατσίγαρο με όλα τα επακόλουθα, μια εικόνα γεμάτη θλίψη και απελπισία σαν να κλαίει η φύση με μαύρο δάκρυ, με ενδιέφερε πολύ να μάθω για τον τρόπο διαχείρισης των υγρών αποβλήτων, του κατσίγαρου, και αν συμμετέχουμε κι εμείς στην μόλυνση και την ρύπανση του τόπου μας!
Τα περισσότερα λιτριβειά είναι με τριφασικά decanters παλαιού τύπου τα οποία χρειάζονται πολύ νερό για αραίωση του ζυμαριού, με αποτέλεσμα την δημιουργία μεγάλου όγκου κατσίγαρου. Τα λιτριβειά με διφασικά decanters δεν παράγουν ξεχωριστή φάση με υγρά απόβλητα. Παλιά βλέπαμε ένα φορτηγό ανοιχτό να παραλαμβάνει την πυρήνα, τώρα βλέπουμε ένα βυτίο κάτω από το σιλό της πυρήνας. Και αυτό όπως μου είπαν επειδή το εργοστάσιο τελευταία έχει μετατραπεί από το παλιό σύστημα της τριφασικής λειτουργίας (λάδι, κατσίγαρος, και πυρήνα), σε ελαιουργείο διφασικής λειτουργίας, παράγοντας λάδι και πούλπα, (η πυρήνα δηλαδή σε ρευστή μορφή αφού περιέχει όλο τον κατσίγαρο, τα απόνερα από το πλυντήριο, καθώς και τα νερά από τους διαχωριστήρες). Οπότε όλα αυτό το ρευστό μίγμα στερεών και υγρών μεταφέρεται με ειδικό βυτίο φορτηγό για επεξεργασία στα πυρηνελαιουργεία, με μηδενική επιβάρυνση του περιβάλλοντος από κατσίγαρο!
Προχτές είδαμε να ευαισθητοποιούνται επιτέλους περιφερειάρχες, και άλλοι αρμόδιοι για την ρύπανση και μόλυνση του Ευρώτα και άλλων ποταμών από τα απόβλητα των λιτριβιών. Τώρα που ξεχειλίζει η οργή του κόσμου, και εν όψει προστίμων από την Ε.Ε, μας λένε ότι είναι αποφασισμένοι να βάλουν πρόστιμα σε όσους καθυστερούν στον τομέα της σωστής διαχείρισης και διάθεσης των αποβλήτων, ακόμα και να κλείσουν λιτριβιά λένε ότι είναι αποφασισμένοι όταν δεν συμμορφώνονται με τους κανονισμούς και τα μέτρα! Έπρεπε να έχουν γίνει χρόνια πριν αυτά τα πράγματα, να έχουν δοθεί κίνητρα, να έχουμε σώσει πολλά, αλλά τι να πει κανείς για ένα κράτος άτολμο, που πιστεύει ότι αν υπάρχουν αντιδράσεις, η καλύτερη λύση στην διαχείριση κάθε είδους απορριμμάτων και αποβλήτων είναι η αναβολή της λύσης, και η μετάθεση του προβλήματος στους επόμενους;
Ζεστάθηκα, γεύτηκα την παραδοσιακή «κομμάτα» με το ολόφρεσκο λάδι, με τα σπάνια αρώματα και την μοναδική του γεύση, έγινα σύλλαδος από πάνω μέχρι κάτω, θυμήθηκα τα παιδικά χρόνια, τότε που πηγαίναμε μόνοι μας να δούμε τον πατέρα ή τον αδερφό που δούλευαν λιτριβάρηδες, και παρακολουθούσαμε τις τσαντίλες με τα πιεστήρια, ή μας πήγαιναν με το σχολείο να μάθουμε πως βγαίνει το λάδι! Αλήθεια τώρα συνεχίζουν να πηγαίνουν τα παιδιά του Δημοτικού μια ολιγόωρη εκπαιδευτική επίσκεψη στο λιτριβιό, ή προτιμώνται οι εκδρομές στα Mall;
Ήταν ολιγόλεπτη η ξενάγησή μου, αλλά μου φάνηκε χρόνος με αυτά που έμαθα και θυμήθηκα! Εκείνο που με συγκίνησε είναι ότι έμαθα με ιδιαίτερη ικανοποίηση πως το εργοστάσιο του Αγροτικού Ελαιουργικού Συνεταιρισμού Κροκεών δεν ρυπαίνει καθόλου το περιβάλλον, και αυτό οφείλεται στην βούληση και την ευαισθητοποίηση όλων των χωριανών μας για θέματα ποιότητας ζωής, όπως τα υγιεινά προϊόντα, η προστασία της βιοποικιλότητας, και η αποφυγή μόλυνσης των ποταμών, του υδροφόρου ορίζοντα, και της θάλασσας! Εκείνο το σούρουπο λοιπόν λύθηκαν αρκετές απορίες μου, θυμήθηκα παλιές παιδικές στιγμές και ιστορίες, και μου δημιουργήθηκαν πολλές προσδοκίες.
Ευχαριστώ τον πρόεδρο του Αγροτικού Ελαιουργικού Συνεταιρισμού Κροκεών Νίκο Δανάσκο και τα άλλα παιδιά του Διοικητικού Συμβουλίου, καθώς και τους υπαλλήλους του για τις πληροφορίες που μου έδωσαν, και τους συγχαίρω για την φιλότιμη προσπάθεια που κάνουν να βαστήξουν όρθιο τον Συνεταιρισμό! Ευχαριστώ και τον μηχανικό του εργοστασίου, τον φίλο Γιάννη Κ. Διακουμάκο από την Τάραψα, και τους βοηθούς του που με ξενάγησαν στον χώρο και στα νέα μηχανήματα του εργοστασίου. Μου έδειξαν πολλά πράγματα για τον σύγχρονο και αποδοτικό τρόπο λειτουργίας του που είναι φιλικός στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, και που ουσιαστικά εγγυάται και ένα τελικό προϊόν εξαιρετικά ποιοτικό!
Είναι γνωστό το λάδι μας όχι μόνο στην περιφέρεια, αλλά και σε όλη την Ελλάδα, και ότι ο Αγροτικός Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Κροκεών είναι ένα από τα σημεία αναφοράς στην ποιότητα του λαδιού, και ένα είδος «βαρόμετρου» όσον αφορά στην διαμόρφωση των τιμών στην αγορά του εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου, αφού πολλοί έμποροι αναμένουν με ενδιαφέρον τις τιμές που θα πετύχει ο Συνεταιρισμός μας!
Χάζεψα με όσα είδα, άκουσα, και θυμήθηκα! Κάποια στιγμή σαν να ξύπνησα από όνειρο, πετάχτηκα γρήγορα έξω για να μην χάσω την σειρά μου στο ζύγισμα. Τα συναισθήματα ανάμεικτα! Έφυγα ικανοποιημένος για αυτά που έμαθα και είδα, σκεπτικός γιατί μένουν πολλά να γίνουν ακόμα αφού χρειάζεται το ενδιαφέρον και η συμμετοχή όλων μας, αλλά έφυγα και με αναπτερωμένη την ελπίδα ότι τούτος ο ιστορικός Συνεταιρισμός, και τούτος ο τόπος έχουν μέλλον, και μαζί τους και εμείς, μόνο αν το παλέψουμε με σχέδιο και πείσμα, βάζοντας επιτέλους σε ένα μπουκαλάκι αυτό το μοναδικό και σπάνιο «χρυσάφι» του χωριού μας!
