Η Άννα Μπολέιν (Anne Boleyn, 1501 – 19 Μαΐου 1536), ή Ανν Μπολέιν, Μαρκησία του Πέμπροουκ, ήταν η δεύτερη σύζυγος του Ερρίκου Η΄ της Αγγλίας και μητέρα της Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας. Ο γάμος του Ερρίκου με την Άννα και η εν συνεχεία εκτέλεσή της αποτελούν μέρος μιας σημαντικής πολιτικής και θρησκευτικής αναταραχής, που έχει μείνει γνωστή ως Αγγλική Μεταρρύθμιση, με την Άννα την ίδια να πρωτοστατεί στην ανάγκη της εκκλησιαστικής μεταρρύθμισης. Έχει χαρακτηριστεί ως η Βασιλική σύζυγος με τη μεγαλύτερη επιρροή στην ιστορία της Αγγλίας.
Η Άννα ήταν κόρη του Σερ Τόμας Μπολέιν, που αργότερα έγινε 1ος Κόμης του Ουίλτσιρ και 1ος Κόμης του Όρμοντ, και της συζύγου του Ελίζαμπεθ, η οποία ήταν κόρη του Τόμας Χάουαρντ, 2ου Δούκα του Νόρφοκ. Δεν είναι σίγουρο αν γεννήθηκε στο Μπλίκλινγκ Χολ στο Νόρφοκ ή στο Κάστρο Χίβερ στο Κεντ, αλλά ούτε και το πότε ακριβώς γεννήθηκε: άλλοι ιστορικοί θεωρούν έτος γέννησής της το 1501 και άλλοι το 1507, ενώ έχουν προταθεί διάφορες χρονολογίες από το 1499 έως το 1512. Είχε άλλα δυο αδέλφια, τη Μαίρυ και τον Τζορτζ.
Ο πατέρας της Άννας ήταν επιτυχημένος διπλωμάτης και η καριέρα του εξασφάλισε στην κόρη του μια θέση στην αυλή της Μαργαρίτας, Αυτοκράτειρας της Αυστρίας, η οποία τότε κυβερνούσε την Ολλανδία για λογαριασμό του πατέρα της. Αργότερα η εκπαίδευση της Άννας συνεχίστηκε στη γαλλική Αυλή, όπου ήταν η ευνοούμενη κυρία επί των τιμών της βασίλισσας Κλαυδίας. Εκεί τελειοποίησε τις γνώσεις της στη γαλλική γλώσσα κι εθιμοτυπία κι απέκτησε ενδιαφέρον για τη μόδα, τη φιλοσοφία και την εκκλησιαστική μεταρρύθμιση. Εκτελούσε επίσης χρέη διερμηνέα, όταν έρχονταν στη γαλλική Αυλή υψηλόβαθμοι επισκέπτες από την Αγγλία.
Η εμφάνισή της
Η εμφάνιση της Άννας Μπολέιν δεν συμβάδιζε με τα πρότυπα ομορφιάς της εποχής της. Είχε δέρμα αρκετά σκούρο για τα αγγλικά γούστα. Πάντως τα μακριά μαύρα μαλλιά της και τα σκούρα μάτια της εντυπωσίαζαν, όπως και η μόδα που ακολουθούσε. Ο ιστορικός Λίντσεϋ έχει γράψει:
Δεν περιγραφόταν ποτέ ως μεγάλη καλλονή, αλλά ακόμα κι αυτοί που την απεχθάνονταν παραδέχονταν ότι ήταν δραματικά σαγηνευτική. Τα σκούρα της χρώματα και τα μαύρα μαλλιά της της έδιναν μια εξωτική αύρα σε μια κουλτούρα που θεωρούσε τη γαλακτώδη ωχρότητα ουσιώδη για την ομορφιά. Τα μάτια της ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακά: ‘μαύρα και όμορφα’ έγραψε ένας σύγχρονός της, ενώ ένας άλλος βεβαίωνε ότι ήταν ‘πάντα τα πιο ελκυστικά’ και ότι εκείνη ‘ήξερε καλά πως να τα χρησιμοποιεί αποτελεσματικά’.
Βέβαια, άλλοι ιστορικοί αναφέρουν ότι τα μαλλιά της ήταν κοκκινωπά και όχι μαύρα.
