5 Μαΐου γιορτάζουν…

Ο Όσιος Ευθύμιος γεννήθηκε στους Επιβάτες της Θράκης στις αρχές του 10ου αιώνα μ.Χ. Αδελφή του κατά σάρκα ήταν η Οσία Παρασκευή η Επιβατηνή (τιμάται 14 Οκτωβρίου). Όταν πέθανε ο πατέρας του Νικήτας, η μητέρα του τον οδήγησε σε μονή της Κωνσταντινουπόλεως, όπου παρέμεινε επί τριάντα χρόνια και διέπρεψε στους πνευματικούς αγώνες. Ο Άγιος όμως αγαπούσε την ησυχία. Για το λόγο αυτό έφυγε από τη μονή και ασκήτεψε σε ερημική περιοχή ως ερημίτης.

Ο θεοφιλής βίος του τον ανέδειξε οικονόμο των μυστηρίων του Θεού. Χειροτονήθηκε διάκονος από τον τότε Επίσκοπο Περίνθου, ακολούθως δε Πρεσβύτερος από άλλον Επίσκοπο. Τέλος αναδείχθηκε Επίσκοπος της Μαδύτου του Ελλησπόντου, διακρινόμενος για την ακάματη άσκηση της αρετής και την εξαίρετη ποιμαντορική του ικανότητα. Ο Θεός του χάρισε το δώρο της θαυματουργίας και κατά την διάρκεια της ζωής του επιτελούσε πλήθος θαυμάτων και θεράπευε λεπρούς και κωφάλαλους. Η φήμη του Αγίου ανδρός έφθασε μέχρι το παλάτι και τον αυτοκράτορα Βασίλειο Β’ (976 – 1025 μ.Χ.), ο οποίος επισκέφθηκε τον Άγιο Ευθύμιο στη Μάδυτο. Εκεί ο Άγιος προφήτευσε τη νίκη του βασιλέως εναντίον του Βάρδα Φωκά το 989 μ.Χ. Ο Άγιος Ευθύμιος κοιμήθηκε με ειρήνη μεταξύ των ετών 989 – 996 μ.Χ. Κατά την οσιακή κοίμησή του ο τάφος του ανέβλυσε μύρο, ως απόδειξη της αγιότητος του βίου του, και πολλοί ασθενείς θεραπεύθηκαν. Γι’ αυτό και επονομάσθηκε Μυροβλύτης. Μετά τον όσιο θάνατο του, δοξάστηκε από τον Θεό να κάνει θαύματα. Τα οποία γνωρίζουμε από το εγκώμιο προς αυτόν του Γεωργίου Κυπρίου, μετέπειτα Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης, που έγραψε με αίτηση του Αθηνών Μελετίου, που προήδρευε τότε της Εκκλησίας Μαδύτου και Κοίλης.

Ο Άγιος Εφραίμ, κατά κόσμο Κωνσταντίνος Μόρφης, γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 14 Σεπτεμβρίου 1384 μ.Χ. σε ειδυλλιακή τοποθεσία , κοντά στον Ληθαίο ποταμό. Έμεινε ορφανός από πατέρα σε μικρή ηλικία μαζί με τα άλλα εφτά αδέλφια του, τη δε φροντίδα τους, μετά τον Θεό, ανέλαβε η ευσεβής μητέρα του. Σε ηλικία 14 ετών, για να αποφύγει τον εξισλαμισμό και τα γενιτσαρικά σώματα, εισήλθε στην ακμάζουσα τότε σταυροπηγιακή Ιερά Μονή του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου του όρους των Άμωμων (Καθαρών) της Αττικής.

Ο Άγιος Εφραίμ ακολούθησε με ένθεο ζήλο τον Χριστό, και διέπρεψε με την λαμπρότητα της ζωής του και τους πόνους της αθλήσεως του στο ορός των Άμωμων Αττικής (Περιοχή Νέας Μάκρης). Αξιώθηκε ακόμα να λάβει το μέγα Μυστήριο της Ιεροσύνης και το χάρισμα να υπηρετεί το άγιο θυσιαστήριο, σαν άγγελος Θεού, με φόβο Θεού και πολλή κατάνυξη.

Το 1416 μ.Χ. οι Τούρκοι εισέβαλαν και λεηλάτησαν την Αττική και ανάγκασαν το Δούκα των Αθηνών να δηλώσει υποταγή στο Σουλτάνο. Το 1424 μ.Χ. οι Τούρκοι εισέβαλαν βιαίως στη Μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και έσφαξαν όλους τους Πατέρες της Μονής. Ο Άγιος απουσίαζε στη σπηλιά του πάνω στο βουνό για προσευχή και μόλις επέστρεψε αντίκρισε έντρομος τα πτώματα των Πατέρων. Αφού τους έθαψε, ακολούθως θρήνησε γοερώς.

