Ο Γεώργιος Τερτσέτης (Ζάκυνθος, 4 Νοεμβρίου 1800 – Αθήνα, 15 Απριλίου 1874) ήταν ιστορικός, πολιτικός, συγγραφέας, ποιητής, φιλόσοφος, απομνημονευματογράφος, νομικός και αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Είχε διοριστεί αρχειοφύλακας στη βιβλιοθήκη της Βουλής στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος, θέση που κράτησε μέχρι το θάνατό του.
Γεννήθηκε το 1800 στη Ζάκυνθο και ήταν ο νεότερος από τους δύο γιους του ιατρού Ναθαναήλ Τερτσέτη και της Κατερίνας Στρούζα. Ο πατέρας του ήταν καθολικός και απόγονος γαλλικής οικογένειας που εντοπίζεται στη Ζάκυνθο από τις αρχές του 17ου αιώνα, ενώ η μητέρα του ήταν ορθόδοξη και μέλος τοπικής οικογένειας ευγενών.
Ο πατέρας του τον βάπτισε καθολικό, μα η μητέρα τον βάπτισε με τη σειρά της σε ορθόδοξη εκκλησία. Όταν το έμαθε ο πατέρας του, τον ξαναβάφτισε για τρίτη φορά καθολικό. Όταν μεγάλωσε ο Τερτσέτης προτίμησε το ορθόδοξο βάπτισμα.
Στα παιδικά του χρόνια πήγε στο ίδιο σχολείο με τα δύο μεγαλύτερα παιδιά του Θ. Κολοκοτρώνη, τον Πάνο και τον Γενναίο. Το 1816 έφυγε για την Ιταλία, όπου σπούδασε στο πανεπιστήμιο της Πάντοβα νομικά καθώς και λατινική-ιταλική φιλολογία. Επέστρεψε στο νησί του το 1820, μετά το πέρας των σπουδών του.
Με την έκρηξη της Επαναστάσεως ο Τερτσέτης βρέθηκε στο Μοριά με πολλούς άλλους συμπατριώτες του. Ασθενικής όμως κράσης, δεν άντεξε τις κακουχίες και αρρώστησε. Μεταφέρθηκε στο μικρό νησί Κάλαμος και στη συνέχεια πίσω στη Ζάκυνθο. Στη Ζάκυνθο δέθηκε με αδελφική φιλία με τον Δ. Σολωμό. Σ’ αυτόν χρωστάμε τον περίφημο Διάλογο για τη γλώσσα του εθνικού μας ποιητού, όπως το μόνο αντίγραφο που σώθηκε βρέθηκε στα χέρια του. Παρ’ όλο που δεινοπάθησε την πρώτη φορά που κατέβηκε να αγωνιστεί, τον ξαναβρίσκουμε στη πρώτη γραμμή, όταν ο Ι. Καποδίστριας ελευθέρωνε τη Ρούμελη.
Το 1832-1833 διετέλεσε καθηγητής της Γενικής και της Ελληνικής Ιστορίας στο Κεντρικό Πολεμικό Σχολείο του Ναυπλίου. Με την έλευση της Αντιβασιλείας σχετίστηκε τόσο με τον Μαιζών όσο και με τον πρόεδρό της, Άρμανσπεργκ, καθώς μάθαινε Ελληνικά στις κόρες του.
Το 1832 διορίστηκε από την Αντιβασιλεία μέλος του πενταμελούς δικαστηρίου του Ναυπλίου που δίκαζε τους Κολοκοτρώνη, Πλαπούτα κ.ά. Ο Τερτσέτης τότε μαζί με τον πρόεδρο του δικαστηρίου Αναστάσιο Πολυζωίδη, γνωρίζοντας πολύ καλά την αθωότητα των κατηγορουμένων, αρνήθηκε να υπογράψει την απόφαση καταδίκης τους σε θάνατο δια αποκεφαλισμού για εσχάτη προδοσία.
Το πνεύμα της ηθικής του και οι αξίες του ανθρωπιστού του φαίνονται από το παρακάτω απόσπασμα του λόγου που εκφώνησε κατά τη διάρκεια αυτής της δίκης:
«Δὲν εἶμαι ἀπὸ τὴν Σπάρτη, δὲν εἶμαι Ἀθηναῖος, πατρίδα μου ἔχω ὅλην τὴν Ἑλλάδα. Τοιουτοτρόπως ἐκφράζεται ὁ γενναῖος Πλούταρχος, εἶναι σχεδὸν δύο χιλιάδες ἔτη, εἰς ἕνα τῶν συγγραμμάτων του. Ἡμεῖς γεννημένοι εἰς πλέον εὐτυχισμένην ἐποχήν, δηλαδὴ ὅταν ἡ θρησκεία καὶ ἡ φιλοσοφία ἐφώτισαν, ἐκήρυξαν, ἐσφράγισαν τὸ δόγμα τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἰσότητος, δυνάμεθα νὰ εἰποῦμεν, ὅτι ἡμεῖς δὲν εἴμεθα οὔτε ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, οὔτε ἀπὸ τὴν Ἰταλία, οὔτε ἀπὸ τὴν Γερμανία, οὔτε ἀπὸ τὴν Ἀγγλία, πατρίδα μας ἔχομεν τὸ ἀνθρώπινο γένος. Ὅση γῆ περιαγκαλιάζει ὁ εὔμορφος αἰθέρας εἶναι ἀγαπητή μας πατρίδα.»
Η κίνησή τους αυτή προκάλεσε την οριστική τους παύση, τη φυλάκιση και την άγρια κακοποίησή τους από την Αντιβασιλεία.
Το 1864 εξελέγη αντιπρόσωπος της Ζακύνθου στη Βουλή. Πέθανε στις 15 Απριλίου 1874 στην Αθήνα.
Συγγράμματα
Έργα του ήταν:
- Απομνημονεύματα Κολοκοτρώνη
- Απομνημονεύματα Νικηταρά του τουρκοφάγου
- Μεταξύ ονείρων και οραμάτων
- Άνδρας τον άνδρα ν’ αγαπά
