- ΣΙΜΟΣ ΑΝΔΡΟΝΙΔΗΣ
H βουλευτής του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος-Κίνημα Αλλαγής Μιλένα Αποστολάκη, αποφάσισε να θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία του κόμματος στις εσωκομματικές εκλογές που εν προκειμένω θα λάβουν χώρα στις 6 & στις 13 Οκτωβρίου. Θεωρητικώ τω τρόπω, θα επισημάνουμε πως η υποψηφιότητα της Μιλένας Αποστολάκη είναι, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, η πρώτη γυναικεία υποψηφιότητα. Μετά ακολούθησε και εκείνη της Νάντιας Γιαννακοπούλου.
Επίσης, γυναικεία υποψηφιότητα δεν υπήρχε στις εσωκομματικές εκλογές του 2021, οι οποίες διεξήχθησαν υπό την σκιά του θανάτου της Φώφης Γεννηματά.1
Σύμφωνα με την μελέτη των Christmas–Best & Kjaer σχετικά με την γυναικεία συμμετοχή στα κοινοβούλια, ένας βασικός παράγοντας που διαδραματίζει ρόλο στο αν θα προκύψει γυναικεία συμμετοχή και δη αυξημένη γυναικεία συμμετοχή, είναι το «εκλογικό σύστημα, οι ποσοστώσεις, το ποσοστό ανανέωσης στα Κοινοβούλια, αλλά και ο ιδεολογικός προσανατολισμός των κομμάτων που κυριαρχούν σε ένα πολιτικό σύστημα».2
Στην ανάλυση μας, κύρια μας ενδιαφέρει η τελευταία παράμετρος, ήτοι ο «ιδεολογικός προσανατολισμός» των κομμάτων που ακόμη και αν δεν κυριαρχούν (είναι δύσκολο να πούμε πως το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής κυριαρχεί στο εγχώριο πολιτικό σύστημα), κατέχουν σημαντική θέση εντός αυτού.
Έτσι λοιπόν, θα πούμε πως είναι η έμφαση που δίνουν πλέον τα πολιτικά κόμματα σε θέματα γυναικείας εκπροσώπησης και γυναικείων ‘δικαιωμάτων’, σε θέματα ισότητας, το στοιχείο εκείνο που καλλιέργησε το έδαφος για την υποβολή υποψηφιότητας για την αρχηγία του ΠΑΣΟΚ από μία γυναίκα βουλευτή. Και τέτοιο κλίμα (και τέτοια ρητορική) δεν υπήρχαν το 2021, παρά το ό,τι θέματα ισότητας και γυναικείας εκπροσώπησης συζητούνταν τόσο στη δημόσια σφαίρα όσο και εντός κομμάτων. Η Μιλένα Αποστολάκη λοιπόν, σπεύδει να αξιοποιήσει αυτό το θετικό για μία γυναίκα κλίμα, μη διστάζοντας να δηλώσει πως «νιώθει έτοιμη για πρωθυπουργός».3
Και μία τέτοια δήλωση δεν έχει κάνει ουδείς εκ των μέχρι τώρα υποψηφίων για την αρχηγία του ΠΑΣΟΚ, στο εγκάρσιο σημείο όπου η δήλωση της Μιλένας Αποστολάκη αυτομάτως μετατοπίζει τα όρια της συζήτησης σχετικά με τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει ένας υποψήφιος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής. Χαρακτηριστικά που τον καθιστούν ‘πρωθυπουργήσιμο’.
Με τρόπο ‘έξυπνο’ η Μιλένα Αποστολάκη, απευθύνεται, εμμέσως πλην σαφώς στους συνυποψήφιους τους για την προεδρία του Κεντροαριστερού κόμματος, λέγοντας τους ‘ποιος από εσάς θεωρεί πως είναι έτοιμος να γίνει πρωθυπουργός’;4 Και είναι αλήθεια πως με αυτό το ερώτημα δεν αναμετρήθηκε ποτέ ο νυν αρχηγός του κόμματος Νίκος Ανδρουλάκης, όλη αυτή την περίοδο που βρίσκεται στην ηγεσία του κόμματος.
