16 Μαΐου γιορτάζουν…

Τα πλούτη των γονέων του δε στάθηκαν ικανά να εμποδίσουν τον Ιερό πόθο του Θεοδώρου να γίνει μαθητής του μεγάλου αθλητή της ερήμου Παχωμίου. Αν και νεαρός στην ηλικία, είχε αξιοθαύμαστη εγκράτεια και φρόνηση, ώστε ο Παχώμιος να τον έχει σε μεγάλη υπόληψη. Εκείνο, όμως, που διέκρινε κανείς ιδιαίτερα στο Θεόδωρο, ήταν οι πολλές του γνώσεις στα Ιερά γράμματα. Ήταν δεινός μελετητής της Αγίας Γραφής, καθώς και παλαιοτέρων συγγραμμάτων σοφών Πατέρων. Ο Παχώμιος, βλέποντας την ικανότητα του Θεοδώρου, ότι ήταν «δυνατός εν ταις γραφαίς»» (Πράξεις των Αποστόλων,ιη’ 24), δηλαδή, δυνατός στή γνώση και την ερμηνεία των Γραφών, όρισε να διδάσκει τους υπόλοιπους αδελφούς του μοναστηριού. Στην αρχή μερικοί από αυτούς αντέδρασαν, διότι δεν ήθελαν να τους μορφώνει ένα παιδί, όπως χαρακτηριστικά έλεγαν. Η ικανότητα, όμως, του Θεοδώρου, θεμελιωμένη σε ταπεινό φρόνημα, κατάφερε να πείσει όλη την αδελφότητα να τον ακούει πρόθυμα. Μάλιστα, μετά από χρόνια, ομόφωνα τον εξέλεξαν ηγούμενο της Μονής, και πάντα τους υπενθύμιζε το θεόπνευστο λόγο της Αγίας Γραφής, «ταις έντολάς αυτού μελέτα δια παντός. Και ή επιθυμία της σοφίας σου δοθήσεταί σοι» (Σοφία Σειράχ, στ’ 37). Δηλαδή, τις εντολές του Κυρίου να μελετάς πάντοτε και η σοφία που επιθυμείς, θα σου δοθεί. Το Μάϊο του 367 πέθανε, και δίκαια του δόθηκε ο τιμητικός τίτλος του ηγιασμένου.

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα)
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Δῶρον πέφηνας, ἁγιωσύνης, τὸν πανάγιον, δοξάσας Λόγον, ἠγιασμένε θεόφρον Θεόδωρε, ὅθεν βλυστάνεις ἐκ θείας χρηστότητας, ἁγιασμὸν ἀληθῆ τοὶς βοώσι σοι. Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Ἐν οἴκω Θεοῦ, ὡς φοίνιξ σύ ἐξήνθησας, καρπούς τε αὐτῷ, ἀρετῶν προσενήνοχας, διὰ τῆς ἀσκήσεως, τῆς ἀρίστης Πάτερ Θεόδωρε· ὅθεν καὶ μακαρίζῃ νῦν, ὡς τῶν Ἀσωμάτων ἰσοστάσιος.

