Η ψυχοπάθεια και η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας συχνά χρησιμοποιούνται ως ταυτόσημοι όροι, χωρίς να φαίνονται οι διακρίσεις που υπάρχουν. Αρχικά, ας δούμε ξεχωριστά τις δύο αυτές διαταραχές.
Ξεκινώντας από την αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας, με βάση το DSM-IV-TR, υπάρχουν δύο βασικά κριτήρια για τη διάγνωση αυτής της διαταραχής:
Απαιτείται ένα μοτίβο διάχυτης αδιαφορίας για τα δικαιώματα των άλλων, που ξεκινάει από την ηλικία των 15 ετών.
Απαιτείται να εξεταστεί αν υπήρχε η διαταραχή της διαγωγής πριν από την ηλικία των 15 ετών. Τα κύρια συμπτώματα της διαταραχής της διαγωγής είναι οι αδικαιολόγητες απουσίες από το σχολείο, οι συχνές φυγές από το σπίτι, οι κλοπές, τα συχνά ψέματα, οι εμπρησμοί και η εσκεμμένη καταστροφή της περιουσίας των άλλων.
Τα άτομα με αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας παρουσιάζουν ορισμένες συμπεριφορές που συνδέονται με ένα μοτίβο διάχυτης αδιαφορίας για τα δικαιώματα των άλλων, από την ηλικία των 15 ετών και έπειτα. Ανάμεσα στις συμπεριφορές αυτές είναι οι εξής:
Επανειλημμένες παραβιάσεις του νόμου.
Εξαπάτηση των άλλων και συνεχή ψεύδη.
Παρορμητικές συμπεριφορές. Το άτομο έχει την τάση να επιδιώκει πιθανές ανταμοιβές, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις πιθανές απειλές.
Συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται από ευερεθιστότητα και επιθετικότητα.
Έντονη και απερίσκεπτη αδιαφορία για την ασφάλεια του εαυτού και των άλλων.
Συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται από ανευθυνότητα.
Έχει ελάχιστο σεβασμό για την αλήθεια.
Δεν προγραμματίζει αυτά που έχει να κάνει.
Δεν έχει τύψεις, ακόμη και αν εμπλέκεται σε παραπτώματα. Δεν έχει ενσυναίσθηση και δεν εμφανίζει άγχος.
Είναι τουλάχιστον 18 ετών.
Η βασική διάκριση ανάμεσα στην αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας και την ψυχοπάθεια είναι η εξής:
- Τα κριτήρια της ψυχοπάθειας αναφέρονται περισσότερο στις σκέψεις και τα συναισθήματα του ατόμου και λιγότερο στη συμπεριφορά του.
Τώρα ας δούμε και ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της ψυχοπάθειας ή αλλιώς της κοινωνιοπάθειας (ένας όρος που τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται πιο συχνά). Το άτομο με ψυχοπάθεια φέρει τα εξής χαρακτηριστικά:
- Φτωχή συναισθηματική ζωή.
- Δε νιώθει ντροπή.
- Τα φαινομενικά θετικά του συναισθήματα είναι εντελώς ψεύτικα.
- Οι άνθρωποι αυτοί είναι γοητευτικοί και χρησιμοποιούν τη γοητεία τους για να χειριστούν τους άλλους για προσωπικό τους όφελος.
- Η έλλειψη άγχους που τους χαρακτηρίζει δεν τους αφήνει να μάθουν από τα λάθη τους και το γεγονός ότι δεν έχουν θετικά συναισθήματα τους κάνει να συμπεριφέρονται ανεύθυνα και συχνά σκληρά προς τους άλλους.
Πηγή: Kring et al. (2010). Ψυχοπαθολογία. Εκδόσεις Gutenberg.
_______________________________________________________________
Κουραβάνας Νικόλαος, Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc
