Σαν σήμερα 10 Απριλίου 1826 η ηρωική έξοδος του Μεσολογγίου.
- Γράφει ο ιστορικός ερευνητής Γεώργιος Σκλαβούνος
Το γεγονός που συγκλόνισε την Ευρώπη. Το γεγονός που απέδειξε ότι οι αγωνιζόμενοι Έλληνες εννοούσαν το ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ή ΘΑΝΑΤΟΣ. Πέρα από την οφειλόμενη αιώνια Τιμή και Μνήμη στους ήρωες νεκρούς οφείλουμε να τους τιμήσουμε αποκαλύπτοντας και αποδεχόμενοι την ιστορική αλήθεια. Το Μεσολόγγι δεν έπεσε στις υπέρτερες αριθμητικά δυνάμεις των Οθωμανών. Το Μεσολόγγι προδόθηκε.
Στις 2 προηγούμενες πολιορκίες του, το Μεσολόγγι αντιστάθηκε ηρωικά αλλά και νικηφόρα. Στην υπό τον Ομέρ Βρυώνη δίμηνη πολιορκία 25/10/1822–31/12/1822 οι πολιορκούντες αναγκάστηκαν να λύσουν την πολιορκία μετά την καταστροφική γι’ αυτούς τελευταία έφοδο την 31/12, του 1822. Άδοξη για τους Οθωμανούς κατέστη και δεύτερη υπό τον Μουσταφά Πασά, στα 1823, πολιορκία καταγραφόμενη από τους ιστορικούς και ως Πολιορκία του Αιτωλικού και δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου.
Στην τρίτη τελικά και νικηφόρα για τους Οθωμανούς πολιορκία (Μάρτιος 1825-Απρίλιος 1826) υπό τις συνασπισμένες δυνάμεις του Κιουταχή (30.000 άνδρες) και του Ιμπραήμ 15.000, οι πολιορκούμενοι είχαν να αντιπαραθέσουν περίπου 3.000 Ρουμελιώτες και Σουλιώτες.
Η πείνα, η έλλειψη τροφίμων, ο λιμός δαμάζει το Μεσολόγγι και όχι ο εχθρός. Οι αμυνόμενοι από τα τέλη του 1825 αντιμετωπίζουν προβλήματα επάρκειας τροφίμων.
<<….Πολλές οικογένειες είχαν αρχίσει να στερούνται εντελώς τα τρόφιμα και αναγκάζονταν να σφάζουν άλογα, μουλάρια, γαϊδούρια και στη συνέχεια σκύλους, γάτες και ποντικούς. Ωστόσο και αυτά εξαντλήθηκαν… Από τις 16 Μαρτίου άρχισαν να τρώνε αρμυρίκια, πικρά χόρτα που φυτρώνουν κοντά στη θάλασσα. Ο υποσιτισμός και οι ασθένειες όμως εξασθένισαν τους οργανισμούς των ανδρών της φρουράς της πόλης και προκαλούσαν πολλούς θανάτους. Έτσι στις αρχές Απριλίου 1826, οι οπλαρχηγοί στη μυστική τους συνέλευση αποφάσισαν να επιχειρήσουν έξοδο αν τα ελληνικά πλοία που είχαν φτάσει στο Ιόνιο με επικεφαλής τον Ναύαρχο τον Ανδρέα Μιαούλη δεν κατόρθωσαν να τους εφοδιάσουν.
Στην πόλη έπεσε λιμός: ‘’Πάντα τα ακάθαρτα ζώα κατηναλώθηκαν προς τροφήν. Αι ασθένειαι ως εκ τούτου επολλαπλασιάσθηκαν και η θνησιμότης κατέστη επίφοβος’’ (Οδυσσέας Μαρούλης ‘’Τελευταία πολιορκία του Μεσολογγίου’’ 1926 σελ. 29). Οι δε κάτοικοι: ‘’Πεινώντες, γυμνητεύοντες, νοσούντες, χλομοί και λιπόσαρκοι εσύροντο ανά τας οδούς της χειμαζομένης πόλεως φασμάτων σκιαί’’ (Ι. Ιωαννίδης ‘’Πολιορκίαι, Έξοδος και Ηρώον Μεσολογγίου’’).
Στα ‘’Στρατιωτικά Ενθυμήματα’’ ο Κασομούλης γράφει: ‘’Έφθασεν η νύχτα όλη η φρουρά σιώπησεν και φόβος τον έπαιρνεν τον άνθρωπον από την άκραν σιωπήν’’.