Ο Άγιος Αλέξανδρος έζησε στα τέλη του 2ου μ.Χ. αιώνα μέχρι τα μέσα του 3ου και έκανε μαθητής του Κλήμεντος του Αλεξανδρέως. Διέπρεψε στις σπουδές του και διακρίθηκε στο κήρυγμα του Ευαγγελίου. Αργότερα αποδείχτηκε επίσκοπος της Φλανιάδος στην Καππαδοκία. Η εκεί δράση του, τον λάμπρυνε ακόμα περισσότερο. Και επειδή ο επίσκοπος Ιεροσολύμων Νάρκισσος (βλέπε 7 Αυγούστου) ήταν υπέργηρος (116 ετών), προσέλαβε βοηθό επίσκοπο τον Αλέξανδρο και συγχρόνως διάδοχο του. Όταν λοιπόν ο Νάρκισσος πέθανε μαρτυρικά, ο Αλέξανδρος ανέλαβε τον επισκοπικό θρόνο Ιεροσολύμων. Από τη θέση αύτη ο Αλέξανδρος αγωνίστηκε για την πίστη, φώτισε και οικοδόμησε το λαό, μερίμνησε συγχρόνως για την ίδρυση βιβλιοθήκης στην Ιερουσαλήμ, στην οποία μάζεψε πολλά εκκλησιαστικά και θεολογικά συγγράμματα, για να βοηθήσει τις μελέτες των νεοτέρων κληρικών. Το 251 μ.Χ., κατά τον διωγμό της Εκκλησίας επί Δεκίου, συνελήφθη από τον άρχοντα της Παλαιστίνης στην Καισαρεία. Αυτός αξίωσε από τον πιστό επίσκοπο ν’ αρνηθεί τον Χριστό. Εκείνος όχι μόνο δεν δέχτηκε, αλλά και παρατήρησε με θάρρος και δύναμη την ειδωλολατρική πλάνη. Παραδόθηκε τότε τροφή στα θηρία, αφού προηγούμενα υπέστη σκληρά βασανιστήρια. Τα λιοντάρια τον πλησίασαν χωρίς να τον βλάψουν καθόλου, πέθανε όμως από τις πληγές των βασανιστηρίων.

Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε το 852 και η καταγογή του ήταν από την Κάτω Ιταλία. Έλαβε το αξίωμα του συγκλητικού και έκανε μυστικοσύμβουλος του (εξ απορρήτων) Λέοντα του ΣΤ’ του Σοφού. Όμως ο Νικόλαος, από αγάπη προς τον μοναχικό βίο, έγινε μοναχός στη μονή των Γαλακρηνών και αργότερα, για τις πολλές αρετές και τη μόρφωσή του, εξελέγη Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης και χειροτονήθηκε την Κυριακή της Ορθοδοξίας του 895 μ.Χ., διαδεχόμενος τον αποθανόντα Πατριάρχη Αντώνιο Β’ τον Καυλέα. Η πρώτη πατριαρχεία του Νικολάου του Α’, που επονομάσθηκε και Μυστικός, είχε διάρκεια μέχρι το 906. Η αιτία της πτώσης του, δείχνει την ευσεβή και αληθινά επισκοπική θέληση του. Ο βασιλιάς Λέων ο Σοφός, είχε κάνει, παρά την απαγόρευση του Πατριάρχη, τέταρτο γάμο μετά της Ζωής της Καρβονοψίνας. Ο Νικόλαος όχι μόνο δεν αναγνώρισε το γάμο του βασιλιά, αλλά καθήρεσε τον ιερέα Θωμά που τέλεσε το γάμο και αφόρισε τον βασιλιά. Ο Λέων για να εκδικηθεί τον Νικόλαο, κατάφερε και τον έριξε από τον πατριαρχικό θρόνο, και διάδοχο του όρισε τον Ευθύμιο τον Α’. Δημιουργήθηκε όμως, μέγας σάλος στην Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης. Και το 911, ο αδελφός του Λέοντα, Αλέξανδρος, κατέβασε από το θρόνο τον Ευθύμιο και ανέβασε πάλι τον Νικόλαο. Το 913, μαζί με άλλους τέσσερις, ανέλαβε επίτροπος του ανήλικου βασιλιά Κωνσταντίνου Ζ’. Επί της πατριαρχείας του, εμποδίστηκε οριστικά ο τέταρτος γάμος διά του λεγομένου «Τόμου της Ενώσεως» και έγινε η πρώτη διάταξη του Μηνολογίου των αγίων της Ανατολικής Εκκλησίας από τον Συμεών τον μεταφραστή. Πέθανε τον Μάιο του 925 και ενταφιάσθηκε στη μονή των Γαλακρηνών.

