- ΣΙΜΟΣ ΑΝΔΡΟΝΙΔΗΣ
Με ανακοίνωση του, ο άλλοτε υπουργός της συγκυβέρνησης του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ) και Ανεξαρτήτων Ελλήνων, Γιάννης Δραγασάκης, ανακοίνωσε την αποχώρηση του από τον ΣΥΡΙΖΑ. Μάλιστα, στην ανακοίνωση του, δεν παραλείπει να ασκήσει κριτική και δη σκληρή κριτική στα μέχρι τώρα πεπραγμένα της προεδρίας Κασσελάκη.
Σε αυτό το πλαίσιο, δύναται να αναφέρουμε πως η αποχώρηση του από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν προξενεί κάποια μεγάλη ζημία στο κόμμα, δεδομένου του ό,τι ο ίδιος δεν ήσαν ιδιαίτερα ενεργός εντός κόμματος.1
Εμβαθύνοντας περισσότερο όμως, δεν θα διστάσουμε να πούμε πως η αποχώρηση του πλήττει τον ΣΥΡΙΖΑ, καθότι το συγκεκριμένο στέλεχος με μακρά διαδρομή στο χώρο της Ανανεωτικής Αριστεράς, συμμετείχε ενεργά, κυρίως στην ύστερη φάση της προεδρικής θητείας του Αλέξη Τσίπρα, στην διαμόρφωση του κομματικού προγράμματος και της κομματικής στρατηγικής.2 Και είναι αληθές πως ο ‘θεωρητικός’ Δραγασάκης υπερτερεί του ‘πρακτικού’ σε πολιτικό επίπεδο, Δραγασάκη.
Και τι εννοούμε λέγοντας κάτι τέτοιο; Εννοούμε πως αρκετοί πολίτες (και όχι μόνο ψηφοφόροι του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης), τον γνωρίζουν ως εκείνο το πολιτικό πρόσωπο που έχει συμβάλλει στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας του ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο 2012-2023 και όχι ως εκείνο το πρόσωπο που ξεχώρισε για το έργο που προσέφερε ως υπουργός των συγκυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ- Ανεξαρτήτων Ελλήνων.
Στη δε ανακοίνωση του, εγκαλεί τον νυν αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ, όχι για την υιοθέτηση ενός «ριζοσπαστικού πατριωτισμού»,3 για να παραπέμψουμε στην ανάλυση των Τσίρμπα & Λυριντζή, αλλά, για την ‘απο-αριστεροποίηση’ του κόμματος.
Δηλαδή, για την απώλεια της Αριστερής και ριζοσπαστικής του ταυτότητας και την σταδιακή μετατροπή του σε ένα ‘νεο-δεξιό’ πολιτικό κόμμα. Εστιάζοντας σε μία γλωσσική ανάλυση, θα τονίσουμε πως τέτοιου τύπου θεωρητικοί συνηθίζουν να επινοούν μεγάλους σε μέγεθος γλωσσικούς όρους τοποθετώντας ενίοτε μπροστά το πρόθημα ‘από’. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στην περίπτωση Δραγασάκη.
Ο οποίος τοποθετεί μπροστά από τον όρο ‘Αριστεροποίηση’ το πρόθημα ‘Από,’ ‘ξεμπλέκοντας’ με αυτόν τον τρόπο, αφενός μεν από την νέα ηγεσία του κόμματος (‘δεν θέλω να έχω καμία σχέση με τον Κασσελάκη και την ομάδα του’ που είναι ‘υπεύθυνοι για την μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ’), και, αφετέρου δε, με το ίδιο το κόμμα του οποίου αποτελούσε επί χρόνια μέλος. ‘Δεν θέλω να ανήκω σε ένα κόμμα που πια δεν με εκφράζει. Σε ένα κόμμα μη-Αριστερό’.4
Παράλληλα, ο Γιάννης Δραγασάκης, κάνοντας χρήση αυτού του όρου, αποφεύγει την ‘υποχρέωση’ του να αναφέρει και άλλους λόγους που τον οδήγησαν να λάβει μία τέτοια απόφαση.
Οπότε, ο όρος ‘Απο-Αριστεροποίηση’ λειτουργεί ως όρος-‘ομπρέλα’ μέσω του οποίου ο εμπνευστής του ‘λέει όσα θέλει να πει’. Και ένα ενδιαφέρον ερώτημα, από θεωρητική σκοπιά, είναι το ακόλουθο: Αποτελεί η δήλωση αποχώρησης του Δραγασάκη από τον ΣΥΡΙΖΑ ένα μανιφέστο; Όχι, είναι η απάντηση μας.
Εάν η δήλωση του είχε χαρακτηριστικά μανιφέστου, τότε κατά πάσα πιθανότητα θα ήσαν εκτενέστερη και επίσης, θα συνοδεύονταν από δήλωση προσχώρησης σε ένα άλλο Αριστερό κόμμα. Για παράδειγμα, στη Νέα Αριστερά. Επρόκειτο άρα περί απλής δήλωσης η οποία φέρει ευδιάκριτα πολιτικοϊδεολογικά χαρακτηριστικά.
Άλλως πως, είναι γραμμένη στο κλασικό ‘στυλ Δραγασάκη’, εκεί όπου ο συγγραφέας ενίοτε καταφεύγει όχι μόνο στο ‘εργαλείο’ της ‘ιδεολογικοποίησης’ του λόγου του, αλλά, και στο ‘εργαλείο’ της ‘δραματοποίησης’. Και από το ο ‘ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αλλάξει τώρα’ φθάνουμε στο ‘δεν έχω καμία μα καμία θέση στον ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη’.5 Και ο ίδιος φαίνεται να ενδιαφέρεται περισσότερο για την δημιουργία ενός νέου Αριστερού φορέα (από την ‘Απο-Αριστεροποίηση’ θα περάσουμε στην ‘υπερ-Αριστεροποίηση’) παρά για την ένταξη του στην Νέα Αριστερά του Αλέξη Χαρίτση. Θα μπορούσε να ηγηθεί ενός τέτοιου φορέα; Όχι, είναι η απάντηση μας.
1 Και τι εννοούμε με τον όρο ‘ζημία’; Εννοούμε την δημιουργία, λόγω της φυγής Δραγασάκη, φυγόκεντρων τάσεων εντός κόμματος, εκεί όπου και άλλα στελέχη, σημαντικά και μη, θα μπορούσαν να τον ακολουθήσουν εκτός κόμματος, ανοίγοντας έτσι έναν νέο ‘κύκλο’ αποχωρήσεων λίγο μετά τις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου. Άλλωστε, στην ανακοίνωση του, ο Γιάννης Δραγασάκης δεν καλεί και άλλα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να ακολουθήσουν το παράδειγμα του.
2 Ιδιαίτερα σημαντικός κατέστη ο ρόλος Δραγασάκη την περίοδο μετά την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στις βουλευτικές εκλογές του 2019, με τον ίδιο να ‘κερδίζει’ μία θέση εντός ηγετικής ομάδας, δίχως όμως να μπορέσει να αντιληφθεί και ο ίδιος (παρά την εμπειρία του) πως η εκλογική ήττα του κόμματος στις βουλευτικές εκλογές εκείνης της χρονιάς δεν ήσαν ‘συγκυριακή’ αλλά, αντιθέτως, βαθιά ‘στρατηγική.’ Η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ έπεσε στην ‘παγίδα’ της ‘παρένθεσης Μητσοτάκη,’ θεωρώντας πως εύκολα ή δύσκολα, αργά ή γρήγορα, η Νέα Δημοκρατία και ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα ηττηθούν με αποτέλεσμα την επιστροφή του Αριστερού λαϊκιστικού κόμματος στην εξουσία. Σε αυτή την περίπτωση, στελέχη όπως ο Γιάννης Δραγασάκης παρέβλεψαν το γεγονός πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήσαν ο ηγέτης ενός ‘ρεύματος’ η ενός μετώπου με σαφή πολιτικοϊδεολογικά χαρακτηριστικά που εν προκειμένω είχε ως μείζον ή αλλιώς, ως βασικό στόχο, την μη-επιστροφή του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Κάτι που έχει ήδη καταφέρει.
