Η έκθεση της Επιτροπής, μαζί με την αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος σχετικά με το πλαίσιο παρακολούθησης, καταδεικνύουν ότι οι πολιτικές της ΕΕ έχουν συμβάλει στη μείωση τόσο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης όσο και της ρύπανσης από φυτοφάρμακα. Ωστόσο, σε άλλους τομείς, όπως η ηχορύπανση, η ρύπανση από θρεπτικά στοιχεία ή η παραγωγή αστικών αποβλήτων, εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι απαιτείται συνολικά πολύ ισχυρότερη δράση προκειμένου η ΕΕ να επιτύχει τους στόχους μηδενικής ρύπανσης για το 2030, με τη θέσπιση νέων νόμων κατά της ρύπανσης και την καλύτερη εφαρμογή των υφιστάμενων.
Σημειώθηκε πρόοδος προς την επίτευξη των στόχων για το 2030, αλλά τα επίπεδα ρύπανσης εξακολουθούν να είναι υπερβολικά υψηλά
Η πρόοδος προς την επίτευξη των έξι στόχων «μηδενικής ρύπανσης» είναι ανομοιογενής. Η ρύπανση από τα φυτοφάρμακα, τα αντιμικροβιακά και τα θαλάσσια απορρίμματα έχει μειωθεί. Δεν έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος όσον αφορά την ηχορύπανση, τη ρύπανση από τα θρεπτικά στοιχεία και τα απόβλητα. Από την άλλη πλευρά, τα συνολικά υψηλά ποσοστά συμμόρφωσης με τα πρότυπα της ΕΕ για τη ρύπανση του πόσιμου νερού και των υδάτων κολύμβησης (> 99 % και > 93 % αντίστοιχα) είναι ενθαρρυντικά. Για το 2030, μπορούμε να επιτύχουμε τους περισσότερους από τους στόχους εάν καταβάλλουμε πρόσθετες προσπάθειες.
Ωστόσο, τα σημερινά επίπεδα ρύπανσης εξακολουθούν να είναι υπερβολικά υψηλά: πάνω από το 10% των πρόωρων θανάτων κάθε χρόνο στην ΕΕ εξακολουθούν να σχετίζονται με την περιβαλλοντική ρύπανση. Αυτό οφείλεται κυρίως στην ατμοσφαιρική ρύπανση, αλλά και στην ηχορύπανση και την έκθεση σε χημικές ουσίες, που πιθανώς να υποτιμώνται. Η ρύπανση βλάπτει επίσης τη βιοποικιλότητα. Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών, με επίπεδα πρόωρων θανάτων περίπου 5-6% στον Βορρά και 12-14% στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη.
Η Επιτροπή έχει πλέον υλοποιήσει ή έχει σημειώσει πρόοδο στην επίτευξη και των 33 δράσεων που εξαγγέλθηκαν στο σχέδιο δράσης για μηδενική ρύπανση του 2021. Για να είναι αυτές οι δράσεις αποτελεσματικές, η έκθεση της Επιτροπής ζητεί την ταχεία συμφωνία και έγκριση των νομοθετικών προτάσεων, καθώς και την καλύτερη εφαρμογή των υφιστάμενων προτάσεων σε τοπικό, εθνικό και διασυνοριακό επίπεδο. Ειδικότερα, διαπιστώνεται ότι, εάν η ΕΕ εφαρμόσει όλα τα σχετικά μέτρα που προτείνει η Επιτροπή, ο αριθμός των πρόωρων θανάτων λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης θα μειωθεί έως και κατά 66% το 2030 σε σύγκριση με το 2005, με τα οφέλη των μέτρων για καθαρό αέρα να υπερτερούν του κόστους και να συμβάλλουν σε συνολική αύξηση του ΑΕΠ. Η έκθεση καταδεικνύει επίσης τη σημασία της προώθησης παγκόσμιων πρωτοβουλιών και της στήριξης των τρίτων χωρών στις προσπάθειές τους για τη μείωση της ρύπανσης.
Ο κ. Frans Timmermans, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, δήλωσε:
«Για μια ακόμη φορά, τα στοιχεία που παρουσιάζονται σήμερα μας δείχνουν ότι τα οφέλη των δράσεων για καθαρό αέρα, νερό και έδαφος είναι πολύ μεγαλύτερα από τις επενδύσεις. Αυτό ακριβώς επιθυμούν οι πολίτες, καθώς πάνω από το 80 % ανησυχεί για τα προβλήματα υγείας και περιβάλλοντος που προκαλούνται από τη ρύπανση».
Ο επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας Virginijus Sinkevičius ανέφερε τα εξής:
«Σήμερα παρουσιάζουμε αδιάσειστα στοιχεία σχετικά με τα αποτελέσματα της φιλόδοξης δράσης για τη μείωση της ρύπανσης. Οι εκθέσεις δείχνουν ότι ο φιλόδοξος στόχος της ΕΕ για μηδενική ρύπανση είναι ρεαλιστικός και εφικτός, αλλά μόνον εάν επιταχύνουμε την έγκριση των νομοθετικών προτάσεων σχετικά με τη ρύπανση και ενισχύσουμε την εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας της ΕΕ για τη ρύπανση. Ελπίζω επίσης ότι οι σημερινές εκθέσεις θα βοηθήσουν τους παγκόσμιους εταίρους μας να συμφωνήσουν σε εξίσου φιλόδοξους στόχους στο πλαίσιο των επικείμενων διαπραγματεύσεων της Διάσκεψης των Συμβαλλομένων Μερών (COP15) για τη βιοποικιλότητα».
Ο εκτελεστικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος Hans Bruyninckx πρόσθεσε:
Σύμφωνα με την πρώτη έκθεση παρακολούθησης του ΕΟΠ για μηδενική ρύπανση, η Ευρώπη έχει σημειώσει πρόοδο στη μείωση και την πρόληψη της ρύπανσης σε βασικούς τομείς, όπως ο αέρας, τα ύδατα κολύμβησης και το πόσιμο νερό, και χρησιμοποιεί λιγότερο επικίνδυνα φυτοφάρμακα. Ωστόσο, για να υλοποιήσουμε το όραμά μας για το 2050, χρειαζόμαστε πρόοδο στη μείωση της περίσσειας θρεπτικών στοιχείων στο περιβάλλον και των επιπτώσεων του θορύβου και των χημικών ουσιών στην υγεία, καθώς και στον έγκαιρο εντοπισμό των ζητημάτων που ανακύπτουν.