Όλοι αυτοί οι Άγιοι Μάρτυρες κατάγονταν από την Περσία και άθλησαν κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μεγάλου (306-337 μ.Χ.) και του Πέρσου Βασιλέως Σαπώρ Β’ (309-379 μ.Χ.). Ο Αυδιησούς επισκόπευσε στην πόλη Βηθχασχάρ και καταγγέλληθηκε από τον ίδιο τον ανεψιό του, ότι αυτός και ο Επίσκοπος της πόλεως Χασχάρ Αυδάς, καθώς και άλλοι 38 χριστιανοί (δεκαέξι πρεσβύτεροι, εννέα διάκονοι, έξι μοναχοί και επτά παρθένες), διέβαλαν το Περσικό θρήσκευμα, προκειμένου να προσηλυτίζουν προς τον Ιησού Χριστό. Ανακρινόμενοι αυτοί δεν αρνήθηκαν ότι διδάσκουν τον λόγο του Θεού και το θεωρούσαν μάλιστα καθήκον τους να αποσπούν ανθρώπους από τα δίχτυα της πλάνης με τον θεμιτό τρόπο της διδασκαλίας. Τότε ο Αρσήθ, ο αδελφός του βασιλιά, διέταξε και τους έδεσαν με σχοινιά σφιχτά, τόσο, ώστε να σπάζουν τα κόκκαλά τους. Αυτό συνεχίστηκε για επτά ήμερες. Τότε ο Αρσήθ νόμισε ότι το θάρρος τους θα είχε πέσει και τους προσκάλεσε να φάγουν ειδωλόθυτα. Εκείνοι αρνήθηκαν και ενισχύθηκαν μάλιστα περισσότερο, όταν στη συντροφιά τους προστέθηκε και ο γενναίος αθλητής του Χρίστου Αυδάς, που είχε συλληφθεί εκείνη τη στιγμή. Τότε διατάχθηκε ο αποκεφαλισμός τους και έτσι όλοι έλαβαν το αμάραντο στεφάνι της αιώνιας δόξας το 375 μ.Χ.

Οι Άγιοι Ισαάκιος, Συμεών και Βαχθισόης τελειώθηκαν διά πυρός. Στο Συναξάριον της Κωνσταντινούπολης αναφέρεται ότι άθλησαν κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μεγάλου (306-337 μ.Χ.) και του Πέρσου βασιλέως Σαπώρ Β’ (309-379 μ.Χ.), αφού προσήχθησαν ενώπιον του βασιλέως και ομολόγησαν την πίστη τους στον Χριστό.

Η Μονή του Αγίου Σάββα βρίσκεται στην Ιερουσαλήμ. Στα χρόνια του Ηρακλείου (620 – 641 μ.Χ.), επέδραμαν σ’ αυτή βάρβαροι Άραβες, διότι νόμιζαν ότι η Μονή είχε πολλούς θησαυρούς. Όμως, διαψεύσθηκαν. Οι μοναχοί (44 κατά την παράδοση) το μόνο πλούτο που είχαν, ήταν οι αρετές τους. Η συντήρηση τους ήταν λιτή και γινόταν με τον ιδρώτα του προσώπου τους. Οι επιδρομείς, όταν διαπίστωσαν ότι δεν υπήρχαν λάφυρα στο μοναστήρι, εκνευρίστηκαν πολύ κατά των μοναχών. Και αφού τους συγκέντρωσαν, τους είπαν να αρνηθούν την πίστη τους στο Χριστό. Επειδή, όμως, κανένας δεν δέχθηκε να αρνηθεί την πίστη του, αποφάσισαν να τους σκοτώσουν. Έτσι, άλλους αποκεφάλισαν, άλλους έσχισαν στη μέση, άλλους έκοψαν σε πολλά κομμάτια και άλλους κάρφωσαν με τα ξίφη τους. Μ’ αυτόν τον τρόπο, οι Άγιοι αυτοί πατέρες, που μέχρι τέλους κράτησαν σταθερή την πίστη τους, πήραν το δρόμο για την αιωνιότητα, κοντά στο Χριστό. Την φρικτή εκείνη σφαγή περιέγραψαν, ο Όσιος Στέφανος ο Σαββαΐτης (τιμάται 13 Ιουλίου), ο ανεψιός του Οσίου Ιωάννου του Δαμασκηνού και ο Όσιος Αντίοχος ο Πάνδεκτος (τιμάται 24 Δεκεμβρίου). Μεταξύ των αγίων Αββάδων αναφέρεται και ο Όσιος Θεόκτιστος.