Έχουν κυκλοφορήσει διάφορες φήμες ότι η Άννα Μπολέιν έπασχε από πολυδακτυλία, για την ακρίβεια ότι ήταν εξαδάκτυλη, αλλά οι ιστορικοί αμφισβητούν αυτό το ενδεχόμενο.
Η σχέση με τον Ερρίκο
Όταν η Άννα επέστρεψε στην Αγγλία, έγινε κυρία επί των τιμών της πρώτης συζύγου του Ερρίκου, της Ισπανίδας πριγκίπισσας Αικατερίνη της Αραγονίας. Η πρώτη της εντυπωσιακή εμφάνιση στην αυλή ήταν σε έναν αποκριάτικο χορό τον Μάρτιο του 1522. Την εποχή εκείνη η αδελφή της, Μαίρυ Μπολέυν, ήταν ερωμένη του βασιλιά Ερρίκου.
Τότε την Άννα φλέρταρε έντονα ο Χένρι Πέρσι, γιος του Κόμη του Νορθάμπερλαντ. Το ειδύλλιο είχε άδοξο τέλος το 1523, καθώς ο πατέρας του Χένρι Πέρσι εναντιώθηκε σε έναν τέτοιο γάμο. Υπήρχαν διαδόσεις ότι το ναυάγιο προκάλεσε ο Καρδινάλιος Γούλσεϋ, τον οποίο έβαλε ο βασιλιάς Ερρίκος επειδή ήθελε την Άννα για τον εαυτό του.
Το ειδύλλιο της Άννας Μπoλέιν με τον Ερρίκο ξεκίνησε την εποχή που εκείνος ήταν ακόμη παντρεμένος με την Αικατερίνη. Σε αντίθεση με την μεγαλύτερη αδελφή της Μαίρυ, η οποία είχε ερωτική σχέση με τον βασιλιά Ερρίκο παλαιότερα, η Άννα αρνήθηκε να γίνει ερωμένη του και απαίτησε να την παντρευτεί, λέγοντας ότι προτιμά να χάσει τη ζωή της παρά την τιμή της. Μάλιστα έφυγε από την Αυλή και πήγε στο Κεντ. Είναι γεγονός ότι ο Ερρίκος εντυπωσιάστηκε από τη συμπεριφορά της και ένιωσε γι’ αυτήν ισχυρά συναισθήματα, καθώς είναι η μόνη γυναίκα στην οποία έγραψε ερωτικές επιστολές, δεκαεφτά στον αριθμό. Όμως ο λόγος που τελικά παντρεύτηκε την Άννα δεν ήταν μόνο ο έρωτάς του γι’ αυτήν, αλλά και το ότι η πρώτη σύζυγός του είχε φτάσει σε ηλικία που δεν μπορούσε να κάνει πια παιδιά και δεν του είχε χαρίσει τον αρσενικό διάδοχο που τόσο επιθυμούσε.
Ήδη πριν από το γάμο ο Ερρίκος απένειμε στην Άννα τον τίτλο της Μαρκησίας του Πέμπροουκ, καθιστώντας την τη μόνη γυναίκα που απέκτησε τίτλο ευγενείας κατ΄ απονομή κι όχι κατά κληρονομικό δίκαιο. Επίσης χάρη στα συνεχή δώρα του, εκείνη συγκέντρωσε μια μεγάλη γκαρνταρόμπα από φορέματα και γούνες, καθώς επίσης πολλά κοσμήματα, νέα διαμερίσματα στο παλάτι, και πολλούς υπηρέτες και ακολούθους.
Η Άννα Μπολέιν είχε χαρακτήρα ισχυρό και θυμώδη. Πολλές φορές τσακωνόταν με τον Ερρίκο, με αφορμή το διαζύγιο που εκείνος δεν μπορούσε να εξασφαλίσει από τη σύζυγό του.
Επιρροή στην πολιτική
Πιστεύεται ότι η Άννα Μπολέιν επηρέασε τον Ερρίκο ώστε να ευνοήσει τον Προτεσταντισμό. Επίσης συνετέλεσε στο να πέσει σε δυσμένεια ο Καρδινάλιος Γουόλσεϊ και αργότερα να γίνει αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερυ ο ιερέας της οικογένειάς της, Τόμας Κράνμερ. Παράλληλα υποστήριξε την άνοδο του Τόμας Κρόμγουελ, που έγινε ο νέος έμπιστος σύμβουλος του Ερρίκου.
