Κάθοδος Κίμβρων και Τευτόνων (Χ πράσινο: νίκες και Χ κόκκινο: ήττες).
Οι Κίμβροι ήταν αρχαίος γερμανικός λαός που έγινε γνωστός από τις επιδρομές που επιχείρησε με τους Τεύτονες στη νότια Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Ρωμαϊκή Δημοκρατία, την Ιβηρική χερσόνησο κ.ά. Φυλετικά προσέγγιζαν με τους Κιμμερίους. Οι αρχαίοι Έλληνες τους αποκαλούσαν Κέλτες, αργότερα ο Πλούταρχος. (στο βίο του Μαρίου), τους αποκαλεί “Γερμανούς”. Οι επαναλαμβανόμενες νίκες τους και καταστροφές επί των Ρωμαίων προκάλεσαν τον λεγόμενο “κιμβρικό τρόμο” που έμεινε παροιμιώδης. Τελικά τους Κίμβρους αντιμετώπισε νικηφόρα ο ανακληθείς Ρωμαίος στρατηγός και νικητής στην Αφρική Γάιος Μάριος ο οποίος και τους κατατρόπωσε ολοκληρωτικά με διπλή επιχείρηση.
Γενικά
Οι Κίμβροι κατοικούσαν αρχικά, κατ΄ άλλους παρά τη Βαλτική θάλασσα, ενώ κατά τον Πλίνιο και Πτολεμαίο στην Κιμβρική χερσόνησο, τη σημερινή Γιουτλάνδη. Περί τα τέλη του 2ου αιώνα π.Χ., εκδιωκόμενοι πιθανώς από τους Δανούς ή τους Άγγλους άρχισαν να μετακινούνται προς τη νότια Ευρώπη για ανεύρεση νέας πατρίδας προς εγκατάσταση. Έτσι μαζί με τους Τεύτονες άρχισαν από εκείνη την εποχή να περιπλανώνται σε ρωμαϊκά εδάφη, δημιουργώντας πλείστα προβλήματα στους Ρωμαίους. Οι επιδρομές τους έγιναν για πρώτη φορά γνωστές στην αρχαία Ρώμη το 113 π.Χ. επί υπάτων Καικιλίου Μετέλλου και Γναίου Παπιρίου Κάρβονα.
Μετακινήσεις – μάχες
Αρχικά οι Κίμβροι κινήθηκαν ΝΑ. προς την Βοημία όπου συνάντησαν ισχυρή αντίσταση από τους Βοΐους, απ΄ όπου και τράπηκαν προς τα εδάφη της σημερινής Ουγγαρίας. Από εκεί στράφηκαν δυτικά και έφθασαν στα νότια του Νωρικού, (σημερινή Καρινθία) ζητώντας από τον Ρωμαίο ανθύπατο Παπίριο Κάρβονα γη προς μόνιμη εγκατάσταση. Ο Κάρβονας αρνήθηκε οπότε και δόθηκε μεγάλη μάχη (112 π.Χ.), παρά τη σημερινή πόλη Νόυμαρκε της Καρινθίας κατά την οποία οι Ρωμαίοι υπέστησαν μεγάλη ήττα, ενώ η καταιγίδα που σημειώθηκε τους έσωσε από ολική καταστροφή.
Μετά τη πρώτη τους νίκη οι Κίμβροι στράφηκαν βόρεια προς τα εδάφη της σημερινής Ελβετίας όπου παρακάμπτοντας τις Άλπεις και παρασύροντας τις διάφορες ελβετικές φυλές, όπως: τους Τιγουρίνους, Τουγήνους και Άμβρωνες εισέβαλαν στη Γαλατία, με 300.000 μαχητές, προβαίνοντας σε λεηλασίες και καταστροφές. Συναντώντας το ρωμαϊκό στρατό που είχε κινηθεί εναντίον τους υπό τον ύπατο Μάρκο Ιούνιο Σιλάνο κατάφεραν με την μαχητική τους ορμητικότητα να τον συντρίψουν (110 π.Χ.). Μετακινούμενοι δε νότια, αργά αλλά σταθερά, τον επόμενο χρόνο επέφεραν νέα ήττα στον ρωμαϊκό στρατό που κινήθηκε εναντίον τους υπό τον ύπατο Λούκιο Κάσσιο Λογγίνο, ο οποίος στη συνέχεια φονεύτηκε σε άλλη μάχη που έδωσε με τους Τουγίνους, συμμάχους των Κίμβρων. Οι ήττες όμως των Ρωμαίων συνεχίστηκαν και τα επόμενα έτη. Έτσι ένα χρόνο αργότερα, το 108 π.Χ. ο ρωμαϊκός στρατός υπό τον ύπατο Γναίο Μάξιμο δέχεται νέα ήττα, όπως ομοίως και το επόμενο έτος υπό τον ανθύπατο Σερβίλιο Καιπίωνα για να ακολουθήσει ομοίως το 106 π.Χ. υπό τον Μ Αυρίλιο Σκάθρο που ηγείτο 120 χιλ. στρατιωτών. Παρά τις μεγάλες προσπάθειες που κατέβαλε το ρωμαϊκό κράτος στην αντιμετώπιση των Κίμβρων η κατάσταση ήταν εξαιρετικά επικίνδυνη. Όταν μάλιστα και το επόμενο έτος 80.000 Ρωμαίοι στρατιώτες υπό δύο ύπατους στη μάχη που διεξήχθη παρά την Αραυσίωνα, σημερινό Οράγγη υπέστησαν πανωλεθρία μέγας τρόμος ο καλούμενος ¨”κιμβρικός ή τευτονικός τρόμος κατέλαβε όλους τους Ρωμαίους.