Τον επόμενο χρόνο, την 14η Σεπτεμβρίου 1425 μ.Χ., επανήλθαν οι βάρβαροι και βρήκαν τον Άγιο. Τον συνέλαβαν και άρχισαν τα μαρτύρια του, που τελείωσαν στις 5 Μαΐου 1426 μ.Χ. ήμερα Τρίτη και ώρα 9 το πρωί. Τον κρέμασαν ανάποδα σ’ ένα δένδρο, που σώζεται ακόμα, τον κάρφωσαν στα πόδια και το κεφάλι, και τέλος το καταπληγωμένο και μαρτυρικό σώμα του το διαπέρασαν με αναμμένο ξύλο και έτσι παρέδωσε την αγία του ψυχή στον στεφανοδότη Χριστό.

Μετά από μισή χιλιετία ευδόκησε ο φιλάνθρωπος Θεός και φανερώθηκαν, ύστερα από πολλές εμφανίσεις του ιδίου του Αγίου Εφραίμ και πολλών άλλων θαυμαστών γεγονότων, όλα όσα σήμερα γνωρίζουμε, τα οποία επιβεβαιώθηκαν με την εύρεση των μαρτυρικών και χαριτόβρυτων λειψάνων του Αγίου στις 3 Ιανουαρίου 1950 μ.Χ. Ο Άγιος Εφραίμ γιορτάζεται δύο φορές το χρόνο, στις 3 Ιανουαρίου η εύρεση των τιμίων λειψάνων του, και στις 5 Μαΐου το μαρτυρικό του τέλος. Στα Τρίκαλα πανηγυρίζεται από τον Ιερό Ναό Αγίου Στεφάνου, απέναντι του οποίου, κατά παράδοση, υπήρχε το πατρικό του σπίτι. Το 2011 μ.Χ. το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης με την υπ’ αριθμ. 217/2-3-2011 Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη κατέταξε τον Όσιο Εφραίμ στο επίσημο ορθόδοξο εορτολόγιο.

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΑΚΡΗΣ
Από τις σφαγές των Τούρκων στην ανεύρεση του ιερού σκηνώματος του Αγίου

Η Μονή του Αγίου Εφραίμ στη Νέα Μάκρη είναι ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια. Πολλοί μοναχοί και ιερείς έμειναν εκεί και προσευχήθηκαν στον Κύριο. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας έγιναν μεγάλες και βάρβαρες σφαγές, όπου ξεκληρίστηκε το μοναστήρι.

Το 1945 μ.Χ. η μοναχή τότε Μακαρία πήγε στα ερείπια της αρχαίας μονής του Ευαγγελισμού, άλλοτε ονομαζόμενης ως Σταυροπηγιακής, του Όρους Αμωμών, στις βορειοανατολικές υπώρειες του Πεντελικού. Απο θεία παρόρμηση, διαμόρφωσε ένα κελάκι εκεί και άρχιζε να καθαρίζει τα ερείπια του παλαιού Ναού για να τον ανακατασκευάσει. Εκεί πολλές φορές διαλογιζόταν ότι σε εκείνα τα χώματα είχαν ζήσει κατά την πάροδο των αιώνων μοναχοί και προσευχόταν να γνωρίσει ή να της φανερωθεί κάποιος από αυτούς. Μια φωνή, αρχικά σιγανή αλλά με τον καιρό δυνατότερη στην ψυχή της, της έλεγε: «Σκάψε και θα βρεις αυτό που επιθυμείς», μέχρι τη στιγμή που της είχε φανερωθεί ένα σημείο στο προαύλιο του μοναστηριού.

Έτσι στις 3 Ιανουαρίου 1950 μ.Χ. ανέθεσε σε εργάτη το σκάψιμο του συγκεκριμένου σημείου που της υποδείκνυε η ίδια η ψυχή της. Αν και ο εργάτης ήταν αρνητικός και ήθελε να σκάψει οπουδήποτε αλλού παρά σε αυτό το σημείο, τελικά, μετά από τις εκκλήσεις και τις προσευχές, ο εργάτης πείστηκε και ξεκίνησε να σκάβει. Το σημείο είχε ένα μισογκρεμισμένο τζάκι, τοίχο και πράγματα που καταδείκνυαν ότι εκεί κάποτε υπήρχε κελί κάποιου μοναχού. Το πρώτο εύρημα, ένα κεφάλι. Μάλιστα, ο χώρος ανέδυε μια ευωδιά.

«Γονάτισα με ευλάβεια και ασπάστηκα το σκήνωμα του Αγίου και αισθάνθηκα βαθιά την έκταση του μαρτυρίου του. Η ψυχή μου γέμισε από αγαλλίαση, απέκτησα μεγάλο θησαυρό, και παίρνοντας το χώμα με προσοχή έβλεπα την αρμονία του σκηνώματός του, που, αν και τόσους αιώνες μέσα στη γη, δεν είχε αλλοιωθεί», έγραψε η ηγουμένη Μακαρία περιγράφοντας τα όσα συνταρακτικά τής συνέβησαν.

Με προσοχή, η Ηγουμένη Μακαρία έβγαλε όλο το σκήνωμα και το τοποθέτησε σε μία θυρίδα που ήταν πάνω από τον τάφο. Ήταν φανερό ότι επρόκειτο για κληρικό καθώς το ράσο του είχε παραμείνει άθικτο.

Το βράδυ, διαβάζοντας τον εσπερινό, η Ηγουμένη άκουσε βήματα. Ο ήχος ερχόταν από τον τάφο, αντηχώντας έως την πόρτα της εκκλησίας. Εκεί τον πρωτοαντίκρισε. Ήταν ψηλός με μάτια μικρά στρογγυλά, με μακριά μαύρα γένια που έφταναν στο λαιμό, ντυμένος με τη μοναχική αμφίεση. Στο ένα χέρι είχε μία φλόγα και με το άλλο ευλογούσε. Ζήτησε να τον βγάλουν από αυτήν τη θυρίδα που τον είχαν. Την επόμενη κιόλας μέρα η Ηγουμένη καθάρισε τα οστά και τα τοποθέτησε σε μια θυρίδα στο Ιερό του Ναού.

Το ίδιο βράδυ ο Άγιος φανερώθηκε στον ύπνο της, την ευχαρίστησε και της φανέρωσε και το όνομά του: Εφραίμ. Το λείψανο του Αγίου Εφραίμ φυλάσσεται εκεί από τότε και καθημερινά εκατοντάδες πιστών το επισκέπτονται ζητώντας από τον Άγιο την ευλογία και τη βοήθειά του. Ο Άγιος με τη χάρη του Θεού έχει κάνει χιλιάδες θαύματα. Στον περίβολο της Μονής, και προστατευμένη από κτίσμα που κτίστηκε γύρω της, υπάρχει η μουριά πάνω στην οποία ο Άγιος Εφραίμ άφησε την τελευταία του πνοή.

Ο Όσιος Μιχαίας του Ραντονέζ ήταν ένας από τους πρώτους υποτακτικούς του Αγίου Σεργίου του Ραντονέζ και έζησε μαζί του στο ίδιο κελλί. Κάτω από την καθοδήγησή του έφθασε σε μεγάλο βαθμό πνευματικής τελειώσεως. Για την πραότητα της ψυχής του και την αγωνιστικότητα της καρδιάς του, εμφανίσθηκε και σε αυτόν η Υπεραγία Θεοτόκος. Μια φορά, όταν ο Άγιος Σέργιος είχε ολοκληρώσει τον πρωινό κανόνα της προσευχής, κάθισε κάτω για λίγο, προκειμένου να ξεκουραστεί, αλλά ξαφνικά είπε στον υποτακτικό του: «Να είσαι έτοιμος, παιδί μου, θα έχουμε μια θαυμάσια επίσκεψη».

Μόλις που είχε ψιθυρίσει αυτές τις λέξεις και μια φωνή ακούσθηκε: «Η Πάναγνος πλησιάζει». Ξαφνικά εκεί έλαμψε ένα φως εντονότερο από τον ήλιο. Ο Όσιος Μιχαίας έπεσε στο έδαφος από φόβο και στάθηκε εκεί σαν να ήταν νεκρός. Όταν ο Άγιος Σέργιος σήκωσε επάνω τον υποτακτικό του, τον ρώτησε: «Πες μου, πάτερ, ποιος είναι ο λόγος γι’ αυτό το θαυμάσιο όραμα;». Εκείνος δεν μπορούσε να αρθρώσει λέξη από το φόβο του. Και ο Άγιος Σέργιος του εξήγησε σχετικά με την εμφάνιση της Υπεραγίας Θεοτόκου και την προστασία της.

Ο Όσιος Μιχαίας κοιμήθηκε με ειρήνη το 1385 μ.Χ. Τα ιερά λείψανά του φυλάσσονται σε μία κρύπτη στη Λαύρα της Αγίας Τριάδος του Αγίου Σεργίου. Στις 10 Δεκεμβρίου του 1734 μ.Χ. επάνω από τον τάφο του Οσίου Μιχαίου εγκαινιάσθηκε ναός αφιερωμένος στο γεγονός της εμφανίσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου και στη μνήμη των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Ιωάννου του Θεολόγου.