Αντί να κοιτά προς το πρόσωπο του πρωθυπουργού, μελετώντας προσεκτικά τις κινήσεις του και το πως έχει οικοδομήσει το ισχυρό ηγετικό του προφίλ, αναλώθηκε σε ανούσιες αντιπαραθέσεις με τους δύο τελευταίους προέδρους του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Δηλαδή, τον Αλέξη Τσίπρα και τον Στέφανο Κασσελάκη.
Η Μιλένα Αποστολάκη αξιοποιεί και το γεγονός πως είναι πολύ γνωστή στα στελέχη και στους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, κάτι που ακόμη και αν δεν της προσφέρει κάποιο πλεονέκτημα έναντι των συνυποψηφίων της, τουλάχιστον την φέρνει στην ίδια γραμμή αφετηρίας.
Βέβαια, οι αναφορές στην ετοιμότητα της να αναλάβει καθήκοντα πρωθυπουργού, δεν μπορούν να την εξασφαλίσουν όχι απλά την εκλογή της στην προεδρία του κόμματος, αλλά, ούτε και μία καλή εκλογική επίδοση.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 Δεν παύει να προξενεί εντύπωση το γεγονός πως σε εκείνη την εκλογική ενδο-Πασοκική αναμέτρηση, δεν προέκυψε κάποια γυναικεία υποψηφιότητα, η οποία να έσπευσε να διεκδικήσει την κληρονομιά της Φώφης Γεννηματά, διατυπώνοντας έναν πολιτικό λόγο με έμφυλες αποχρώσεις. Για ποιους λόγους συνέβη αυτό; Ας το δούμε αναλυτικότερα. Πρώτον, διότι δεν υπήρχαν εκείνη την περίοδο, εντός κόμματος, γυναίκες που να ασκούν επιρροή και να μπορούν να διεκδικήσουν, επί ίσοις όροις, την αρχηγία του κόμματος. Το ‘άστρο’ της Νάντιας Γιαννακοπούλου, άρχισε να λάμπει από το 2022 και μετά: Έως τότε, βρίσκονταν στη σκιά ανδρών συναδέλφων της. Δεύτερον, δεν υπήρξαν κινήσεις ή αλλιώς, πρωτοβουλίες σε επίπεδο οργανωμένης βάσης. Και τι εννοούμε λέγοντας κάτι τέτοιο; Εννοούμε πως στελέχη μεσαίας κλίμακας (ακόμη και άνδρες) δεν κινητοποιήθηκαν με στόχο να υπάρξει κάποια γυναικεία υποψηφιότητα στις εσωκομματικές εκλογές για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής. Ως εκ τούτου, ουδεμία γυναίκα συμμετείχε. Τρίτον, παρά το γεγονός πως στο Καταστατικό του κόμματος γίνεται ρητά λόγος για την »ισότητα στην εκπροσώπηση των φύλων» στα κομματικά όργανα, δεν υπάρχουν μηχανισμοί που να επιβάλλουν την συμμετοχή των γυναικών σε τέτοιου τύπου διαδικασίες, όπως είναι η εκλογή αρχηγού από την βάση. Βλέπε σχετικά, ‘Καταστατικό Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος,’ Διαθέσιμο στο: katastatiko-2.pdf (pasok.gr)
2 Βλέπε σχετικά, Christmas-Best, V., & Kjaer, U., ‘Why so few and why so slow?
Women as parliamentary representatives in Europe from a longitudinal perspective,’ στο: Cotta, M., & Best, H., (επιμ.), ‘Democratic representation in Europe: Diversity, change and convergence,’ Oxford, Oxford University Press, 2007. Η θεσμοθέτηση της ποσόστωσης εντός κομμάτων, δεν οδήγησε και σε μία αύξηση των γυναικείων υποψηφιοτήτων για μία θέση στη Βουλή των Ελλήνων. Και επίσης, δεν οδήγησε στην εκλογή ενός σημαντικά μεγαλύτερου αριθμού γυναικών. Βλέπε και, Κακεπάκη, Μανίνα., ‘Η ΕΜΦΥΛΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΏΠΕΥΣΗΣ. ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΏΣ ΜΙΚΡΗ ΜΕΙΟΨΗΦΙΑ,’ στο: Κακεπάκη, Μανίνα., (επιμ.), ‘Η Πολιτική Αντιπροσώπευση στη σύγχρονη Ελλάδα. Χαρακτηριστικά και φυσιογνωμία των μελών του ελληνικού κοινοβουλίου 1996-2015,’ Εκδόσεις Παπαζήσης, Αθήνα, 2019.
