Ο Γκυ ντε Μωπασάν (Henry René Albert Guy de Maupassant, 5 Αυγούστου 1850 – 6 Ιουλίου 1893) ήταν Γάλλος συγγραφέας της νατουραλιστικής σχολής. Θεωρείται ο μεγαλύτερος διηγηματογράφος της Γαλλίας.
Γεννήθηκε στο Château de Miromesnil, κοντά στη Διέππη. Τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια σημαδεύτηκαν από τον χωρισμό των γονέων του. Έμεινε ως τα δεκατρία του με τη μητέρα του, στην οποία ήταν αφοσιωμένος, και έτρεφε εχθρικά αισθήματα προς τον πατέρα του (που προβάλλονται σε πολλά από τα έργα του) παρά την κάθε είδους βοήθεια που έπαιρνε από αυτόν.
Αποφοίτησε από το λύκειο της Χάβρης, αφού πρώτα φρόντισε να αποβληθεί από ένα ημιθρησκευτικό εκπαιδευτήριο, και το 1869 άρχισε να σπουδάζει νομικά στο Παρίσι. Πολέμησε ως εθελοντής στον Γαλλο-πρωσικό πόλεμο του 1870 στην πρώτη γραμμή αλλά ο πατέρας του πέτυχε τη μετάθεσή του σε λιγότερο επικίνδυνη μονάδα. Μετά την αποφοίτησή του από τη νομική σχολή, με τη βοήθεια πάντα του πατέρα του, ο Μωπασσάν διορίστηκε δημόσιος υπάλληλος.
Η μητέρα του ήταν γνώριμη του Φλωμπέρ, ο οποίος ανέλαβε τη λογοτεχνική αγωγή του. Στο σπίτι του Φλωμπέρ ο Μωπασάν γνώρισε τον Ζολά, τον Τουργκένιεφ, τον Εντμόν ντε Γκονκούρ και τον Χένρυ Τζαίημς. Κάποια διηγήματά του δημοσιεύτηκαν με ψευδώνυμο σε επαρχιακά περιοδικά.
Το 1880 κυκλοφόρησε το βιβλίο Les Soirées de Médan που περιείχε έξι πολεμικές ιστορίες ισάριθμων συγγραφέων μεταξύ των οποίων και ο Ζολά. Την καλύτερη εντύπωση έκανε το Boule de Suif («Η Χοντρομπαλού») του Μωπασάν.
Αμέσως έγινε περιζήτητος από εφημερίδες και περιοδικά, όπου άρχισε να δημοσιεύει άρθρα και τις μάλλον πικάντικες ιστορίες του. Μεταξύ 1880 και 1890 δημοσίευσε 300 διηγήματα, τρία ταξιδιωτικά, μια ποιητική συλλογή και έξι μυθιστορήματα, με γνωστότερο το Bel-Ami (Ο Φιλαράκος). Σύμφωνα με ορισμένα στοιχεία, ο Μωπασσάν ταύτιζε τον εαυτό του με τον ασυνείδητο και αρριβίστα ήρωα του έργου του — ή τουλάχιστον θα ήθελε να ταυτιστεί.
Είχε πια μεγάλη οικονομική άνεση, άρχισε τα ταξίδια και αγόρασε θαλαμηγό την οποία ονόμασε «Bel-Ami». Οι σχέσεις του με τις γυναίκες έφταναν στα όρια της ερωτομανίας. Τακτικός θαμώνας των οίκων ανοχής (που περιγράφονται σε κάποια διηγήματά του), άρχισε μετά την επιτυχία του να συναναστρέφεται τις εταίρες της εποχής, τις λεγόμενες horizontales, και προχώρησε σε κυρίες της υψηλής κοινωνίας.
Αλλά από τα 20 χρόνια του έπασχε από σύφιλη. Ίσως η ασθένεια να οφειλόταν στην σεξουαλική του ασυδοσία. Αλλά, το γεγονός ότι και αδελφός του έπασχε και πέθανε από αυτή, δείχνει ότι μάλλον ήταν κληρονομική. Όσο προχωρούσε η δεκαετία του 1880, τόσο τα συμπτώματα γίνονταν εντονότερα, ιδιαίτερα στον ψυχολογικό τομέα, με χαρακτηριστικότερο τη μανία μετακίνησης από το ένα μέρος της Γαλλίας στο άλλο. Ενδεικτικό της κατάστασης πανικού που τον διακατείχε και προφητικό ήταν το διήγημά του Le Horla. Έντονος άλλωστε ήταν ο πεσιμισμός του και φανερή η επίδραση του Σοπενχάουερ.
Το 1889 ο αδελφός του πέθανε σε άσυλο ψυχοπαθών. Η λύπη του Μωπασάν και ο τρόμος για την δική του μοίρα επιδείνωσαν την κατάστασή του. Το 1892 αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει. Μεταφέρθηκε σε ψυχιατρική κλινική όπου και πέθανε στα 43 του χρόνια.