Σπουδαίο ρόλο έπαιξε και στην οργάνωση διεθνούς συνδιάσκεψης στο Καλαί το 1532. Εκεί ο Ερρίκος ήλπιζε να εξασφαλίσει τη συγκατάθεση της Γαλλίας στον καινούργιο του γάμο, όπως και έγινε.
Ο γάμος
Μόλις ο Ερρίκος επέστρεψε από το Καλαί στην Αγγλία, στο Ντόβερ παντρεύτηκε μυστικά με την Άννα, ολοκληρώνοντας ερωτικά τη σχέση τους μετά από 7 χρόνια αναμονής. Μέσα σε λίγους μήνες η Άννα έμεινε έγκυος κι έγινε ένας δεύτερος γάμος στο Λονδίνο στις 25 Ιανουαρίου 1533. Στις 23 Μαΐου 1533 ο Τόμας Κράνμερ χαρακτήρισε άκυρο τον γάμο του Ερρίκου με την Αικατερίνη της Αραγωνίας και πέντε μέρες μετά κήρυξε έγκυρο τον γάμο του με την Άννα Μπολέιν. Στις 7 Σεπτεμβρίου 1533 γεννήθηκε στο Παλάτι της Πλακεντίας στο Γκρήνουιτς η κόρη τους, Ελισάβετ, μετέπειτα Βασίλισσα της Αγγλίας.
Το τέλος της Άννας Μπολέιν
Τη γέννηση της Ελισάβετ δεν ακολούθησε καμιά γέννηση αγοριού. Αντιθέτως η Άννα είχε τουλάχιστον δύο αποβολές, την πρώτη το 1534 και τη δεύτερη στις αρχές του 1536. Η δεύτερη αποβολή ακολουθήθηκε σύντομα από την πτώση της ως βασίλισσας, η οποία συνελήφθη στις 2 Μαΐου 1536, φυλακίστηκε και δικάστηκε από δικαστήριο ευγενών, οι οποίοι την καταδίκασαν ομόφωνα σε θάνατο δι΄ αποκεφαλισμού. Εκτελέστηκε στον Πύργο του Λονδίνου στις 19 Μαΐου 1536 με την κατηγορία της προδοσίας, της αιμομιξίας με τον μικρότερο αδερφό της Τζορτζ Μπολέιν, της μαγείας, αλλά και της απόπειρας δηλητηρίασης του Χένρι Φίτζροϊ, νόθου γιου του συζύγου της από τη Λαίδη Ελίζαμπεθ Μπλαντ. Μαζί της αποκεφαλίστηκε και ο αδελφός της, Τζορτζ Μπολέιν.
Το αν η Άννα Μπολέιν υπήρξε πράγματι ένοχη παραμένει ακόμα και σήμερα σκοτεινό. Οι ιστορικοί διαφωνούν στον λόγο που η Άννα εξέπεσε, αλλά είναι σε γενικές γραμμές μάλλον αποδεκτό πως ήταν αθώα για τις συγκεκριμένες κατηγορίες για τις οποίες καταδικάστηκε και πως ο θάνατός της ενορχηστρώθηκε από τους πολιτικούς της αντιπάλους.
Το παράδοξο είναι ότι η Άννα, η οποία εμφάνισε υστερική συμπεριφορά πριν τη σύλληψή της, στις τελευταίες της στιγμές ήταν ιδιαίτερα ψύχραιμη και ευδιάθετη. Μάλιστα έκανε σχόλια για το ότι είχε “πολύ λεπτό λαιμό” και ο εκτελεστής δεν θα δυσκολευόταν να την αποκεφαλίσει. Πριν την εκτέλεσή της έβγαλε έναν μικρό λόγο υπέρ του συζύγου της, λέγοντας ότι ήταν πάντα πολύ καλός μαζί της, αλλά και ορκίστηκε ότι ήταν αθώα για όσα την κατηγορούσαν. Στο μεταξύ ο Ερρίκος είχε ήδη ξεκινήσει σχέσεις με την Τζέην Σίμουρ, κυρία επί των τιμών της Άννας Μπολέιν, την οποία αρραβωνιάστηκε την επόμενη μέρα μετά την εκτέλεσή της, ενώ δέκα μέρες μετά, στις 30 Μαΐου, την παντρεύτηκε.