3 Βλέπε σχετικά, ‘Αποστολάκη: Νιώθω έτοιμη για πρωθυπουργός, ο επόμενος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ πρέπει να είναι ο επόμενος πρωθυπουργός,’ Διαδικτυακή έκδοση εφημερίδας ‘Πρώτο Θέμα,’ 02/07/2024, Αποστολάκη: Νιώθω έτοιμη για πρωθυπουργός, ο επόμενος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ πρέπει να είναι ο επόμενος πρωθυπουργός (protothema.gr) Κινούμενοι θεωρητικά, θα ισχυρισθούμε πως όσον αφορά την δήλωση της Μιλένας Αποστολάκη περί της ετοιμότητας να αναλάβει πρωθυπουργικά καθήκοντα και ευθύνες, οφείλουμε να εστιάσουμε στο αν όντως διαθέτει τις δεξιότητες ή αλλιώς, τις ικανότητες για να αναλάβει μία τέτοια εξόχως σημαντική θέση. Το ό,τι είναι γυναίκα, δεν ‘λέει απολύτως τίποτε’. Ούτε η «κοινοβουλευτική εμπειρία» την οποία προτάσσει, αρκεί για να κατατάξει ένα πολιτικό πρόσωπο στην κατηγορία των εν δυνάμει πρωθυπουργών. Σε αυτή την περίπτωση, απαιτούνται η διαμόρφωση ηγετικού προφίλ, η ικανότητα του να ‘βλέπεις μπροστά από την εποχή σου’ και να αναγνωρίζεις τα κάθε φορά διακυβεύματα, η ύπαρξη πυγμής, η άριστη γνώση ξένων γλωσσών, η υπομονή και η ικανότητα προσαρμογής σε οποιοδήποτε περιβάλλον.
4 Λαμβάνοντας υπόψιν την ανάλυση της Μανίνας Κακεπάκη, θα τονίσουμε πως η Μιλένα Αποστολάκη τουλάχιστον στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, κατάφερε να εισέλθει στο Κοινοβούλιο μέσω «μιας συλλογικής αναφοράς σε ένα κόμμα» και όχι μέσω της άσκησης ενός δημοφιλούς επαγγέλματος όπως είναι αυτού του δικηγόρου. Οι ψηφοφόροι που την επέλεξαν γνώριζαν παρά πολύ καλά πως είναι ήσαν και είναι ‘μόνο ΠΑΣΟΚ και τίποτε άλλο’. Πως δεν εγκατέλειψε το κόμμα σε εποχές δύσκολες. Ως εκ τούτου, αυτή η ταύτιση της με το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής εκτιμήθηκε δεόντως από τους ψηφοφόρους, με αποτέλεσμα η ίδια να υπερκεράσει τον Ανδρέα Λοβέρδο, ο οποίος αντιμετωπίστηκε με σχετική δυσπιστία όσον αφορά το αν ‘είναι ή όχι ΠΑΣΟΚ’. Βλέπε σχετικά, ‘‘Η ΕΜΦΥΛΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΏΠΕΥΣΗΣ. ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΏΣ ΜΙΚΡΗ ΜΕΙΟΨΗΦΙΑ,’ στο: Κακεπάκη, Μανίνα., (επιμ.), ‘Η Πολιτική Αντιπροσώπευση στη σύγχρονη Ελλάδα. Χαρακτηριστικά και φυσιογνωμία των μελών του ελληνικού κοινοβουλίου 1996-2015…ό.π., σελ. 127.
