- ΣΙΜΟΣ ΑΝΔΡΟΝΙΔΗΣ
Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα-Κίνημα Αλλαγής, επέλεξε για υποψήφιο δήμαρχο Αθηναίων τον καθηγητή Ενεργειακής Πολιτικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Χάρη Δούκα. Επρόκειτο για μία πολιτικά ‘έξυπνη’ επιλογή, καθότι μπορεί να φέρει στο επίκεντρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της λειτουργίας του μεγαλύτερου Δήμου της χώρας, ένα μοντέλο λειτουργίας που εν προκειμένω προσιδιάζει σε ό,τι οι Αντώνης Καρβούνης & Claire Colomb, προσδιορίζουν ως «παραγωγή καινοτομίας».1
Σε αυτό το πλαίσιο, «ο μηχανισμός παραγωγής καινοτομίας αναφέρεται στις περιπτώσεις όπου στην πράξη αναθεωρείται η ατζέντα των χωρικών πολιτικών λόγω της μετακίνησης της χωρικής κλίμακας αναφοράς από το τοπικό και το εθνικό, στο διασυνοριακό και διεθνικό».
Υπό αυτό το πρίσμα, ο υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων και η ομάδα του που θα τον περιβάλλει, έχουν την δυνατότητα να αναδιαμορφώσουν σειρά «χωρικών πολιτικών», εμβαθύνοντας περαιτέρω αυτό που ήδη έχει ξεκινήσει επί δημαρχιακής θητείας του Γιώργου Καμίνη και συνεχίστηκε και επί θητείας Κώστα Μπακογιάννη.
Δηλαδή, την διαδικασία του εξευρωπαϊσμού της Αθήνας σε πεδία όπως είναι οι δημόσιες συγκοινωνίες, ο δημόσιος χώρος μέσω της δημιουργίας έργων ανάπλασης μικρής κλίμακας, η εισαγωγή σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων που και βοηθούν στην ‘διακυβέρνηση’ ενός μητροπολιτικού κατ’ ουσία δήμου, και φέρνουν εγγύτερα τον δήμο με τους δημότες με στόχο την βελτίωση της ποιότητας ζωής τους καθώς και την βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, και, τελευταίο άλλα όχι έσχατο, η επένδυση συμβολικών-στρατηγικών πόρων στο μοντέλο της πολιτιστικής διπλωματίας.
Ποιοι μπορεί να είναι όμως οι προσδιοριστικοί παράγοντες που ώθησαν τον Νίκο Ανδρουλάκη και την ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής να προτείνουν τον Χάρη Δούκα ως υποψήφιο δήμαρχο Αθηναίων;
Εκτιμούμε πως ο πρώτος παράγοντας άπτεται των γνώσεων και της εξειδίκευσης του πάνω σε ενεργειακά-περιβαλλοντικά ζητήματα2, με την ηγετική ομάδα του κόμματος να θεωρεί πως μπορεί να συμβάλλει (για κάτι τέτοιο πρακτικά απαιτούνται δύο ολοκληρωμένες θητείες), στον πλήρη μετασχηματισμό (αστικός μετασχηματισμός) της Αθήνας3 σε βιώσιμη ενεργειακά-περιβαλλοντικά πόλη ή αλλιώς, ευρωπαϊκή μητρόπολη εν καιρώ κλιματικής αλλαγής, μέσω ‘εργαλείων’ όπως η δημιουργία πολλών μικρών ‘ενεργειακών κοινοτήτων’ εντός του αστικού χώρου και των γειτονιών-συνοικιών της πόλης, η ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, project που ήδη εξελίσσεται, η δημιουργία πολλών μικρών και αλληλοσυνδεόμενων χώρων πρασίνου που θα αποτελούν το ‘αντίπαλον δέος’ του περισσότερο οραματικού και μεγαλεπήβολου ‘Μεγάλου Περιπάτου,’ η εισαγωγή περισσότερο φιλικών προς το περιβάλλον μέσων κυκλοφορίας (ποδήλατα).
