- ΝΙΚΟΣ Χ. ΛΑΓΚΑΔΙΝΟΣ
Και τώρα τι γίνεται; Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να εξαπολύω τον σεμνότατο προσωπικό μου φθόγγο κι αυτός να περιπλανιέται στις σελίδες του διαδικτύου, αναζητώντας τα όρια του νου. Πολλές φορές μετακομίζω την προσοχή μου στην εικόνα και την μουσική για να συμπληρώσω αυτό που εγώ δεν μπορώ να διατυπώσω. Τι είμαστε; Πρόσωπα είμαστε σε αναζήτηση ψυχής. Κι εγώ, ζαρωμένος πάνω στη σχεδία μου, σε μια γωνίτσα του απέραντου διαδικτύου, έχω την εντύπωση ότι ταξιδεύω ακόρεστα, με τα σπλάχνα μου πεινασμένα, με τα μάτια φλογισμένα, για νέες περιπέτειες.
Κάποιες φορές είναι που νιώθω ότι είμαι ένα κύμα της θάλασσας που σπάει στα βράχια και χάνεται, μια φευγαλέα ανατριχίλα στην απεραντοσύνη, μια από τις ανάσες του σύμπαντος, ένας παλμός στα στήθη του. Σε αναζήτηση λοιπόν μιας πίστης. Ωστόσο, έχω καταλάβει ότι ούτε καν άπιστος δεν μπορώ να είμαι. Σε τι ν’ απιστήσω;
Σκοτώνουν τη λογική καθημερινά!
Ερωτάται η απλή ΛΟΓΙΚΗ! Όμως η απλή ΛΟΓΙΚΗ δεν πρόκειται ν’ απαντήσει γιατί οι πολιτικοί την σκοτώνουν καθημερινά… Σήμερα βλέπουμε συμπυκνωμένες στην εκάστοτε κυβερνητική και αντιπολιτευτική δράση τις θεωρίες όλων εκείνων που στόχο έχουν τη μαζοποίηση του ανθρώπου. Ο σταλινισμός, ο φασισμός, ο ναζισμός, η τεχνοκρατία… δεν είναι απλώς θεωρίες. Είναι πραγματικότητες αλληλοσυγκρουόμενες κι ανάμεσά τους ένας κόσμος αθώος, καλοπροαίρετος, ταλαιπωρημένος, που δέρνεται από δω κι από κει, που σε όποια μεριά του καραβιού κι αν τρέξει το βλέπει να μπατάρει και που τελικά, από το πολύ πηγαινέλα, κυριεύεται από ναυτία… Με τα όσα ακούω και διαβάζω και βλέπω έχω κυριευτεί από ναυτία. Και αδυνατώ ν’ αντιπαρατεθώ. Μπορεί κανείς ν’ αντιμετωπίσει το ψέμα, τη διαστροφή, την υποκρισία ή τους ηλίθιους;
Η πολιτική όμως ξέρει;
Και ξαφνικά διαπίστωσα ότι κι εγώ ασχολούμαι με πολύ γήινες καταστάσεις και άρχισα να νευριάζω με τον εαυτό μου. Εννοώ με την πολιτική και τους πολυποίκιλους διαχειριστές της. Και σκέφτομαι ότι πλέον δεν μ’ αρέσει κανένας πολιτικός, αφού πλέον δεν ανταποκρίνονται –όλοι τους– σ’ έναν ιδεατό κανόνα. Και η σκέψη μου φεύγει σε άλλους δρόμους και άλλες κατευθύνσεις.