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα)
Ἦχος δ’. Ὃ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς τοῦ Σωτῆρος ἁγιόλεκτοι ἄρνες, ἐξωρμημένοι ἐκ χωρῶν διαφόρων, τῇ Ποίμνῃ συνεδράμετε Σάββα τοῦ σοφοῦ· ὅθεν θανατούμενοι, ἀπηνείᾳ βαρβάρων, χαίροντες ἀνήλθετε, πρὸς οὐράνιον μάνδραν, καθάπερ Ὅσιοι καί Ἀθληταί, ἐκδυσωποῦντες, ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος β’.
Ἀθλοφόροι Κυρίου μακαρία ἡ γῆ ἡ πιανθεῖσα τοῖς αἵμασιν ὑμῶν, καὶ ἅγιαι αἱ σκηναὶ αἱ δεξάμεναι τὰ πνεύματα ὑμῶν· ἐν σταδίῳ γὰρ τὸν ἐχθρὸν ἐθριαμβεύσατε, Χριστὸν μετὰ παρρησίας ἐκηρύξατε. Αὐτὸν ὡς ἀγαθὸν ἱκετεύσατε, σωθῆναι δεόμεθα τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τήν ἐν πρεσβείαις.
Τὴν τῶν ὁσίων θεόληπτον συνοδείαν, ταῖς τῶν Μαρτύρων διαλάμπουσαν ἀκτῖσι, πάντες τοῖς ᾄσμασι στεφανώσωμεν, τοὺς τῷ Χριστῷ τυθέντας, οἷάπερ θεῖα σφάγια· αὐτούς γὰρ ὁ Λόγος προσεδέξατο.

Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὸ προσταχθὲν.
Δι’ ἐγκρατείας τῶν παθῶν τὰς πυριφλέκτους, ἀπονεκρώσαντες ὁρμάς, καὶ τὰς κινήσεις, Ἀσκηταὶ θεόληπτοι, ἑπόμενοι κατ’ ἴχνος, τῷ πάντα τεκτηναμένῳ μόνῳ Θεῷ, καθάπερ δεκτὴ θυσία καὶ ἱερά, προσηνέχθητε σφάγια, διὰ χειρὸς βαρβαρικῆς, τυπτόμενοι σφαττόμενοι, καὶ βιαίως κοπτόμενοι.Μεγαλυνάριον
Αἵμασιν οἰκείοις μαρτυρικῶς, τοὺς σαυτῶν χιτῶνας, πορφυρώσαντες ἱερῶς, πρὸς ὑπερκοσμίους, ἀνήλθετε ἐπαύλεις, φαιδρῶς κεκοσμημένοι, Πατέρες Ὅσιοι.

Τον Όσιο αυτό δεν τον αναφέρει ο Άγιος Νικόδημος στον Συναξαριστή του. Σώζεται όμως πλήρης Ακολουθία του Οσίου αυτού στον Παρισινό Κώδικα 1575 φ. 846, ποίημα Ιωσήφ του Υμνογράφου. Από την Ακολουθία του λοιπόν μαθαίνουμε ότι ο Νεάδιος ήταν επίσκοπος (άγνωστο που) και υπήρξε άνθρωπος πράος, άκακος, μαχητής κατά των αιρετικών και υπηρέτης των πασχόντων. Από τον θεό, λόγω των μεγάλων του αρετών, του είχε δοθεί το χάρισμα της θαυματουργίας και έτσι, μ’ όλα αυτά, έγινε στύλος της Ορθοδοξίας και παράδειγμα πίστεως.