Ο δεύτερος προσδιοριστικός παράγοντας που εντοπίζουμε, έχει σχέση με το γεγονός πως η ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής πιστεύει πως ο Χάρης Δούκας είναι ο πλέον κατάλληλος για να προσπαθήσει να εμπλέξει τις τοπικές κοινότητες του Δήμου Αθηναίων στην χάραξη της τουριστικής στρατηγικής, για να επιχειρήσει να αμβλύνει το παρατηρούμενο τουριστικό-κοινωνιο-χωρικό χάσμα μεταξύ ιστορικού κέντρου και συνοικιών-κοινοτήτων που ανήκουν στον Δήμο4, και, να για να επιχειρήσει να πετύχει υψηλό βαθμό συνεργασίας μεταξύ Περιφέρειας, Δήμου Αθηναίων και άλλων κεντρικών δήμων του Λεκανοπεδίου που υποδέχονται και φιλοξενούν τουρίστες.
Ο τρίτος παράγοντας, έχει να κάνει με την δυνατότητα του Χάρη Δούκα, λόγω της επαγγελματικής του ιδιότητας, να διαμορφώνει θεματικές ομάδες οι οποίες θα διαδραματίσουν πολύ σημαντικό ρόλο στην προώθηση των θέσεων του συνδυασμού του, να αναπτύξει την συνεργασία με φορείς όπως τα υπουργεία με επίδικο την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας παντού (ένα από ζητήματα στα οποία υστέρησε ο Κώστας Μπακογιάννης).
Και, επίσης, να προωθήσει εκ νέου την στρατηγική αδελφοποίησης του Δήμου Αθηναίων με άλλες μεγάλες πόλεις, ευρωπαϊκές5 και μη, στρατηγική που τα τελευταία χρόνια, λόγω και των παράλληλων κρίσεων, έχει παραμεληθεί. Ένας τέταρτος παράγοντας, αφορά το ότι ο Χάρης Δούκας διαθέτει ήδη ένα ισχυρό αυτοδιοικητικό προφίλ.
Κάτι που σημαίνει πως το πιθανότερο είναι να παραμείνει πλήρως αφοσιωμένος στα του Δήμου δίχως φιλοδοξίες μεταπήδησης στην κεντρική πολιτική σκηνή, να προσελκύσει άτομα από διαφορετικούς χώρους, πράγμα που συνιστά μία εκ των βασικών προϋποθέσεων για μία καλή εκλογική επίδοση, να παίξει ρόλο, ακόμη και αν δεν εκλεγεί, με θέσεις και προτάσεις, στην ανάπτυξη της Αθήνας εν όψει 2030.
Ο Χάρης Δούκας έχει την ευκαιρία να προσκαλέσει να συμμετάσχουν στον συνδυασμό του, επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, με διακύβευμα την διαμόρφωση ενός όσο γίνεται πιο ολιστικού προγράμματος6, κάτι που εν μέρει έπραξε και ο Κώστας Μπακογιάννης όχι μόνο το 2019, αλλά και το 2010, όταν διεκδίκησε την εκλογή του στον Δήμο Καρπενησίου.
Δεν εστιάσαμε στον εξευρωπαϊσμό ως πέμπτο προσδιοριστικό παράγοντα. Πολύ απλά γιατί ο εξευρωπαϊσμός καθίσταται στρατηγική και όχι λόγος επιλογής ενός υποψηφίου.
Εξευρωπαϊσμός δεν σημαίνει μόνο ‘διεκδικώ κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση’, αλλά και ‘προωθώ ένα νέο όραμα για την πόλη στα κατάλληλα ευρωπαϊκά φόρα.’ ‘Δίνω την ευκαιρία στους πολίτες του δικού μου Δήμου να αντιληφθούν πλήρως τι σημαίνει ευρωπαϊκή ιδέα και πόσο μπορεί να συντελέσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην διάχυση της παντού.’