3 Βλέπε σχετικά, Τσίρμπας, Γιάννης., ‘Από την επικοινωνία της ιδεολογίας στην ιδεολογία της επικοινωνίας : αναδρομική αξιολόγηση του πολιτικού λόγου ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ., 1974-2000,’ Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, Τόμος 34, 2009, Διαθέσιμο στο: ΤΣΙΡΜΠΑΣ kommata ideologia epikoinvnia EEPE.pdf (uoa.gr) Βλέπε και, Λυριντζής, Χρήστος., ‘Λαϊκισμός: Η έννοια και οι πρακτικές,’ στο: Λυριντζής, Χρήστος., & Νικολακόπουλος, Ηλίας., (επιμ.), ‘Εκλογές και κόμματα στη δεκαετία του 80’, Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα, 1990. Θεωρητικώ τω τρόπω, θα επισημάνουμε πως με την αποχώρηση Δραγασάκη κλείνει ο ‘κύκλος’ της αποχώρησης των παλαιότερης γενιάς στελεχών του κόμματος. Είχαν προηγηθεί οι Νίκος Φίλης, Νίκος Βούτσης, Τασία Χριστοδουλοπούλου.
4 Θεωρητικοί αυτού του τύπου είναι περισσότερο εμπνευσμένοι από τον Σλοβένο πολιτικό φιλόσοφο Σλάβοι Ζίζεκ (και από έργα όπως το ‘Προβλήματα στον Παράδεισο. Ο κομμουνισμός μετά το τέλος της ιστορίας’) και λιγότερο από φιλοσόφους όπως η Αμερικανίδα Τζούντι Μπάτλερ. Η επιρροή που άσκησε η σκέψη και το έργο του πρώιμου και ριζοσπαστικού Ζίζεκ στο λόγο και στη δράση πολλών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο της βαθιάς κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής κρίσης δεν έχει μελετηθεί καθόλου. Ο Ζίζεκ δεν έφθασε να υποκαταστήσει τον Νίκο Πουλαντζά, από την άλλη όμως, απέκτησε ισότιμη θέση δίπλα του, καθότι η μελέτη του έργου του και η υιοθέτηση κάποιων εκ των πλέον βασικών του ιδεών, συνέβαλλαν στο να λάβει το κόμμα μία κινηματική ταυτότητα. Ως προς αυτό μάλιστα, ένας κλασικός Μαρξιστής όπως ο Νίκος Πουλαντζάς (τον οποίο σαφώς έχει μελετήσει πολύ καλά ο Γιάννης Δραγασάκης), δεν είχε να προσφέρει και πολλά. Βλέπε σχετικά, Ζίζεκ, Σλάβοι., ‘Προβλήματα στον Παράδεισο. Ο κομμουνισμός μετά το τέλος της ιστορίας,’ Μετάφραση: Αστερίου, Ελένη. Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα, 2015. Εν είδει υποθέσεως εργασίας θα υποστηρίξουμε πως για πολλά μέλη του ΣΥΡΙΖΑ φιλόσοφοι τύπου Ζίζεκ λειτούργησαν ως το ‘αντίπαλο δέος’ στον Φράνσις Φουκουγιάμα και στις ιδέες του περί ‘τέλους της ιστορίας’.
5 Θεωρεί ο Γιάννης Δραγασάκης πως ο ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη μετατρέπεται ή αλλιώς, λειτουργεί ως ένα «χαρισματικό κόμμα»; σύμφωνα με την διατύπωση του Τάκη Παππά; Σε καμία περίπτωση. Στην κριτική του περίοπτη θέση καταλαμβάνουν οι αναφορές του στη μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ από κόμμα σε ‘δίκτυο φίλων του αρχηγού’ που δεν διαθέτει καμία πολιτικοϊδεολογική συνοχή. Βλέπε και, Παππάς, Τάκης., ‘Το Χαρισματικό κόμμα. ΠΑΣΟΚ, Παπανδρέου, Εξουσία,’ Εκδόσεις Πατάκης, Αθήνα, 2009.