Κάτω από αυτή την απελπιστική κατάσταση η Σύγκλητος αποφάσισε την ανάκληση του νικητή στην Αφρική Γάιου Μάριου στον οποίο και του ανέθεσε την υπεράσπιση του ρωμαϊκού κράτους, παρέχοντάς του στην πενταετία που ακολούθησε κάθε μέσον προς αποτροπή άλλων φοβερών επιδρομών.
Την ίδια όμως εποχή, για άγνωστους λόγους, οι Κίμβροι στράφηκαν δυτικά, όταν διερχόμενοι τα Πυρηναία εισέβαλαν στην Ιβηρική χερσόνησο. Εκεί όμως κάτω από τη σθεναρή αντίσταση των Ιβήρων αναγκάσθηκαν να επιστρέψουν τελικά στη Γαλατία (103 π.Χ.). Στο μεταξύ η απουσία των Κίμβρων κατά την εισβολή τους στην Ιβηρική έδωσε στον Γάιο Μάριο τον απαραίτητο χρόνο να οχυρώσει απόρθητο στρατόπεδο παρά τον Ροδανό. Όταν επέστρεψαν οι Κίμβροι επί τρεις ημέρες προσπάθησαν να το κυριεύσουν, βλέποντας όμως το μάταιο του αγώνα τους εγκατέλειψαν το χώρο και στράφηκαν βόρεια, Αντιμετωπίζοντας και πάλι την ισχυρή αντίσταση των Βέλγων επανέκαμψαν νότια. Τότε αποφάσισαν, παρακάμπτοντας το μεγάλο στρατόπεδο του Μαρίου να εισβάλουν στην ιταλική χερσόνησο από δύο κατευθύνσεις, οι μεν Κίμβροι από ανατολικά, δια του Νωρικού, οι δε Τεύτονες, υπό τον βασιλέα τους Τευτόβοδο από δυτικά μέσω της ρωμαϊκής Γαλατίας.
Καταστροφή των Κίμβρων
Ο Γάιος Μάριος, που παρακολουθούσε με ένα ανεπτυγμένο δίκτυο όλες τις κινήσεις των Κίμβρων και των Τευτόνων έσπευσε δυτικά στη θέση Άκουε Σέξτιαι (Aquae Sextiae) δίνοντας τη σπουδαία διπλή ομώνυμη μάχη επιφέροντας μεγάλη καταστροφή στους Τεύτονες, αιχμαλωτίζοντας και τον βασιλέα τους. Στο μεταξύ οι Κίμβροι διαβαίνοντας τις Άλπεις μέσω Τυρόλου εισήλθαν στην ιταλική χερσόνησο αναγκάζοντας τον ύπατο Κάτουλλο σε μεγάλη υποχώρηση μέχρι του ποταμού Πάδου. Πληροφορηθείς ο Μάριος τη νέα αυτή εισβολή των Κίμβρων, αμέσως μετά την περιφανή νίκη του επί των Τευτόνων η οποία και είχε αναθαρρέψει τον ρωμαϊκό στρατό, έσπευσε προς συνάντηση του υποχωρούντος στρατού του Κάτουλλου παρά τη θέση των Ουερκέλλων ή Βερτσέλλων, (σημερινό Βερτσέλλι) που βρίσκεται μεταξύ Τορίνου και Μιλάνου. Εκεί οι ρωμαϊκές δυνάμεις συγκρότησαν σπουδαία αμυντική γραμμή αναμένοντας τους Κίμβρους.
Στις 30 Ιουλίου του 101 π.Χ. δόθηκε η περίφημη μάχη των Βερτσέλλλων ή Βερτσέλλου όπου παρ΄ όλη την ορμητικότητα των Κίμβρων η καταστροφή τους υπήρξε πλήρης. Περίπου 140.000 Κίμβροι φονεύτηκαν και 60.000 αιχμαλωτίστηκαν, μεταξύ των οποίων και οι ηγέτες τους που στάλθηκαν στη συνέχεια στη Ρώμη και θανατώθηκαν. Όσοι δε κατάφεραν να σωθούν μαζί με τα γυναικόπαιδα προσπάθησαν με λύσσα να προστατέψουν το από άμαξες περιχαρακωμένο στρατόπεδό τους. Πολλές τότε γυναίκες βλέποντας τους Ρωμαίους συνεχώς να πλησιάζουν αυτοκτόνησαν προκειμένου ν΄ αποφύγουν την αιχμαλωσία. Μετά από αυτή τη φονική μάχη ελάχιστοι Κίμβροι σώθηκαν στη γύρω περιοχή ή κατάφεραν να επιστρέψουν στην αρχική πατρίδα τους.
Πηγές
- Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τ. ΙΔ΄, σ. 381.
Αρχαία βιβλιογραφία
- Πτολεμαίου, Γεωγραφία 2.11.7: πάντων δ ἀρκτικώτεροι Κίμβροι
- Στράβων, Γεωγραφικά. 7.2.1,
- Ποσειδώνιος από το Στράβωνα, Γεωγραφία 7.2.2
- Διόδωρος ο Σικελιώτης, ξ. 5.32.4
- Πλούταρχος, Vit.Mar. 11.11.
- Πλίνιος, Φυσική Ιστορία 4.100
- Τάκιτος, Germania 37, Ιστορία 4.73.