Να για ποιον λόγο δημοτικές αρχές όπως αυτή της Αθήνας, οφείλουν να διεκδικήσουν την επέκταση του προγράμματος ‘Erasmus,’ προκειμένου το πρόγραμμα να συμπεριλάβει όσο περισσότερους δημότες γίνεται, οι οποίοι θα μπορούν να μετακινούνται ως ‘εκπρόσωποι’ της πόλης τους σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις, να αλληλεπιδρούν με τις εκεί δημοτικές αρχές και να μεταφέρουν την εμπειρία τους σε ειδική συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 Βλέπε σχετικά, Colomb, C., ‘The added value of transnational cooperation: Towards a New Framework for Evaluating Learning and Policy Change,’ Planning Practice & Research, 22, 2007, σελ. 347-372. Και, Καρβούνης, Αντώνης., ‘Εξευρωπαϊσμός και διπλωματία πόλεων: διοικητικός εκσυγχρονισμός, διαστάσεις και προοπτικές της ευρωπαϊκής δικτύωσης των ελληνικών δήμων,’ Διδακτορική Διατριβή, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2019, Διαθέσιμη στο: Εξευρωπαϊσμός και διπλωματία πόλεων: διοικητικός εκσυγχρονισμός, διαστάσεις και προοπτικές της ευρωπαϊκής δικτύωσης των ελληνικών δήμων (didaktorika.gr) Ορθώς το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής δεν μπήκε σε μία διαδικασία ‘κομματικοποίησης’ της υποψηφιότητας του Χάρη Δούκα, αναμένοντας πρώτα ποιο πρόσωπο θα επιλέξει ο Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς ώστε να τοποθετηθεί επί της συγκεκριμένης εξέλιξης, επιλέγοντας υποψήφιο που θα μπορεί να υπερκεράσει τον υποψήφιο του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν θα διστάσουμε, θεωρητικώ τω τρόπω, να κάνουμε λόγο για την επιλογή ενός προσώπου με ισχυρό αυτοδιοικητικό προφίλ, καθότι, πρώτον δεν έχει συμμετάσχει σε βουλευτικές εκλογές με το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής είτε με κάποιο άλλο πολιτικό κόμμα. Δεύτερον, θα λάβει μέρος για πρώτη φορά σε αυτοδιοικητικές εκλογές, διεκδικώντας μάλιστα τον μεγαλύτερο δήμο της χώρας. Τρίτον, διαθέτει εξειδίκευση σε ένα προνομιακό πεδίο (ενεργειακή-περιβαλλοντική πολιτική) ως προς την δυνατότητα χάραξης πολιτικής από πλευράς Δήμων και Περιφερειών. Τέταρτον, μπορεί να αξιοποιήσει την αυτοδιοικητική ‘κληρονομιά’ του Παύλου Γερουλάνου και της δημοτικής του ομάδας, στο εγκάρσιο σημείο όπου αυτοί εστίασαν σε μορφές «πολιτικού εξευρωπαϊσμού», σύμφωνα με την διατύπωση του Αντώνη Καρβούνη, προσπαθώντας να ωθήσουν την νυν δημοτική αρχή στην άσκηση επιρροής σε ενωσιακό επίπεδο «μέσω του lobbying». Λαμβάνοντας υπόψιν τα ανωτέρω, θεωρούμε πως δεδομένης της παρουσίας στο επίκεντρο ενός ισχυρού αυτοδιοικητικού ‘παίκτη’ όπως ο Κώστας Μπακογιάννης, προσφέρεται η ευκαιρία στους δημότες της πόλης για την πραγματοποίηση μίας μη συμβατικής προεκλογικής εκστρατείας που θα εδράζεται στην πραγματοποίηση πολλών θεματικών debate, στην κατάθεση πλήρως τεκμηριωμένων προτάσεων που θα ενθαρρύνει και τα πολιτικά κόμματα να λειτουργήσουν κατ’ αυτόν τον τρόπο στο άμεσο μέλλον, αρχής γενομένης από τις επόμενες βουλευτικές εκλογές, στην ανταλλαγή απόψεων σχετικά με το ποιο μοντέλο εξευρωπαϊσμού είναι το πλέον κατάλληλο για την Αθήνα.