Ο Γιαννιώτης αγωνιστής Αρτέμιος Μίχος που νεότατος ήταν παρών στην πολιορκία του Μεσολογγίου περιγράφει ένα συγκλονιστικό γεγονός. Ειδική επιτροπή που έκανε έρευνα για τρόφιμα βρέθηκε μπροστά σ’ ένα φριχτό θέαμα. Μια οικογένεια από τον Ζυγό ή το Απόκορο «είχε εις απόκρυφον τι μέρος τον μηρόν και άλλα μέλη παιδίου. Φρίξας δε διά το εύρημα ηρώτησε την οικοδέσποινα παρ’ ης (από την οποία) επληροφορήθη ότι το παιδίον αυτό αποθανόν εκ πείνης εχρησίμευσε εις τροφήν των επιζώντων. Ήτο δε τούτο αληθές καθότι εις την ειρημένην οικίαν δεν ευρέθη κανέν άλλο τρόφιμο. Αυτό το περιστατικό όμως ίσως και άλλα ήταν μεμονωμένα και κρυφά και γίνονταν εν αγνοία της φρουράς της πόλης..
Κατά συνέπεια το Μεσολόγγι δεν νικήθηκε από τις υπέρτερες δυνάμεις των Οθωμανών. Οι ήρωες αμυνόμενοι νικήθηκαν από την πείνα, την ακατάλληλη τροφή και την έλλειψη πυρομαχικών.
Αξίζει να δούμε σχετικές μαρτυρίες και ακόμα να δούμε αν υπάρχουν και αποδίδονται ευθύνες για το ότι το Μεσολόγγι αφέθηκε να ηττηθεί από την πείνα. Σε ποιους και από ποιους αποδίδονται.
Ύψιστο χρέος να κλείνουμε ευλαβικά το γόνυ αναπέμποντας ένα αιωνία η Μνήμη, η τιμή και ο Σεβασμός στους υπερασπιστές του Μεσολογγίου, όπως επίσης ύψιστο χρέος η αποκατάσταση της αλήθειας. Το Μεσολόγγι μπορούσε να είχε θριαμβεύσει δίνοντας άλλη τροπή στην πορεία και τα αποτελέσματα του αγώνα.
Ας δούμε τις Μαρτυρίες:
Η Μαρτυρία του ίδιου του Ιμπραήμ:
Κατά τον Σπ. Τρικούπη, ιστορικό και πολιτικό της Αγγλόφιλης παράταξης. (Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης Τόμ. Τρίτος σελ. 299) “‘Όταν ο Ντεριγνί επισκέφτηκε τον Ιμπραήμ στο Νεόκαστρο, όπου είχε επιστρέψει μετά την πτώση του Μεσολογγιού και τον ρώτησε σχετικά με την εκστρατεία του, ο τολμηρός αλλά ειλικρινής στράπης του είπε δείχνοντας μια χιονισμένη κορυφή. <<Βλέπεις πως λειώνει εκείνο το χιόνι. Έτσι θα λειώναμε κι εμείς όλοι, αν η φρουρά του Μεσολογγιού είχε τροφές για τρεις ακόμα εβδομάδες>>.
Η Μαρτυρία του Έλληνα ιστορικού και ακρογωνιαίου λίθου της Αγγλόφιλης παράταξης στην Ελλάδα, παντρεμένου με την αδελφή του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, Σπυρίδωνος Τρικούπη.
• «Πώς όμως να μην ελεεινολογήσει ο ιστορικός την αξιοκατάκριτη απρονοησία των κυβερνώντων την Ελλάδα εκείνη την εποχή. Η φρουρά του Μεσολογγίου δεν έφτασε σ’ αυτήν την έσχατη απελπισία από την έλλειψη πόρων αλλά από έλλειψη κυβερνητικής πρόνοιας. Στην διάρκεια της πολιορκίας του έγιναν τρεις εκστρατείες για βοήθεια, ενώ αρκούσε μόνο μία για την μεταφορά των αναγκαίων ειδών. Επομένως όσα ξοδεύτηκαν άσκοπα για την δεύτερη και για την τρίτη ναυτική εκστρατεία θα ήταν αρκετά για μακρόχρονη προμήθεια σε είδη, αν στέλνονταν την πρώτη φορά. Τότες όλες οι εχθρικές δυνάμεις θα συντρίβονταν μπροστά στις πύλες της πόλης επειδή η φρουρά μόνον την πείνα φοβόταν».
Ο Αγγλος ιστορικός Μέντελσον επιβεβαιώνει ότι δεν υπήρξε έλλειψη πόρων αλλά έλλειψη έντιμης πατριωτικής και ανιδιοτελούς διαχείρισης πόρων.