Το μεγαλύτερο μέρος των πληροφοριών σχετικά με τον Βίο του Οσίου Αδριανού, που έχουμε στην κατοχή μας, στηρίζεται σε ένα χρονικό που αφηγείται την αρχή της ιδρύσεως της μονής του Ευαγγελισμού στον ποταμό Μόνζα, στην περιοχή Κοστρομά, καθώς και τα θαυμαστά γεγονότα που συνδέονται με τις μορφές των δύο ιδρυτών, του Αβραάμ και του Θεράποντος. Αυτό το χρονικό συντάχθηκε περί τα μέσα του 17ου αιώνος μ.Χ. από ένα μοναχό της μονής. Ο ιστορικός Κλγιουσέβσκιυ υποδεικνύει ως ημερομηνία συντάξεως το 1644 μ.Χ. και θεωρεί ότι ο συγγραφέας ήταν ο τρίτος ηγούμενος της μονής του Ευαγγελισμού, που παρέμεινε ανώνυμος.

Σύμφωνα με αυτό το χρονικό, ο Όσιος Αδριανός του Μονζένσκ έζησε περί τα τέλη του 16ου και αρχές του 17ου αιώνος μ.Χ. στη Ρωσία. Γεννήθηκε στην Κοστρομά και βαπτίσθηκε με το όνομα Αμώς. Όντας ακόμα νέος, κατά την διάρκεια μιας αρρώστιας, είχε ένα αποκαλυπτικό όνειρο: είδε μια ερημική εκκλησία ανάμεσα σε δύο ποταμούς και άκουσε μια φωνή να του λέει: «Αυτός είναι ο τόπος σου». Ο Αμώς, θεραπευμένος πλέον, έφυγε κρυφά από τους γονείς του, που ήθελαν να τον νυμφεύσουν και έφθασε κατ’ αρχήν στο μοναστήρι του Τόλγκα στο Γιαροσλάβλ, που είχε ιδρυθεί από τον Όσιο Γεννάδιο και ήταν αφιερωμένο στο Σωτήρα Χριστό. Εκεί έλαβε το μοναχικό σχήμα και ονομάσθηκε Αδριανός. Μετά από ορισμένα χρόνια ασκήσεως κατέφυγε στην περιοχή της Βολογκντά, στη μονή του Σωτήρος, κοντά στη λίμνη Κούμπεν και στη συνέχεια στο ερημητήριο που ιδρύθηκε από τον μοναχό Παύλο της Ομπνόρα, μαθητή του Οσίου Σεργίου, στα δάση του Κόμελ. Εδώ καλλιέργησε μια βαθιά πνευματική φιλία με τον Στάρετς Παφνούτιο, στον οποίο αποκάλυψε την επιθυμία του να ξαναβρεί την εκκλησία που είχε δει στο όνειρο. Στον ίδιο Στάρετς, στη συνέχεια, κατά την διάρκεια του ύπνου, υποδείχθηκε από έναν άγνωστο μοναχό ο τόπος στον οποίο ο Αδριανός θα ξαναέβρισκε αυτή την εκκλησία: μια έρημος ανάμεσα στις όχθες του ποταμού Μόνζα, στην περιοχή της Κοστρομά.

Ο Αδριανός και ο Παφνούτιος είχαν την επιθυμία να ασκητέψουν μαζί σε εκείνον τον απομακρυσμένο τόπο, που είχε μια εγκαταλειμμένη εκκλησία αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Παρόλα αυτά ο Παφνούτιος διορίσθηκε το 1595 μ.Χ., με διάταγμα του τσάρου, αρχιμανδρίτης στο μοναστήρι Κούντωφ (ή Μονή των Θαυμάτων του Αρχαγγέλου Μιχαήλ) στη Μόσχα. Έτσι, τον ίδιο χρόνο ο Αδριανός μαζί με άλλους τρεις μοναχούς έφθασε στον απομονωμένο και ήσυχο τόπο.

Αλλά οι κίνδυνοι και οι δυσκολίες από τις ανοιξιάτικες πλημμύρες ανάγκασαν τον Όσιο Αδριανός να μεταφέρει την εκκλησία και τη μοναστική κοινότητα σε μια τοποθεσία πιο ασφαλή. Εκ νέου του παρουσιάσθηκε εκείνος ο άγνωστος μοναχός, ο οποίος υπέδειξε στον Όσιο Αδριανό το νέο τόπο, για να κατασκευάσει το μοναστήρι. Λίγο αργότερα κατέφθασε εκεί ένας Στάρετς με το όνομα Θεράπων, που ζούσε σε εκείνα τα μέρη ως ερημίτης, σε απομόνωση και αυστηρό ασκητικό βίο. Ο Όσιος Αδριανός αναγνώρισε στο πρόσωπό του τον μοναχό που του είχε μυστηριωδώς εμφανισθεί. Ο Θεράπων έζησε στην κοινότητα του ηγουμένου Αδριανού για δύο και πλέον χρόνια μέχρι το θάνατό του. Ο Όσιος Αδριανός, αφού έζησε θεοφιλώς, κοιμήθηκε με ειρήνη το 1619 μ.Χ.