Ο Ζαν Βιγκό (Jean Vigo, 26 Απριλίου 1905 – 5 Οκτωβρίου 1934) ήταν Γάλλος σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Ο Ζαν Βιγκό γεννήθηκε στις 26 Απριλίου του 1905 στο Παρίσι και σε φτωχή οικογένεια.Υπήρξε αδήλωτος αναρχικός, σε αντίθεση με τον πατέρα του, που είχε το ψευδώνυμο Μιγκέλ Αλμερέιδα και ήταν δηλωμένος αναρχικός δημοσιογράφος. Ο πατέρας του, ενώ υπήρξε μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος και στη διάρκεια του Α΄Παγκόσμιου Πόλεμου υποστήριξε τη φιλοπόλεμη Εθνική Ένωση. Όμως στη συνέχεια στράφηκε κατά της Action Francaise και της Δεξιάς γενικότερα. Μέσω της εφημερίδας «Le bonnet rouge» (Ο κόκκινος σκούφος) προωθούσε την ιδέα σύναψης μιας έντιμης ειρήνης μεταξύ Γάλλων και Γερμανών και κατηγορήθηκε πως χρηματοδοτείται από τους Γερμανούς, συνελήφθη, βασανίστηκε και στραγγαλίστηκε στο κελί του. Σε ηλικία δώδεκα ετών ο Ζαν Βιγκό ορφάνεψε από πατέρα και μεγάλωσε σε οικοτροφεία. Σε ηλικία 19 ετών, ο Ζαν Βιγκό πήγε στο Παρίσι για σπουδές αλλά αρρώστησε από φυματίωση. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 πήγε στη Νίκαια και στην Κυανή Ακτή. Εκεί πρωτοασχολήθηκε με τον κινηματογράφο, αφού αγόρασε μηχανή λήψεως με χρήματα που του έδωσε ο πεθερός του και συνεργάστηκε με τον Μπόρις Κάουφμαν, αδελφό του Ρώσου σκηνοθέτη Ντζίγκα Βερτόφ.
Κινηματογραφικές παραγωγές
Με τον Μπόρις Κάουφμαν γύρισαν το A propos de Nice (Σχετικά με τη Νίκαια):η ταινία που γυρίστηκε κρυφά στη διάρκεια ενός καρναβαλιού δεν παρατηρεί μόνο την κοινωνική πραγματικότητα, αλλά ασκεί μια σκληρή σάτιρα στη βαλτωμένη αργοσχολία των εισοδηματιών και στη συνέχεια ο Βιγκό γύρισε το ντοκιμαντέρ για τον πρωταθλητή κολύμβησης Ζαν Ταρίς Tans ou la natation Στη συνέχεια έκανε την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας ‘(“Zero de conduit” )-Διαγωγή μηδέν-ανάλαφρη κωμωδία Εκεί ενσωμάτωσε στοιχεία από τις προσωπικές του αναμνήσεις στο οικοτροφείο και στην περίοδο που ο πατέρας του ήταν στο αναμορφωτήριο της Ροκέτ. Η ταινία αυτή -ταινία με υπερρεαλιστικές φιλοδοξίες: οι πιο πολλοί καθηγητές παρουσιάζονται ως γκροτέσκες φιγούρες– χρηματοδοτήθηκε από τον υποκόμη ντε Νοάιγ. Από το 1934 έως το 1945 η προβολή της απαγορεύτηκε. «Η λογοκρισία αρνήθηκε την έγκρισή της σε μια ταινία που χλεύαζε τους καθηγητές και την εξουσία». Το 1934 γύρισε την ταινία Αταλάντη εμπνευσμένη από τη ζωή των ναυτικών που εργάζονται σε ποταμόπλοια και υδατοφράκτες. Στην ταινία αυτή του Βιγκό, «το πλοίο είναι σαν ένας ονειρικός μικρόκοσμος, μέσα στη ροή της ζωής, όπου πλάθονται μυστηριώδεις, ακατάλυτες ανθρώπινες σχέσεις [χωρίς] εύκολους συναισθηματισμούς».
Ο Βιγκό πέθανε στις 5 Οκτωβρίου 1934 από σηψαιμία.
Πηγές
- Kristian Thomson David Bordwell, Ιστορία του Κινηματογράφου, μτφρ. Νίκος Λέρος-Ρίτα Κολαΐτη, εκδ. Πατάκης, Αθήνα, 2007
- Georges Sadoul, Η ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου, μτφρ. Αντώνης Μοσχοβάκης, εκδ. Δαμιανός Δωδώνη, Αθήνα, χ.χ
- David Bordwell, Kristin Thomson, Εισαγωγή στην τέχνη του κινηματογράφου, μτφρ. Κατερίνα Κοκκινίδη, εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα, 2012
- Eduard Waintrop, «Βιγκό Ζαν», στο Larousse Ο Αιώνας των ανατροπών Το λεξικό των κινημάτων αμφισβήτηση στον 20ό αιώνα, εκδ. Οξύ, Αθήνα, 2004
- Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, «Βιγκό Ζαν», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τομ.2 (1984),σελ.277
