Ένα βιβλίο της ψυχαναλύτριας Κάρεν Χόρνεϋ, που μελετά την ψυχολογία της γυναίκας, εστιάζοντας στη γυναικεία φύση σε μια εποχή που κυριαρχούσε η ψυχανάλυση του Φρόυντ. Μια κλασική μελέτη που παραμέρισε τις ανδροκρατούμενες αντιλήψεις για τη γυναίκα και άνοιξε τον δρόμο της αναγνώρισής της. Όπως σχολιάζει ο Φρόμ στο εξώφυλλο του βιβλίου: «Ένα από τα φωτεινότερα πνεύματα της εποχής μας, η Χόρνεϋ μετέτρεψε την ψυχολογία και την ψυχανάλυση σε μια αισιόδοξη φιλοσοφία καθημερινής ολοκλήρωσης του ανθρώπου».
Το συγκεκριμένο βιβλίο παρουσιάζει τις ιδέες και απόψεις της Κάρεν Χόρνεϋ γύρω από τη γυναικεία ψυχολογία και τις διαφορές της με τον Φρόυντ. Η Χόρνεϋ αμφισβήτησε ορισμένες διαπιστώσεις του Φρόυντ και μέσα από τις δικές της κλινικές παρατηρήσεις προσέγγισε διαφορετικά τη γυναικεία συμπεριφορά. Η Χόρνεϋ μελετά και παρουσιάζει θέματα που συνδέονται με τη γυναικεία ψυχολογία, όπως την ψυχρότητα, το μονογαμικό ιδανικό, τις μητρικές συγκρούσεις, τη δυσπιστία ανάμεσα στα φύλα και άλλα.
Η Χόρνεϋ σπούδασε ιατρική και ψυχιατρική και δίδαξε στο Ψυχαναλυτικό Ινστιτούτο του Βερολίνου. Το 1932 μετανάστευσε στην Αμερική και δίδαξε σε ψυχαναλυτικά ινστιτούτα στο Σικάγο και στη Νέα Υόρκη. Η ίδια αναζήτησε άμεσους και προσιτούς τρόπους να βοηθήσει τον άνθρωπο να ξεπεράσει το πλέγμα των εχθρικών και αρνητικών αισθημάτων και να φτάσει ως την αληθινή ευτυχία μέσα από την ολοκλήρωση του εαυτού του. Η Χόρνεϋ απέδωσε τις ψυχικές διαταραχές σε πολιτιστικές αιτίες και εφάρμοσε την κοινωνική ερμηνεία όσον αφορά στις νευρώσεις και διακήρυξε ότι κάθε άτομο έχει μια βασική υποχρέωση: τον αδιάκοπο προσωπικό αγώνα για την ολοκλήρωσή του.
Η Χόρνεϋ μελέτησε τον άνθρωπο μέσα από την επιτακτική ανάγκη για αγάπη και αποδοχή, μιλώντας για τη νευρωτική ανάγκη για την αγάπη. Η ίδια θεωρούσε ότι τα νευρωτικά φαινόμενα είναι αποτέλεσμα μιας ανεπάρκειας στη φυσιολογική λειτουργία ελέγχου του εγώ, που οδηγεί σε σχηματισμό συμπτώματος ή σε μεταβολές ως προς τον χαρακτήρα. Οι περισσότερες νευρωτικές συγκρούσεις συμβαίνουν στα πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίας, ενώ τελικός σκοπός της ψυχανάλυσης είναι να δείξει ότι η παιδική νεύρωση αποτελεί τον πυρήνα της νεύρωσης του ενήλικα και να εξαλείψει τις νευρωτικές συγκρούσεις. Η Χόρνεϋ έδωσε έμφαση στην ανάπτυξη του φθόνου των ανδρών για τη μήτρα, σε αντίθεση με τον φθόνο του πέους που ανέφερε ο Φρόυντ. Η ίδια ως γυναίκα επικεντρώθηκε στον σημαντικό ρόλο που παίζει η μητρότητα, μια περίοδος γεμάτη ευτυχία καθώς η γυναίκα συνειδητοποιεί ότι φέρνει μέσα της μια νέα ζωή και ανυπομονεί να συναντηθεί με το νέο πλάσμα.
Επίσης, η Χόρνεϋ στο βιβλίο της διαπραγματεύεται την ανεσταλμένη θηλυκότητα και περιγράφει την ψυχρότητα σαν ασθένεια και όχι σαν μια φυσιολογική σεξουαλική στάση της πολιτισμένης γυναίκας. Η ίδια αναφέρεται στη δυσπιστία που κυριαρχεί ανάμεσα στα δύο φύλα και κάνει μια διάκριση ανάμεσα στις διάφορες προελεύσεις του ανδρικού φόβου για τη γυναίκα σε αντίθεση με τη δυσπιστία και τη μνησικακία. Μέσα στον γάμο, η γυναίκα φέρει την ψυχρότητά της, την απόρριψη του αρσενικού, το άγχος γύρω από την υπόσταση της γυναίκας, συζύγου και μητέρας, καθώς και τη φυγή της σε ένα επιθυμητό ή φανταστικό ανδρικό ρόλο.
Πηγή: Κάρεν Χόρνεϋ. (1978). Η ψυχολογία της γυναίκας. Αθήνα: Γλάρος.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