Τι είναι ομορφιά; Ομορφιά είναι ότι εγώ, το συγκεκριμένο πρόσωπο, με τις υποκειμενικές μου συντεταγμένες, θεωρώ ωραίο; Ή ό,τι ας πούμε ανταποκρίνεται σε κάποιον ιδεατό κανόνα; Το ωραίο είναι ωραίο επειδή το κρίνω ωραίο ή το κρίνω ωραίο επειδή είναι ωραίο; Είναι αλήθεια ότι η «ανώμαλη» εποχή μας έδωσε ένα τράνταγμα γερό στο ολύμπιο οικοδόμημα του «ωραίου». Η Τέχνη, λέει κάπου ο Χέρμπερτ Ριντ (που έχει γράψει εξαιρετικά δοκίμια για την Τέχνη), δεν συνδέεται αναγκαστικά με την ομορφιά. Συμπτωματική μπορεί να είναι. Και στο κάτω της γραφής η Τέχνη δεν αποβλέπει στο Ωραίο! Η Τέχνη είναι ανακοίνωση! Μια ανακοίνωση υπαινικτική, συγκλονιστική, που μιλάει με παραβολές και φυσικά δεν αξιώνει να κάνει προσιτή στις γνωστικές μας ικανότητες την Αλήθεια, να την μεταβάλει σε κτήμα μας, ν’ αδειάσει για χάρη μας τον ουρανό. Η Τέχνη ευλαβείται, ξέρει τα όριά της και ξέρει πως σ’ αυτά ακριβώς τα όρια έγκειται ο νόμος της, το ύφος της, το μέτρο της, η αξιοπρέπειά της. Όταν ο Αντρέ Μαλρό αποφαίνεται πως αποστολή της Τέχνης είναι να μας φανερώνει τη «νυχτερινή πλευρά του κόσμου», αυτό εννοεί.
Η σχετικότητα των ανθρωπίνων στην εποχή της σαχλαμάρας!
Ζούμε μέσα σ’ έναν ορυμαγδό και σ’ ένα σύστημα εντυπωσιασμών που για να μπορούν ν’ αγγίξουν την όλο και πιο κορεσμένη, στομωμένη ευαισθησία μας, πρέπει να εντείνονται ολοένα. Η έννοια της σαχλαμάρας δεν έπαψε να υπάρχει στον κόσμο και φυσικά και στη δική μας κοινωνία. Και είναι βέβαιο ότι δεν την συνειδητοποιούν πάντα, ή δεν θέλουν να την συνειδητοποιήσουν οι θιασώτες της. Νομίζουν ότι κάθε τι αιρετικό ή προσβλητικό που κάνουν δικαιώνεται ως τέτοιο…
Ο καθένας συγκινείται ελεύθερα, αυτοσυγκινείται με τη σκέψη του στραμμένη εκεί όπου νομίζει ότι θίγονται οι αξίες του.
Μας χρειάζονται υποδείγματα, παραδείγματα, ήρωες; Συνήθως τα αντλούμε από την επικράτεια των νεκρών. Μας χρειάζονται ωραία συναισθήματα; Συνήθως τα προσανατολίζουμε στους νεκρούς. Μας χρειάζονται μύθοι, κοσμοθεωρίες, ιερά κείμενα; Τα παίρνουμε από την παρακαταθήκη των νεκρών. Ας αφήσουμε που όλοι τους έχουν και τη σεμνότητα να μην σηκώνονται από τους τάφους τους για να μας διαψεύσουν… Θα μπορούμε επ’ άπειρο να σχολιάζουμε το “Κεφάλαιο”, έτσι που να δίνουμε δίκιο ή άδικο στον Λένιν, δίκιο ή άδικο στον Μάο, δίκιο ή άδικο στον Στάλιν, χωρίς κάποιος επικρατέστερος από εμάς τους ζωντανούς να έρχεται να μας αποστομώσει. Και οι ζωντανοί, όπως και να το κάνουμε, έχουν το μειονέκτημα να είναι ζωντανοί, δηλαδή το κύρος τους υπόκειται στη σχετικότητα των ανθρωπίνων…
Πέρα από την καταστροφολογία της αντιπολίτευσης και των ΜΜΕ
Τώρα με την πανδημία, τον πόλεμο στην Ουκρανία και όπου αλλού, τις τουρκικές απειλές για πόλεμο, την ενεργειακή κρίση και τα συνακόλουθά της, έρχονται συχνά ερωτήματα τα οποία φυσικά δεν έχουν απαντήσεις. Όπως, λόγου χάρη, ποιοι είμαστε, τι ζητάμε, για ποιο σκοπό είμαστε φτιαγμένοι, γιατί σκοτωνόμαστε, γιατί πεθαίνουμε κ.λπ.