Επίσης ό Μέντελσον: «Δεν δύναταί τις δυστυχώς να αρνηθή ότι ό Κουντουριώτης και οι οπαδοί αυτού κατώρθωσαν να σπαταλήσωσι τα από των αγγλικών δανείων εισπραχθέντα ολίγα χρήματα εις δεύτερον εμφύλιον πόλεμον ενώ η Κρήτη, η Κάσσος και τα Ψαρά, έρμαιον εις τον εθνικόν εχθρόν αφιέμεναι κατεβάλλοντο, οι δε Αιγύπτιοι παρεσκευάζοντο να κατενέγκωσι ολεθρίαν πληγήν κατά της Πελοπόννησου». «(Ίοτορ. Έλλην. Έπαναστ., τ. Α’, 512)
Ο Μέντελσον αναφερόμενος στο θέμα τής δήθεν έλλειψης πόρων επισημαίνει.
<<Η προσπάθεια αξιοποίησης της εσχάτης ανάγκης του Μεσολογγίου, για να εκποιηθεί η εθνική γη σε τιμές ευκαιρίας σε ημετέρους, αποτελεί επίσης μια από τις αληθινές ερμηνείες της <<<έλλειψης πόρων>>>.
Τότε (16 Φεβρουαρίου) εκδόθηκε νόμος για την εκποίηση εθνικών γαιών, αμπελώνων, κήπων, ελαιώνων κλπ. για τη συγκέντρωση της βοήθειας προς το Μεσολόγγι. (εφημ. Κυβερνήσεως 13/2/1826).
Παρά το γεγονός ότι ο νόμος κρίθηκε αντισυνταγματικός τέθηκε σε ισχύ. Όμως οι τρόποι πληρωμής που χρησιμοποιήθηκαν δεν επέτρεψαν τη συγκέντρωση σοβαρών ποσών. Ο αναγκαστικός έρανος, που επίσης χρησιμοποιήθηκε, επίσης δεν απέδωσε ουσιαστικά.
Απελπισμένοι οι απεσταλμένοι των Μεσολογγιτών από την άκαρπη για ένα τετράμηνο αναμονή τους στο Ναύπλιο (από τις 17/1/1826) και μετά από άκαρπες επισκέψεις στην Ύδρα των Κουντουριώτηδων, στο Αργος, οδηγούνται στα άκρα. Έβλεπαν, όπως έγραψε το μέλος της αντιπροσωπείας Σπυρομήλιος ότι, οι κυβερνώντες «ως σπουδαιότερον εθεώρουν την Εθνικήν Συνέλευσιν και όχι τον εχθρόν, όστις επαπείλει το Μεσολόγγιον»
Η κυβέρνηση Κουντουριώτη – Μαυροκορδάτου δεν ευθύνεται μόνο για την εγκατάλειψη του Μεσολογγίου, είναι και η κυβέρνηση που έχει αφήσει αβοήθητη στην καταστροφή και την Κάσο και τα Ψαρά, ναυτικές δυνάμεις ανταγωνιστικές στο εμπορικό ναυτικό της Ύδρας. Είναι η κυβέρνηση που όταν ήρθε ο Ιμπραήμ, όχι μόνον δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει την αποβίβασή του, αλλά ανάθεσε σε ανίδεο από «πόλεμο στην στεριά», Υδραίο καπετάνιο, τον Κυριάκο Σκούρτη, να αντισταθεί στη διείσδυση του Ιμπραήμ.
Οι συνέπειες ήταν τραγικές, ιδιαίτερα για τον λόγο ότι μπροστά σε τέτοιο κίνδυνο παροπλίζονταν μορφές όπως ο Καραϊσκάκης, ο Κολοκοτρώνης, ο Ανδρούτσος, ο Κίτσος Τζαβέλας, ο Καρατάσος. Είναι η κυβέρνηση που ευθύνεται για τη δολοφονία του Πάνου Κολοκοτρώνη στα 1824, τη φυλάκιση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στα 1825, τη δολοφονία του φυλακισμένου στην Ακρόπολη Οδυσσέα Ανδρούτσου στις 5 Ιουνίου του 1825.
Έτσι…<οι καρτερικοί και ανδρείοι, οι αδάμαστοι πολιορκημένοι του Μεσολογγίου ήταν καταδικασμένοι να δουν τις αρετές τους να δαμάζονται από την πείνα και την εγκατάλειψη όχι τον εχθρό>, Σε επόμενη ανάρτηση θα δούμε την παρέμβαση του Αγγλικού στόλου για να αποτρέψει την απελευθέρωση του Μεσολογγίου .