2 Ας μην ξεχνάμε εδώ όχι μόνο την συμβολή του στην διαμόρφωση της ενεργειακής-περιβαλλοντικής στρατηγικής του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, αλλά και την στροφή που επιχείρησε το κόμμα σε αυτό το πεδίο, πριν ακόμη την Ρωσική στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία, στροφή που κατέστη εφικτή χάριν της παρουσίας εντός κόμματος ενός εξειδικευμένου τεχνοκράτη. Η πρόταση του για την συγκρότηση των ‘ενεργειακών κοινοτήτων’, ανεξαρτήτως του αν συμφωνεί ή διαφωνεί κάποιος, είναι μία καινοτόμα πρόταση που στηρίζεται στην ενεργοποίηση των πολιτών και στην διαμόρφωση μίας νέας και περισσότερο συγκροτημένης περιβαλλοντικής κουλτούρας και συνείδησης, η οποία ευθυγράμμισε τον εν Ελλάδι Κεντροαριστερό πολιτικό φορέα με τις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα εντός της Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας. Η ενεργός συμμετοχή του καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στα του κόμματος και της χάραξης θεματικής πολιτικής, συνέβαλλε και στο να αποκτήσουν στελέχη του κόμματος, μεταξύ αυτών και βουλευτές της Κοινοβουλευτικής του Ομάδας, μία σφαιρικότερη γνώση πάνω σε περιβαλλοντικά ζητήματα, πάνω στο πως επιτυγχάνονται οικονομίες κλίμακας και στενότερη συνεργασία μεταξύ διαφόρων φορέων. Άλλωστε, πέραν των άλλων, η συμμετοχή του διαμόρφωσε τις προϋποθέσεις για την δημιουργία ενός ολοκληρωμένου ψηφιακού «θεματικού δικτύου», κατά τους Muller & Sorel, εκεί όπου μέλη και φίλοι του κόμματος είχαν την δυνατότητα να σχολιάσουν και να καταθέσουν τις απόψεις του επί κειμένων πολιτικής που είχε καταθέσει ο Χάρης Δούκας. Βλέπε και, Muller, Pierre., & Surel, Yves., ‘Η ανάλυση των πολιτικών του κράτους. Ανάλυση των Δημόσιων Πολιτικών,’ Πρόλογος-Επιμέλεια: Ψύλλα Μαριάννα, Μετάφραση: Παπαδοπούλου, Δέσποινα-Ψύλλα Μαριάννα, Εκδόσεις Τυπωθήτω, Αθήνα, 2002, σελ. 141.
3 Με την πάροδο των ετών, και με πιο επιταχυνόμενους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, κυρίως επί θητείας του Κώστα Μπακογιάννη, η Αθήνα έχει μετεξελιχθεί σε τουριστική πόλη ή αλλιώς, σε μείζον τουριστικό προορισμό που διαδραματίσει ιδιαίτερο ρόλο στην συνολική αναβάθμιση του εγχώριου τουριστικό προϊόντος (τουρισμός πόλης). Πλέον, η Αθήνα συγκλίνει με το Παρίσι ως προς το ό,τι επιλέγεται από τουρίστες διαφόρων εθνικοτήτων οι οποίοι θέλουν να επισκεφθούν συγκεκριμένες περιοχές (ιστορικό κέντρο), μνημεία (Ακρόπολη) και μουσεία (Αρχαιολογικό Μουσείο Ακρόπολης, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο), ως προς το ό,τι εδραιώνει σταδιακά την ταυτότητα πόλης που ξεφεύγει από το τουριστικό μοντέλο του ‘city break’, ήτοι του προορισμού που επιλέγεται για μία ή δύο ημέρες από τουρίστες ως ενδιάμεσος σταθμός προτού αυτοί καταλήξουν στην περιοχή της αρχικής επιλογής του για πολυήμερες διακοπές, προσφέροντας πλήθος ευκαιριών στους τουρίστες ώστε αυτοί να αξιοποιήσουν δημιουργικά τον διαθέσιμο χρόνο τους, συνδυάζοντας γνώση, χαλαρούς περιπάτους από και προς το κέντρο, διασκέδαση, νέες γευστικές-καταναλωτικές εμπειρίες. Έχει παραγνωρισθεί η συμβολή των ελληνικών ποικιλιών καφέ (Freddo Cappuccino, Freddo Espresso καθώς και άλλων συνδυασμών) και των διαφόρων αλυσίδων καφέ που προστίθενται διαρκώς σε μία αγορά που δεν είναι και δεν φαντάζει κορεσμένη, στο να αποκτήσει η Αθήνα ισχυρό brand name στο χώρο του τουρισμού, προσελκύοντας τουρίστες που ενθουσιασμένοι για τον καφέ που δοκίμασαν για πρώτη φορά, προβαίνουν ήδη στον σχεδιασμό μελλοντικών επισκέψεων. Πλέον, δεν είναι μόνο το κλασικό σχήμα ‘Ακρόπολη-Αρχαία’ αυτό που προσελκύει τουρίστες στην Αθήνα. Είναι εσφαλμένο και απλοϊκό να διαβάζουμε την τουριστική άνθηση της πόλης που αναπτύσσεται με ρυθμούς παρόμοιους με αυτούς του Βελιγραδίου, με αυτούς τους παρωχημένους όρους.