Ο Άγιος Οσιομάρτυς Βουκασίνος έζησε κατά τον 20ο αιώνα και γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό, το Κλέπτσι, κοντά στην Ερζεγοβίνη. Δεν υπάρχουν επαρκείς αγιολογικές πληροφορίες για τον βίο του. Επειδή ήταν Ορθόδοξος μοναχός συνελήφθη κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου από τους φιλοναζιστές Ρωμαιοκαθολικούς Κροάτες και οδηγήθηκε στο φρικτό στρατόπεδο συγκέντρωσης Γιασένοβατς, όπου, αρνούμενος να μεταστραφεί στο Ρωμαιοκαθολικισμό, θανατώθηκε μετά από σκληρά βασανιστήρια.

Δεν υπάρχουν επαρκείς αγιολογικές πληροφορίες για τον Άγιο Ιερομάρτυρα Θεόδωρο, Επίσκοπος Βρσακ στην περιοχή της βόρειας Σερβίας. Έζησε τον 16ο αιώνα μ.Χ. και το 1593 αναφέρεται ως Επίσκοπος και πνευματικός ηγέτης του λαού του, που αγωνιζόταν κατά των Τούρκων. Για να διασώσει το ποίμνιό του από την σφαγή, το οδήγησε προς την Ουγγαρία. Μετά την υπογραφή ειρήνης με τους Τούρκους επέστρεψε και πάλι στο Βρσακ, όπου συνελήφθη, βασανίσθηκε ανηλεώς και τον έγδαραν ζωντανό. Έτσι ο Άγιος Ιερομάρτυς Θεόδωρος, με το μαρτύριό του, εισήλθε στην χαρά του Κυρίου του και τη Βασιλεία του Θεού.

Ο Όσιος Κασσιανός του Κομέλ ήταν μαθητής του Αγίου Κορνηλίου του Κομέλ και ασκήτεψε στη μονή του Κομέλ. Καθημερινά μοχθούσε να μιμηθεί τον πνευματικό του διδάσκαλο σε όλα και ακολουθούσε πιστά τον μοναχικό του κανόνα. Ο Όσιος Κασσιανός συμβούλευε τους μοναχούς να διάγουν τον βίο τους με φόβο Θεού, να προσεύχονται αδιάλειπτα , να ασχολούνται με την καλλιέργεια του εσωτερικού τους κόσμου και να αποβάλλουν όλες τις κοσμικές τους σκέψεις, να είναι νηφάλιοι στη σκέψη, άγρυπνοι στην ψυχή και να ζουν με μετάνοια. Μετά την επιστροφή του Οσίου Κορνηλίου στο μοναστήρι, ο Όσιος Κασσιανός με πνευματική χαρά συνάντησε τον γέροντά του και παραιτήθηκε από την ηγουμενία της μονής, θέλοντας να είναι υποτακτικός στον γέροντά του, όπως πριν. Ο Όσιος Κασσιανός κοιμήθηκε με ειρήνη το 1537. Ο Όσιος Λαυρέντιος του Κομέλ ήταν και ατός μαθητής του Οσίου Κορνηλίου του Κομέλ. Το 1538, με τη σύσταση του Οσίου Κορνηλίου, ομοφώνως εξελέγη ηγούμενος από τους αδελφούς της μονής και πορεύθηκε με βάση τις πνευματικές νουθεσίες και οδηγίες του διδασκάλου του. Παρ’ όλες τις μοναχικές ασχολίες του, ο Όσιος Λαυρέντιος δεν εγκατέλειψε την προσφιλή σε αυτόν εργασία, που ήταν η αντιγραφή εκκλησιαστικών βιβλίων. Ο Όσιος Λαυρέντιος κοιμήθηκε με ειρήνη το 1548.

Η μνήμη του Αγίου Μακαρίου του Νοταρά, τιμάται από την Εκκλησία στις 17 Απριλίου, όπου και ο βίος του. Την ημέρα αυτή στο χωριό Μύλοι της νήσου Σάμου εορτάζεται πανηγυρικά η μνήμη του Αγίου Μακαρίου του Νοταρά, Αρχιεπισκόπου Κορίνθου, αφού ο Άγιος διήλθε από τον τόπο αυτό και τον πλούτισε με την ασκητική του μορφή και την πλούσια θαυματουργική του χάρη.