Ο Γκαλεάτσο Μαρία Σφόρτσα (Galeazzo Maria Sforza, 24 Ιανουαρίου 1444 – 26 Δεκεμβρίου 1476) ήταν δούκας του Μιλάνου (1466 – 1476).
Μέλος της διάσημης οικογένειας των Σφόρτσα του Μιλάνου, ήταν με κλίση στις τέχνες, τα γράμματα, τη μουσική, ενώ παράλληλα ήταν τυραννικός και βίαιος. Γιος του διάσημου επαναστάτη Φραγκίσκου Α΄, συμμάχου του Κόζιμο των Μεδίκων, που είχε κερδίσει τον τίτλο του δούκα του Μιλάνου και της Μπιάνκας-Μαρίας Βισκόντι, κόρης του Φιλίππο-Μαρία δούκα του Μιλάνου.
Ήταν διάσημος θαυμαστής της μουσικής, μετατρέποντας το παρεκκλήσιό του σε τόπο συγκέντρωσης μουσικών συνόλων και διάσημων Ευρωπαίων μουσικών, ιδιαίτερα από τη Γαλλία, τη Φλαμανδία και τις Κάτω Χώρες. Χαρακτηριστικότερα μερικοί από αυτούς ήταν ο Αλεξάντερ Αγκρίκολα, ο Γιοχάνες Μαρτίνι, ο Λοϊζέτ Κομπέρ κ.ά.
Ο Γκαλεάτσο, παρά την αγάπη του προς την μουσική, ήταν βίαιος χαρακτήρας. Αναφέρονται περιστατικά όπως αυτό ενός κατασκόπου του τον οποίο ανάγκασε να καταπιεί ολόκληρο λαγό, άλλον καρφωμένο ζωντανό στο φέρετρό του και έναν ποιητή που τον καταδίκασε σε θάνατο από πείνα. Είχε παθολογική αδυναμία στις γυναίκες, που τις άλλαζε συνέχεια.
Το τέλος του
Η δολοφονία του οργανώθηκε από τρεις υψηλούς κρατικούς του συμβούλους, τους Κάρλο Βισκόντι, Τζερόλαμο Ολτζιάτι και Τζιοβάνι Αντρέα Λαμπουνιάνι. Ο Λαμπουνιάνι ήταν ο ιθύνων νους της σκευωρίας, έχοντας μπλεχτεί παλαιότερα σε υποθέσεις όπου ο δούκας τού είχε αφαιρέσει εκτάσεις γης· ο Ολτζιάτι ήταν θιασώτης των δημοκρατικών ιδεωδών, ενώ ο Βισκόντι πίστευε ότι ο Σφόρτσα είχε ατιμάσει την αδελφή του.
Αφού μελέτησαν προσεκτικά τις κινήσεις του δούκα, αποφάσισαν να συγκεντρωθούν (1476) την ημέρα μετά τα Χριστούγεννα, στην εκκλησία του Αγίου Στεφάνου. Περίμεναν το δούκα να έρθει και εμφανίστηκε μπροστά του ο Λαμπουνιάνι, όπου μετά από μια σύντομη λογομαχία, τον μαχαίρωσε στη βουβωνική χώρα και το στήθος. Οι άλλοι δύο τον βοήθησαν στις κινήσεις του. Ο Λαμπουνιάνι μπλέχτηκε μέσα στον όχλο, αλλά μην καταφέρνοντας να ξεφύγει, δολοφονήθηκε επιτόπου, ενώ οι άλλοι δύο προσωρινά σώθηκαν. Το πτώμα του Λαμπουνιάνι διαπομπεύθηκε στους δρόμους της πόλης και ακρωτηριάστηκε από το πλήθος. Οι άλλοι δύο που δεν ήταν οι κύριοι δολοφόνοι, αλλά συνεργοί, βρέθηκαν αργότερα και εκτελέσθηκαν.
Ο ανθρωπιστής Κόλα Μοντάνο, που θεωρήθηκε ηθικός αυτουργός, εμπνέοντας τους δολοφόνους για την πράξη τους, εγκατέλειψε σύντομα το Μιλάνο.
Τον Γκαλεάτσο διαδέχθηκε ο γιος του Τζαν-Γκαλεάτσο, ενώ η κόρη του Μπιάνκα-Μαρία (γεν. 1472), παντρεύτηκε τον αυτοκράτορα Μαξιμιλιανό Α’ των Αψβούργων. Κόρη του ήταν και η δυναμική Αικατερίνη Σφόρτσα.
Οικογένεια
Νυμφεύτηκε πρώτα το 1466 τη Δωροθέα Γκοντζάγκα, κόρη τού Λουδοβίκου Γ΄ μαρκησίου της Μάντουα. Δεν απέκτησαν τέκνα και η Δωροθέα απεβίωσε το 1467.
Το 1468 ο Γκαλεάτσο-Μαρία έκανε δεύτερο γάμο με τη Μπόνα, κόρη τού Λουδοβίκου δούκα της Σαβοΐας και είχε τέκνα:
- Τζαν-Γκαλεάτσο 1469-1494, δούκας τού Μιλάνου.
- Ερμής-Μαρία 1470-1503, μαρκήσιος της Τροτόνα.
- Μπιάνκα-Μαρία 1472-1510, παντρεύτηκε πρώτα τον Φιλιβέρτο Α΄ δούκα της Σαβοΐας και μετά τον Μαξιμιλιανό Α΄ των Αψβούργων της Γερμανίας.
- Άννα 1476-1497, παντρεύτηκε τον Αλφόνσο Α΄ των Έστε δούκα της Φερράρα.
Με μη νόμιμες σχέσεις είχε φυσικά τέκνα.
Από την ερωμένη του Λουκρέτσια Λανντριάνι:
- (νόθη) Αικατερίνη 1462-1509, παντρεύτηκε πρώτα τον Τζιρόλαμο Ριάριο κύριο της Ίμολα & τού Φορλί, μετά τον Τζάκομο Φέο και έπειτα τον Τζοβάννι των Μεδίκων τον ποπολάρο.
Από τη Λουτσία Μαρλιάνι:
- (νόθος) Οτταβιάνο-Μαρία 1475-1548, επίσκοπος τού Λόντι.
Από άγνωστη:
- (νόθη) Κιάρα, παντρεύτηκε τον Πέτρο κόμη νταλ Βέρμε.
Πηγές
- Martines, Lauro (2003). April Blood: Florence and the Plot Against the Medici. New York: Oxford UP.
- Belotti Bortolo. Il Dramma di Gerolamo Olgiati; Milano; 1929