4 Και τι σημαίνει κάτι τέτοιο; Πως δεν συμμετέχουν ισότιμα τοπικές κοινότητες στην παρατηρούμενη τουριστική άνθηση, έχοντας μικρότερο μερίδιο, καθότι δεν αποτελούν περιοχές τις οποίες προτιμούν οι τουρίστες. Η περαιτέρω αναβάθμιση της περιοχής του Αγίου Παντελεήμονα πρέπει να καταστεί μείζονα προτεραιότητα, προκειμένου η περιοχή να ‘διαγράψει’ οριστικά την κληρονομιά του κάποτε ‘οχυρού’ της οργάνωσης της Χρυσής Αυγής. Έχει ενδιαφέρον να δούμε το εάν ο υποψήφιος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής καταφέρει να επικρατήσει στην κατηγορία των φοιτητών και εν γένει των ατόμων νεότερων ηλικιών.
5 Η λογική ή η στρατηγική του ‘εξευρωπαϊσμού’, δεν σημαίνει πως ένας Δήμος και το επιτελείο που περιβάλλει τον Δήμαρχο, δεν μπορεί να αναζητεί θετικά παραδείγματα που βρίσκονται εκτός ευρωπαϊκού χώρου και πρωτοπορούν, διαμορφώνοντας ένα ‘ελκυστικό πακέτο’ για τους δημότες τους: Βέλτιστες πρακτικές παντού, χάραξη μακροπρόθεσμων στρατηγικών, εξοικονόμηση πόρων, συνύπαρξη μοντερνισμού και παράδοσης (βλέπε πόλεις του Αραβικού-Περσικού Κόλπου). Ο χώρος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (που εντελώς αυθαίρετα, από το ΚΚΕ προσλαμβάνεται ως χώρος εκδήλωσης της περιώνυμης ‘ταξικής πάλης’) μαζί με αυτόν της εν στενή εννοία Δημόσιας Διοίκησης συνιστούν προνομιακό πεδίο για την υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών.
6 Το να δούμε σε λίγα χρόνια την διαμόρφωση αμιγώς ‘επιστημονικών’ συνδυασμών δεν θα ήσαν διόλου παράξενο, συνεπεία δύο παραγόντων: Πρώτον, της αύξησης του βαθμού πολυπλοκότητας που παρατηρείται στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εκεί όπου το στοιχείο του σχεδιασμού παράλληλων θεματικών πολιτικών μαζί με το στοιχείο της ‘εφαρμογής’ δένονται αξεδιάλυτα. Και δεύτερον, της συνεχούς μεταφοράς αρμοδιοτήτων, εξέλιξη που σταδιακά απαιτεί πρόσωπα με ενισχυμένο εκπαιδευτικό υπόβαθρο και επαρκείς διαχειριστικές ικανότητες. Σε αυτό το στάδιο που βρισκόμαστε τώρα, όσο αυξάνει ο βαθμός πολυπλοκότητας που σαφώς έχει όρια, τόσο περισσότερο απλοποιείται το νομικό-κανονιστικό πλαίσιο, πράγμα απολύτως θετικό. Όλοι όσοι αντιμετωπίζουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση ως εφαλτήριο μεταπήδησης στην κεντρική πολιτική σκηνή, απλά υποτιμούν τις δυνατότητες που αυτή προσφέρει.
