Ο Νικολάι Μπουχάριν (Бухарин Николай Иванович, Μόσχα, 9 Οκτωβρίου 1888 – 15 Μαρτίου 1938) ήταν οικονομολόγος, θεωρητικός του Μαρξισμού. Κομματικός και πολιτικός ηγέτης του ΚΚΣΕ, έπαιξε κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτικής του τόσο πριν όσο και μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ήταν επίσης ακαδημαϊκός δάσκαλος στο Τμήμα Ανθρωπιστικών Επιστημών της Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών.
Από το 1917 έως το 1929 διετέλεσε συντάκτης της Πράβντα και από το 1934 συντάκτης της εφημερίδας Ιζβέστια. Ουσιαστικά, ήταν ο κυριότερος ιδεολόγος του κόμματος. Στο βιβλίο του Τζον Ριντ Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο ο Μπουχάριν θεωρείται πιο αριστερός και από τον Λένιν.
Αρχικά ήταν κοντά στον Τρότσκι αλλά μετά τη Συνθήκη του Μπρεστ – Λιτόφσκ πλησίασε τον Λένιν. Ήταν συγγραφέας του Προγράμματος των Κομμουνιστών (Μπολσεβίκων) και του Αλφαβηταρίου του Κομμουνιστή. Από τους κυριότερους εμπνευστές της Νέας Οικονομικής Πολιτικής είχε το προσωνύμιο «αγαπημένος του Κόμματος». Οι πολιτικές και οικονομικές του απόψεις δημιούργησαν ρεύμα το οποίο περιγράφηκε με τον όρο «μπουχαρινισμός».
Στήριξε τον Στάλιν στη μάχη για τη διαδοχή μετά τον θάνατο του Λένιν το 1924 όπως επίσης και στη διαμάχη του με την «Αριστερή Αντιπολίτευση» των Τρότσκι-Ζινόβιεφ-Κάμενεφ το 1927. Όμως, το 1929 ήρθε σε ρήξη μαζί του για την Κολεκτιβοποίηση, όντας ένθερμος υποστηρικτής της κατοχής γης από τους αγρότες, και αποτελώντας με άλλους οπαδούς του και εξέχοντες μπολσεβίκους (Τόμσκι, Ρίκοφ κ.ά.) τη λεγόμενη «Δεξιά Αντιπολίτευση» του κόμματος. Αυτή υπήρξε η αρχή του τέλους για τον Μπουχάριν. Στις 21 Αυγούστου 1936 η Εισαγγελία της ΕΣΣΔ εξέδωσε το πρώτο ένταλμα σε βάρος του, όμως απαλλάχθηκε αρχικώς.
Στις 27 Ιανουαρίου 1937 συνελήφθη ξανά, κατηγορούμενος για συμμετοχή στο «Αντισοβιετικό Μπλοκ». Η διαδικασία της δίκης ήταν δημόσια στον Οίκο της Ένωσης (κεντρικό κτήριο στη Μόσχα, στο οποίο γίνονταν τα συνέδρια του ΚΚΣΕ), στις 13 Μαρτίου 1937. Έναν χρόνο αργότερα, στις 15 Μαρτίου του 1938, εκτελέστηκε. Το 1988 αποκαταστάθηκε μετά θάνατο.
Εργογραφία
Πολιτική εργογραφία
- Η Θεωρία της Δικτατορίας του Προλεταριάτου
- Το πρόγραμμα του Οκτώβρη
- Οι σημειώσεις του οικονομολόγου
- Για το χαρακτήρα της Επανάστασής μας και τις δυνατότητες της Σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην ΕΣΣΔ
- Στη Μνήμη του Ίλιτς
- Ο Λένιν σαν Μαρξιστής
- Το Αλφαβητάρι του Κομμουνισμού
Βιβλιογραφία
- Μπορντιούγκοφ, Γκ. – Κολοζόφ, Β., «Ν. Μπουχάριν: Στοιχεία της ιδεολογικής και πολιτικής φυσιογνωμίας του». Επιστημονική Σκέψη, τόμ. 42 (1989), σσ. 69-78.
- Coates, Ken (2010). Who Was This Bukharin?. Nottingham: Spokesman. ISBN 978-0-85124-781-6.
- Cohen, Stephen F. (1980). Bukharin and the Bolshevik Revolution: A Political Biography, 1888–1938. Oxford University Press. ISBN 0-19-502697-7.
- Gregory, Paul R. (2010). Politics, Murder, and Love in Stalin’s Kremlin: The Story of Nikolai Bukharin and Anna Larina. Stanford: Hoover Institution Press. ISBN 978-0-8179-1034-1.
- Kotkin, Stephen (2014). Stalin: Volume 1: The Paradoxes of Power, 1878–1928.
- Service, Robert (2004). Stalin: A Biography. ISBN 0-330-41913-7.
- Imperial Moscow University: 1755-1917: encyclopedic dictionary. Мoscow: Russian political encyclopedia (ROSSPEN). A. Andreev, D. Tsygankov. 2010. σελίδες 108—109. ISBN 978-5-8243-1429-8.