Έργα
Μυθιστορήματα
- Une vie (Μια ζωή, 1883)
-
- —μτφ. Γιάννης Αγγέλου (εκδ. “Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος”, 1979)
- —μτφ. Έφη Κορομηλά (εκδ. “Ωκεανίδα”, 1994)
- —μτφ. Μαργαρίτα Δούνια (εκδ. “De Agostini Hellas”, 2006)
- Bel-Ami (Ο Φιλαράκος, 1885)
-
- —μτφ. Κλέων Παράσχος (εκδ. “Ζηκάκη”, 1925)
- —μτφ. Άγγελος Νίκας (εκδ. “Τέχνη”, 1953)
- —μτφ. Άρης Αλεξάνδρου (εκδ. “Αφοι Συρόπουλοι – Κ. Κουμουνδουρέας”, 1964)
- —μτφ. Μαρία Φωτεινού – Σοφούλη (εκδ. “Γαλαξίας”, 1970)
- —μτφ. Χάρης Μίκογλου (εκδ. “Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος”, 1995)
- —μτφ. Φώντας Κονδύλης (εκδ. “Καλέντης”, 2000)
- —μτφ. Μαργαρίτα Δούνια (εκδ. “De Agostini Hellas”, 2006)
- Pierre et Jean (1887)
-
- —μτφ. Δημήτρης Κωστελένος (εκδ. “Κραναός”, 1984)
- —μτφ. Νάσια Ντινοπούλου (εκδ. “Ροές”, 2011)
-
- Mont-Oriol (Το όρος Οριόλ, 1887)
-
- —μτφ. Βασίλης Πουλάκος (εκδ. “Printa”, 2011)
-
- Notre cœur (Η καρδιά μας, 1889)
-
- —μτφ. Άννα Ραδίτσα (εκδ. “Printa”, 1999)
-
- Fort comme la mort (Κραταιά ως θάνατος, 1889)
-
- —μτφ. Δημήτρης Χατζόπουλος (εκδ. “Γεωργίου Ι. Βασιλείου”, 1925)
- —μτφ. Σοφία Μαυρόχη (εκδ. “Γ. Σίσκου”, 1988)
- —μτφ. Βασίλης Πουλάκος (εκδ. “Printa”, 2011)
Συλλογές διηγημάτων
- La Maison Tellier (Ο οίκος Τελλιέ, 1881)
-
- —μτφ. Αλέξης Ζήρας (το επώνυμο διήγημα της συλλογής στο βιβλίο “Οκτώ ερωτικές ιστορίες”, με σημείωμα του Κωστή Παλαμά, εκδ. “Αιγόκερως”, 1988)
- Mademoiselle Fifi (Δεσποινίς Φιφή, 1882)
- Contes de la bécasse (Διηγήματα της μπεκάτσας, 1883)
- Clair de lune (Σεληνόφως, 1883)
-
- —μτφ. Αλέξης Ζήρας (το επώνυμο διήγημα της συλλογής στο βιβλίο «Ο λύκος και άλλα διηγήματα», εκδ. Ρόπτρον, 1991)
- Le lit 29 (Το κρεβάτι 29, 1884)
- Miss Harriet (1884)
- Les Sœurs Rondoli (Οι αδελφές Ροντόλι, 1884)
- Yvette (1884)
-
- —μτφ. Γιώργος Κόκκας (εκδ. “Χ. Λαδίκα, Κ. Βαλιούλη & Σια”, 1923)
- Contes du jour et de la nuit (Διηγήματα της μέρας και της νύχτας, 1885)
- Toine (Τουάν, 1885)
- Monsieur Parent (Ο Κύριος Γονεύς, 1886)
- La petite Roque (1886)
- Le Horla (Ο πανικός, 1887)
-
- —μτφ. Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος (στον τόμο «Βρικόλακες στην κλασική λογοτεχνία», εκδ. “Ολκός”, 1972)
- —μτφ. Ιωάννα Σισσώη (εκδ. “Δωδώνη”, 1979)
- —μτφ. Στρατής Πασχάλης ως Ο Οξαποδός και άλλες ιστορίες τρόμου και τρέλας (εκδ. “Ίκαρος”, 1992)
- Le rosier de Mme Husson (Η τρανταφυλλιά της κυρίας Υσσόν, 1888)
- La main gauche (Το αριστερό χέρι, 1889)
- L’inutile beauté (Η ανώφελη ομορφιά, 1890)
- Le Père Milon (Ο Μπάρμπα-Μιλόν, 1899)
- Le colporteur (Ο γυρολόγος, 1900)
Επιλογές διηγημάτων του Μωπασσάν μεταφράστηκαν στα ελληνικά με τους πιο κάτω τίτλους:
- Ο λύκος: Αλέξης Ζήρας (εκδ. “Ρόπτρον”, 1991)
- Διηγήματα: Φοίβος Πιομπίνος (εκδ. “Ηριδανός”, 1993)
- Le vagabond: Φοίβος Πιομπίνος ως Ο αλήτης και άλλα διηγήματα (εκδ. “Ολκός”, 1999)
- Επίλεκτα διηγήματα: Φοίβος Πιομπίνος (εκδ. “Ίκαρος”, 2005)
- Δύο νουβέλες: Φοίβος Πιομπίνος (εκδ. “Ίκαρος”, 2008)
Ταξιδιωτικά
- Au soleil (Στον ήλιο, 1884)
- Sur l’eau (Πάνω στο νερό, 1888)
- La vie errante (Η περιπλανώμενη ζωή, 1890)
Μελέτες για τον Μωπασσάν
- «Ο φαντασιώδης ρεαλισμός του Γκυ ντε Μωπασσάν», στο `Ενας Γραικός στα Ξένα. Αναγνώσεις άλλων λογοτεχνιών του Αλέξη Ζήρα (Γαβριηλίδης, 2003)
Πάμπολλα έργα του Μωπασσάν μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση.