- ΣΙΜΟΣ ΑΝΔΡΟΝΙΔΗΣ
Στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος-Κίνημα Αλλαγής που εν προκειμένω πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 30 Ιουνίου, ο πρόεδρος του κόμματος Νίκος Ανδρουλάκης ανακοίνωσε πως οι εκλογές για την ανάδειξη ηγεσίας θα λάβουν χώρα στις 6 και 13 Οκτωβρίου (δεύτερος γύρος).
Θεωρητικώ τω τρόπω, μπορούμε να επισημάνουμε πως από την επομένη κιόλας της συνεδρίασης της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ, θα ξεκινήσει η προεκλογική εκστρατεία τόσο του προέδρου όσο και του δημάρχου Αθηναίων Χάρη Δούκα, ο οποίος και θα διεκδικήσει την ηγεσία του κόμματος.1
Όπως κατέδειξε και το πρόσφατο παράδειγμα του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (εκλογές για την ανάδειξη νέας ηγεσίας τον Σεπτέμβριο του 2023), έτσι και στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, αναμένουμε πως η προεκλογική εκστρατεία θα κορυφωθεί τον προσεχή Σεπτέμβριο, αφού πρώτα όμως έχει προηγηθεί η συγκρότηση, εντός κόμματος, συμμαχιών.
Πεδίο στο οποίο ήδη διακρίνεται ο δήμαρχος Αθηναίων. Η εμφάνιση του Νίκου Ανδρουλάκη ενώπιον των μελών της Κεντρικής Επιτροπής, μας προσφέρει δείγμα του τρόπου με τον οποίο προτίθεται να κινηθεί το αμέσως προσεχές χρονικό διάστημα.
Η παρουσία πολλών παθιασμένων υποστηρικτών του στο χώρο όπου πραγματοποιήθηκε η συνεδρίαση, οι οποίοι φώναζαν συνθήματα υπέρ του (‘γηπεδική ατμόσφαιρα’), φανερώνει πως ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής και εκ νέου υποψήφιος για την προεδρία του, σκοπεύει να δώσει έμφαση στην χρήση στοιχείων που παραπέμπουν στις ‘προ-νεωτερικές προεκλογικές εκστρατείες’ (ανοιχτές συγκεντρώσεις όπου διάφοροι ‘οπαδοί’ φωνάζουν συνθήματα και χειροκροτούν διαρκώς).
Με στόχο διπλό: Αφενός μεν να κινητοποιήσει τους υποστηρικτές του ή αλλιώς, την πλειοψηφία μελών και φίλων που του έδωσαν την εκλογική νίκη το 2021. Και, αφετέρου δε, να αμβλύνει την δυναμική που θα μπορούσε να αποκτήσει η συμμαχία Δούκα-Χριστοδουλάκη και τυχόν άλλων κεντρικών στελεχών που θα συμπαραταχθούν με τον δήμαρχο Αθηναίων.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, γνωρίζει πολύ καλά πως δεν έχει να τον ωφελήσει κάτι μία «αδιάφορη προεκλογική εκστρατεία»,2 σύμφωνα με την διατύπωση της Μανίνας Κακεπάκη, επιδιώκοντας ως εκ τούτου, να δημιουργήσει θόρυβο, κατά το παράδειγμα Κασσελάκη. Σε αυτό το πλαίσιο, δύναται να αναφέρουμε πως ο τότε υποψήφιος για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ, υιοθέτησε μία στρατηγική πρόκλησης ‘θορύβου’ παντού (και κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης), στοχεύοντας, πρώτον, να γίνει γνωστός στην ευρεία μάζα των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ.
Δεύτερον, να ‘παίξει’ σε ένα προνομιακό για τον ίδιο, γήπεδο, διεκδικώντας ακόμη και την ψήφο παραδοσιακών ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ. Και, τρίτον, να ‘εξουδετερώσει’ το βασικό πλεονέκτημα της Έφης Αχτσιόγλου, που ήσαν η διεξαγωγή μίας προεκλογικής εκστρατείας μέσα σε ένα ήρεμο έως υποτονικό κλίμα. Και ως προς αυτό, ο ίδιος είχε επίγνωση ό,τι αυτές οι συνθήκες δεν ωφελούν τον ίδιο, έναν λαϊκιστή πολιτικό που έχει μάθει να μονοπωλεί τον λόγο.
Εμβαθύνοντας περισσότερο στην ανάλυση μας, θα πούμε πως ακόμη και αν η Πασοκική προεκλογική εκστρατεία διεξαχθεί μέσα σε ένα περιβάλλον πόλωσης3 και δη έντονης πόλωσης, το κόμμα δεν κινδυνεύει με διάσπαση την επόμενη ημέρα.
Το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, ανεξαρτήτως ηγεσίας, έχει αποκτήσει τέτοια γνώση ή αλλιώς, τεχνογνωσία σε ό,τι έχει να κάνει με τις εσωκομματικές εκλογές και την διεξαγωγή τους, ώστε να έχει την ικανότητα να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε δύσκολη κατάσταση προκύψει είτε κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, είτε και μετεκλογικά. Το ‘σήμα’4 πλέον έχει δοθεί για την έναρξη και δη την επίσημη έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας. Κινούμενοι θεωρητικά, θα υπογραμμίσουμε πως οι εσωκομματικές εκλογές αποτελούν τις πλέον προσωποκεντρικές εκλογές στο εγχώριο πολιτικό σύστημα, με τα πρόσωπα (ας θυμηθούμε την έννοια της «προσωποποίησης της πολιτικής»5 του Γιώργου Μαυρογένη), να είναι αυτά που θα έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο. Άλλωστε, ο ψηφοφόρος καλείται πρωτίστως να ψηφίσει πρόσωπο και δευτερευόντως ‘πρόγραμμα’.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 Το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να εκδηλώσουν τις προθέσεις τους και άλλα στελέχη του κόμματος, αναφορικά με την διεκδίκηση της ηγεσίας. Η επόμενη χρονική περίοδος, λόγω των συνθηκών (υψηλές θερμοκρασίες) προσφέρεται για την διεξαγωγή μίας «μετα-νεωτερικής προεκλογικής εκστρατείας» (post–modern campaign), για να παραπέμψουμε στην ανάλυση της Norris. Δηλαδή, μίας προεκλογικής εκστρατείας κατά την διάρκεια της οποίας οι υποψήφιοι για την προεδρία του Κεντροαριστερού πολιτικού κόμματος θα κάνουν κυρίως χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ενημερώνοντας τους ακολούθους τους για τις δραστηριότητες τους και για τις πολιτικοϊδεολογικές τους θέσεις. Από τον Σεπτέμβριο και μετά, φρονούμε πως οι υποψήφιοι θα συνδυάσουν στοιχεία της «νεωτερικής προεκλογικής εκστρατείας» (modern campaign), όπως είναι οι συχνές εμφανίσεις σε τηλεοπτικές ενημερωτικές εκπομπές και σε δελτία ειδήσεων (κάτι που μπορεί βέβαια να γίνει και τώρα), με στοιχεία που παραπέμπουν σε μία κλασικού τύπου «προ-νεωτερική εκστρατεία» (pre–modern campaign), όπως είναι οι ομιλίες και οι ανοιχτές πολιτικές συγκεντρώσεις. Το μόνο σίγουρο σε αυτή την περίπτωση, είναι πως χρόνος υπάρχει. Βλέπε σχετικά, Norris, P., ‘Virtuous Circle? Political Communications in Post-Industrial Democracies,’ Cambridge University Press, Νέα Υόρκη, 2000. Υποψήφιος για την προεδρία του κόμματος θα είναι τελικά και ο βουλευτής Α’ Αθήνας, Παύλος Γερουλάνος.
2 Βλέπε σχετικά, Κακεπάκη, Μανίνα., ‘Αδιάφοροι ψηφοφόροι, αδιάφορη προεκλογική εκστρατεία; Μια εμπειρική ανάλυση των βουλευτικών εκλογών του 2000,’ Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, Τεύχος 17, 2001, Διαθέσιμο στο: Προβολή του Αδιάφοροι ψηφοφόροι, αδιάφορη προεκλογική εκστρατεία; Μια εμπειρική ανάλυση των βουλευτικών εκλογών του 2000 (ekt.gr) Προκειμένου να αυξήσει τις πιθανότητες εκ νέου εκλογικής του επικράτησης, ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν θα διστάσει να ‘τσαλακωθεί’, και ακόμη, να αποτινάξει από πάνω του το μονίμως σοβαρό του ύφος.
3 Για το περιβάλλον κομματικής-πολιτικής πόλωσης στην Κυπριακή Δημοκρατία, επιχειρηματολογεί πειστικά ο Κωνσταντίνος Αδαμίδης, ο οποίος αποδίδει ιδιαίτερη έμφαση στην ‘αγελαία’ συμπεριφορά ψηφοφόρων των μεγάλων κομμάτων (βλέπε το ‘Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού,’ γνωστό με το ακρωνύμιο ‘ΑΚΕΛ’). Βλέπε σχετικά, Αδαμίδης, Κωνσταντίνος., ‘Η κοκκινοσκουφίτσα και ο κακός λύκος: Η κομματική πόλωση και το φαινόμενο “bandwagon”, 2009, Διαθέσιμο στο: (99+) Η κοκκινοσκουφίτσα και ο κακός λύκος: Η κομματική πόλωση και το φαινόμενο “bandwagon” | Constantinos Adamides – Academia.edu Είναι πολύ νωρίς για να επιχειρήσουμε να σκιαγραφήσουμε το προφίλ του ψηφοφόρου του Χάρη Δούκα. Όσον αφορά τον Νίκο Ανδρουλάκη, θεωρούμε, εν είδει υποθέσεως εργασίας, πως ψηφίστηκε σε σημαντικό βαθμό από μέλη και φίλους στην ηλικία των 35-40 ετών, που στρατεύτηκαν κατά την διάρκεια των φοιτητικών τους χρόνων στην φοιτητική παράταξη της ΠΑΣΠ. Έτσι κι αλλιώς, στις εσωκομματικές εκλογές του 2021, η υποψηφιότητα Ανδρουλάκη ήσαν η πιο ‘Πασοκική’ από όλες τις άλλες.
4 Δεν έχει μελετηθεί καθόλου το γεγονός πως ο Νίκος Ανδρουλάκης που αυτή την φορά θα έχει πιο δύσκολο έργο συγκριτικά με το 2021, πέτυχε στις εσωκομματικές εκλογές εκείνης της χρονιάς, να καθιερώσει έναν «γενικά αποδεκτό νοηματικό «τόπο», για να παραφράσουμε ελαφριά την καθηγήτρια Έφη Γαζή που έχει μελετήσει τον κομματικό-πολιτικό λόγο και τα επιμέρους χαρακτηριστικά του. Και τι σημαίνει κάτι τέτοιο; Σημαίνει πως, ειδικά προ του Α’ εκλογικού γύρου, ‘απέδειξε’ πως όχι απλά είναι ‘ΠΑΣΟΚ’, αλλά, πως είναι πολύ περισσότερο ‘ΠΑΣΟΚ’ από ό,τι ο τότε βασικός του αντίπαλος, Ανδρέας Λοβέρδος, στο εγκάρσιο σημείο όπου ο δεύτερος χωρίς να το περιμένει, βρέθηκε να απολογείται για θετικές του δηλώσεις υπέρ της Νέας Δημοκρατίας και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Και προτού καν το καταλάβει, ‘έχασε το παιχνίδι,’ βλέποντας να αμφισβητείται ανοιχτά ο κομματικός του ‘πατριωτισμός,’ πράγμα που αξιοποίησε από την πλευρά του και ο Γιώργος Παπανδρέου. Οι αντίπαλοι του φόρεσαν στον μετριοπαθή και αντι-λαϊκιστή Ανδρέα Λοβέρδο ένα ‘κοστούμι’ μέσα στο οποίο ‘ασφυκτιούσε.’ Βλέπε σχετικά, Γαζή, Έφη,, ‘Πολιτικά συνθήματα. Η μουσική επιτακτικότητα του «Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια»,’ στο: Μεταξάς, Α.Ι., (επιμ.), ‘Πολιτική Επιστήμη. Διακλαδική και συγχρονική διερεύνηση της πολιτικής πράξης,’ Εκδόσεις Σιδέρης Ι. Αθήνα, 2016.
5 Βλέπε σχετικά, Μαυρογένης, Γιώργος., ‘Κομματική ηγεσία και προσωποποίηση της πολιτικής,’ στο: Μεταξάς, Α.Ι., (επιμ.), ‘Πολιτική Επιστήμη. Διακλαδική και συγχρονική διερεύνηση της πολιτικής πράξης…ό.π.