Αυτό που έχουμε καταλάβει πλέον είναι ότι η εποχή μας σήμανε και το τέλος των ιδεολογιών. Έπαθαν πανωλεθρίες. Πριν κάμποσες δεκαετίες οικοδομήθηκαν ιδεολογίες, και περιβλήθηκαν με αίγλη, συχνά δραματική αλλά πάντοτε επική. Η ιστορία έχει καταγράψει με γλαφυρό τρόπο πώς κινητοποίησαν εκατομμύρια ανθρώπους σ’ όλο τον κόσμο, πότε με χαρές και πανηγύρια, πότε με πολέμους και αίματα, πότε με μαρτυρολόγια και ψυχοφθόρες διαψεύσεις.
Τώρα όμως, ο σημερινός κόσμος βάλθηκε να τις ξεκουρελιάζει στο βωμό ενός αδυσώπητου πραγματισμού. Όσοι από εμάς πιστέψαμε κάπου, δυσκολευόμαστε να δεχτούμε τη νέα πραγματικότητα. Κι αυτό γιατί θεωρούμε ότι κάθε ήττα ιδεολογίας είναι ταυτόχρονα και ήττα ψυχής. Αν αχρηστεύτηκαν οι ιδεολογίες, πράγματι δεν είναι απίθανο να έχουν αφήσει πίσω τους ένα χάσμα που δεν λέει να κλείσει…
Αλλά το ερώτημα γιατί εμείς οι Έλληνες τρωγόμαστε, αλληλομισούμαστε και φανατιζόμαστε τόσο πολύ, θα παραμένει αναπάντητο. Στα διακόσια χρόνια του ελεύθερου εθνικού βίου, έχουμε φροντίσει να κρατάμε άσβεστη τη φωτιά της διχόνοιας. Εκείνοι που κάθε φορά κουλαντρίζουν την πολιτική ζωή του τόπου, φροντίζουν να βρίσκουν πάντα ή να επινοούν εχθρούς και να εξάπτουν το πάθος ψηφοφόρων.
Πολλές φορές στην ιστορία μας έχουμε ζήσει την πολωτική σχέση τού άσπρου-μαύρου, που προσλαμβάνει τη θρησκευτική μορφή του καθαρού-μιασμένου. Όσοι δεν είναι με εμάς τους “καθαρούς” είναι συλλήβδην “μιασμένοι”. Το κυνήγι των μαγισσών είναι επάγγελμα προσοδοφόρο στην Ελλάδα. Και άλλοι λαοί έχουν περάσει από τέτοιες αρρώστιες και δεν ισχυρίζομαι ότι είναι προνόμιο ελληνικό. Και Η ελληνική ιδιοτυπία έγκειται στον ενδημικό, μόνιμο και οξύ χαρακτήρα αυτής της ψυχικής ασθένειας – διότι σίγουρα πρόκειται για φαινόμενα ψυχώσεων.
Αναρωτιέμαι τι σόι άνθρωποι είμαστε!!!!!
Θα περίμενε κανείς να τελειώσω με κάποιες προτάσεις, νουθεσίες ή κάτι παρόμοιο. Δεν πρόκειται να καταπιαστώ στην εξεύρεση απάντησης. Ωστόσο, θέλω να τονίσω ότι δεν έχει συνειδητοποιηθεί απ’ όλους μας ότι μπαίνουμε σε μια εποχή που καλείται ή πιο σωστά που αναγκάζεται να ξαναθέσει το ερώτημα για άλλη μια φορά. Στο διάβα των αιώνων έχουν γίνει ψηλαφίσεις, διορθώσεις, προσθαφαιρέσεις που εν πολλοίς ήσαν υπαγορευμένες από τις οδηγίες που μας έδιναν οι κατά καιρούς πνευματικοί οδηγοί (τώρα δεν υπάρχουν πνευματικοί οδηγοί). Τελικά είχαμε δημιουργήσει μια κάποια εικόνα για τον εαυτό μας, ως ανθρώπων. Τώρα φοβάμαι ότι πλέον δεν ξέρουμε τι είμαστε… Τόσο μίσος που κυριαρχεί στην πολιτική και εν γένει κοινωνική ζωή, κανείς δεν ξέρει αν θα ορθοποδήσουμε. Και μη μας διαφεύγει το γεγονός ότι αυτό το μίσος αναπαράγεται καθημερινά και κάθε στιγμή από τα ΜΜΕ, δήθεν στο βωμό της ενημέρωσης.
