26 Ιουλίου γιορτάζουν…

Η Αγία Παρασκευή γεννήθηκε στη Ρώμη στα χρόνια του αυτοκράτορα Αντωνίνου (138 – 160 μ.Χ.). Ήταν κόρη των ευσεβών Χριστιανών, Αγάθωνα και Πολιτείας, οι οποίοι φρόντισαν για την χριστιανική αγωγή της, όπως είχαν υποσχεθεί στο Θεό στην περίπτωση που θα τους έδινε ένα παιδί. Επειδή το παιδί γεννήθηκε ημέρα Παρασκευή έλαβε αυτό το όνομα.

Μετά το θάνατο των γονέων της, η Παρασκευή μοίρασε όλη την περιουσία της στους φτωχούς και ανέπτυξε ιεραποστολική δραστηριότητα στην Ρώμη και στα περίχωρα της πόλης, κηρύσσοντας το λόγο του Χριστού. Η δράση της προκάλεσε τον ειδωλολάτρη αυτοκράτορα Αντωνίνο, ο οποίος την συνέλαβε και της υποσχέθηκε υλικά αγαθά στην περίπτωση που θα θυσίαζε στα είδωλα. Βλέποντας όμως πως η Αγία παρέμενε σταθερή στην πίστη της, την υπέβαλε στο βασανιστήριο της πυρακτωμένης περικεφαλαίας, το οποίο υπέμεινε με καρτερικότητα. Τότε ο Αντωνίνος διέταξε και την έβαλαν σε ένα λέβητα με καυτό λάδι και πίσσα. Επειδή όμως είδε την Αγία άθικτη, πλησίασε το πρόσωπο του στον λέβητα – καθώς δεν μπορούσε να εξηγήσει πώς η αγία είχε μείνει ανέπαφη – για να δοκιμάσει αν πράγματι είναι καυτό, και αμέσως τυφλώθηκε. Η Αγία με προσευχή έδωσε στον Αντωνίνο το φως του, με αποτέλεσμα να πιστέψει στο Χριστό ή κατ’ άλλους να σταματήσει τους διωγμούς εναντίον τους. Ελευθέρωσε πάντως την Αγία Παρασκευή, η οποία συνέχισε να κηρύττει το Ευαγγέλιο σε άλλα μέρη, μέχρι που έφτασε στην Ελλάδα. Στα Τέμπη ένας ειδωλολάτρης άρχοντας την υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια, τα οποία υπέμεινε καρτερικά, για να τελειωθεί με δια αποκεφαλισμού θάνατο.

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα)
Ἦχος α’.
Τὴν σπουδήν σου τῇ κλήσει κατάλληλον, ἐργασαμένη φερώνυμε, τὴν ὁμώνυμόν σου πίστιν εἰς κατοικίαν κεκλήρωσαι, Παρασκευὴ ἀθλοφόρε· ὅθεν προχέεις ἰάματα, καὶ πρεσβεύεις ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.

Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Τὸν ναόν σου πάνσεμνε, ὡς ἱατρεῖον ψυχικὸν εὑράμενοι, ἐν τούτῳ πάντες οἱ πιστοί, μεγαλοφώνως τιμῶμέν σε, Ὁσιομάρτυς Παρασκευὴ ἀοίδιμε.

Ανηκαν και οι τρεις στον Ιερό κλήρο της εκκλησίας, στη Νικομήδεια. Όταν ο Άγιος Παντελεήμων (βλέπε 27 Ιουλίου) ανακρινόταν, και ρωτήθηκε από ποιόν διδάχτηκε την χριστιανική πίστη, απάντησε, ότι την διδάχτηκε από τον Ιερέα Ερμόλαο. Αυτό ήταν αρκετό, για να σταλούν αμέσως στρατιώτες και να συλλάβουν τον Ερμόλαο. Με τη θέληση τους, ακολούθησαν αυτόν μπροστά στον κριτή της Νικομήδειας, οι φίλοι και συνεργάτες του Ιερείς Έρμιππος και Ερμοκράτης. Ο δικαστής, αφού εξέτασε πρώτα τον Ερμόλαο, ρώτησε έπειτα τους άλλους δύο τι ζητούσαν και ήλθαν σ’ αυτόν. Εκείνοι αποκρίθηκαν, ότι ήταν στρατιώτες του Ερμολάου κάτω από τη σημαία του Χριστού, και ότι τον παρακαλούσαν να έχουν όλοι κοινό θάνατο, όπως είχαν και κοινή αδελφική ζωή. Η απάντηση αυτή, αντί να κινήσει το θαυμασμό του δικαστή, άναψε περισσότερο το θυμό του. Καταδίκασε λοιπόν και τους τρεις σε θάνατο. Έτσι με τη θυσία των κεφαλών τους, κέρδισαν τα αθάνατα βραβεία των αθλητών της πίστης και της αγάπης του Χρίστου.

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα)
Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα.
Ἱερατεύσαντες, γνησίως Ἅγιοι, τῷ πρυτανεύσαντι, ἠμὶν τὰ κρείττονα, τοῦ μαρτυρίου τὴν ὁδόν, ἠνύσατε γηθοσύνως, Ἱερὲ Ἐρμόλαε, σὺν Ἐρμίππω Ἐρμόκρατες, τρίστυλον ἑδραίωμα, Ἐκκλησίας γενόμενοι, διὸ ἐκδυσωπεῖτε ἀπαύστως, σώζεσθαι πάντας πάσης βλάβης.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Οἱ Μάρτυρες σου Κύριε, ἐν τῇ ἀθλήσει αὐτῶν, τὸ στέφος ἐκομίσαντο τῆς ἀφθαρσίας, ἐκ σοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν· σχόντες γὰρ τὴν ἰσχύν σου, τοὺς τυράννους καθεῖλον· ἔθραυσαν καὶ δαιμόνων τὰ ἀνίσχυρα θράση. Αὐτῶν ταῖς ἱκεσίαις Χριστὲ ὁ Θεός, σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Η Αγία Ωραιοζήλη έζησε τον 1ο αιώνα μ.Χ. Είχε πατρίδα το Βυζάντιο και οι γονείς της ήταν Έλληνες ειδωλολάτρες. Στην αρχή ήταν και αυτή ειδωλολάτρισσα, κατόπιν όμως έγινε χριστιανή από το κήρυγμα του Αποστόλου Ανδρέα. Επειδή η Ωραιοζήλη ήταν μορφωμένη γυναίκα, μπόρεσε και έμαθε σωστά όλες τις αλήθειες του Ευαγγελίου, έτσι ώστε να τις διδάσκει και σ’ άλλες γυναίκες και κατόρθωσε να ελκύσει πολλές απ’ αυτές στον Χριστό. Όταν επί αυτοκράτορα Δομιτιανού κινήθηκε διωγμός κατά των Χριστιανών, η Αγία Ωραιοζήλη συνελήφθη και επειδή έμεινε πιστή στην αγάπη του Χριστού, αποκεφαλίστηκε και κατατάχθηκε στο σεμνό χορό των Μαρτύρων. Το δε νεκρό της σώμα το έριξαν στη φωτιά.

Η Αγία Ιερουσαλήμ ήταν φίλη της Αγίας Ωραιοζήλης (26 Ιουλίου) και σύνοικος. Είχε επίσης θερμή ευσέβεια και άλλες αρετές, και τη βοηθούσε στη διάδοση του Ευαγγελίου στην πόλη του Βυζαντίου. Οπότε συνελήφθη και αυτή μαζί με την συναθλήτριά της. Ο κριτής προσπάθησε να την ελκύσει προτείνοντας της να την παντρέψει με ωραιότατο ειδωλολάτρη αξιωματικό. Αλλά η πιστή παρθένος το απέρριψε και έτσι αποκεφαλίστηκε, παίρνοντας το αμάραντο στεφάνι του μαρτυρίου.

Ο Όσιος Γερόντιος ήταν ηγούμενος της παλιάς Μονής των Βουλευτηρίων του Αγίου Όρους. Αλλά επειδή η Μονή αυτή ήταν παραλιακή και δεχόταν πολλές επιδρομές βαρβάρων, εγκαταλείφθηκε από τους μοναχούς, που πήγαν σ’ άλλα δυσπρόσιτα μέρη του Αγίου Όρους. Έτσι και ο όσιος Γερόντιος, μαζί με έναν υποτακτικό του, εγκαταστάθηκε στο πάνω μέρος της Σκήτης της Αγίας Άννας, όπου έκτισε ησυχαστήριο με εκκλησία στο όνομα του Αγίου Παντελεήμονα. Έτσι ο Όσιος Γερόντιος είναι ο πρώτος, που δημιούργησε τη Σκήτη της Αγίας Άννας. Εκεί κοντά μάλιστα, ο Όσιος δια αποκαλύψεως της Παναγίας, βρήκε νερό (ενώ ο τόπος εκεί ήταν εντελώς άνυδρος), που και σήμερα αναβλύζει και οι μοναχοί το χρησιμοποιούν σαν άγιασμα. Ο Όσιος Γερόντιος έζησε μια υπερθαύμαστη ζωή και κοιμήθηκε σε μεγάλη ηλικία. Συνδέονταν με πνευματική φιλία με τον Όσιο Μάξιμο τον Καυσοκαλύβη (βλέπε 13 Ιανουαρίου), καθώς φαίνεται στον βίο του. Η σκήτη που ίδρυσε ανέδειξε περί τους δεκαπέντε γνωστούς αγίους και πολλούς μεγάλης αρετής πατέρες. Ασματική ακολουθία συνέθεσε ο μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης.

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Γέρας πέφηνας τῆς ἐγκράτειας, γέρας εἴληφας, τῆς ἀφθαρσίας, φερωνύμως θεοφόρε Γερόντιε, ἀσκητικαὶς ἀρεταὶς γὰρ κοσμούμενος, Βουλευτηρίων Μονῆς ὤφθης πρότυπον. Πάτερ Ὅσιε Χριστὸν τὸν θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Μοναστῶν ὑπόδειγμα ὤφθης ἐν Ἄθῳ, ὡς θεράπων ἔνθεος, τοῦ σὲ δοξάσαντος Χριστοῦ, ᾧ καὶ προσάγοις ἑκάστοτε, τοὺς σὲ τιμῶντας, Γερόντιε Ὅσιε.

Μεγαλυνάριον
Ὤφθης ἀρχηγέτης καὶ καλλονή, τῆς ἐν Ἄθῳ Σκήτης, τῆς Προμήτορος τοῦ Χριστοῦ, ὡς Βουλευτηρίων, Μονῆς κανὼν καὶ τύπος, Γερόντιε παμμάκαρ, Ἀγγέλων σύσκηνε.