Ο Λύσανδρος Καυταντζόγλου (1811 – 5 Οκτωβρίου 1885) ήταν αρχιτέκτονας. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1811. Ο παππούς του Ιωάννης Γούτας Καυταντζόγλου ήταν πρόκριτος της Θεσσαλονίκης με μεγάλη προσφορά κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Γονείς του Λύσανδρου ήταν ο Μερκούριος Καυταντζόγλου και η Γαλλίδα Φρανσουάζ (Φανή) Ταβερνιέ, ενώ αδέρφια του ήταν ο Λυσίμαχος (1806 ή 1808 – 1850, θείος του γνωστού διπλωμάτη Λυσίμαχου Καυταντζόγλου) και ο Δαΐφρων (1812 ή 1813 -;).
Κατά τις σφαγές της Θεσσαλονίκης το 1821, η μητέρα κατέφυγε με τους τρεις γιους της (ο πατέρας τους είχε πεθάνει το 1818) στη Μασσαλία, όπου ο Λύσανδρος έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Διακρίθηκε για τη φιλομάθειά του και στη Ρώμη, όπου σπούδασε αρχιτεκτονική, απέσπασε σημαντικά βραβεία. Ως αρχιτέκτονας βραβεύτηκε στην Ιταλία με χρυσό μετάλλιο αξίας εκατόν εξήντα διστήλων για την κατασκευή Πανεπιστημίου. Το 1833 βραβεύτηκε στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό της Ακαδημίας του Μιλάνου. Διακρίθηκε από νωρίς στη Γαλλία και Ιταλία, γινόμενος διαδοχικά μέλος των Ακαδημιών Ρώμης, Μπολόνιας, Πάρμας, Μιλάνου, Βενετίας, Λονδίνου, Λισσαβώνας, Μαδρίτης, Βιέννης, και Φιλαδέλφειας.
Το 1844 ο Λύσανδρος κλήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση και ανέλαβε τη διεύθυνση του ιδρυθέντος Σχολείου των Τεχνών στο Πολυτεχνείο μέχρι το 1862, οπότε παραιτήθηκε. Έθεσε τις βάσεις για την οργάνωση και την ανάπτυξη του Ιδρύματος και ήταν βασικός παράγοντας της ανέγερσης του κτηριακού συγκροτήματος του Πολυτεχνείου, του οποίου κατέστρωσε τα σχέδια.
Πέθανε στην Αθήνα στις 5 Οκτωβρίου 1885. Γιος του ήταν ο διπλωμάτης Λυσίμαχος Καυταντζόγλου (1870-1935), το κληροδότημα του οποίου χρηματοδότησε την ανέγερση του Καυταντζογλείου Σταδίου στη Θεσσαλονίκη, στα εγκαίνια του οποίου εκφώνησε λόγο ο εγγονός του και ανιψιός του Λυσίμαχου, Λύσανδρος (ο νεότερος) Καυταντζόγλου (1912-1978), γιος του αδερφού του Λύσανδρου, πολιτικού Ερμόδωρου-Ιωάννη Καυταντζόγλου. Εκτός του Λυσίμαχου και του Ερμόδωρου-Ιωάννη, ο Λύσανδρος Καυταντζόγλου είχε και δύο κόρες, τη Φανή (γενν. 1863, σύζ. Δημητρίου Ψάθη) και την Ελένη (γενν. 1872, σύζ. Χρήστου Ζωγράφου).
Έργα του
Έργα του είναι μεταξύ άλλων:
- Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στην οδό Πατησίων
- Το Οφθαλμιατρείο Αθηνών στην οδό Πανεπιστημίου
- Το Αρσάκειο
- Ο ναός της Αγίας Ειρήνης στην οδό Αιόλου
- Ο ιερός καθολικός ναός του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου
- Ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου επί της ομώνυμης οδού
- Ο ναός του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου
- Ο παλαιός ναός του Αγίου Ανδρέα στην Πάτρα
καθώς και πάνω από δεκαπέντε ιδιωτικά κτήρια σε ολόκληρη την Ελλάδα. Είχε κάνει επίσης τα σχέδια για ένα μεγαλοπρεπές πανελλήνιο ηρώο-μνημείο, ένα μικρό Πάνθεο, τα οποία, παρά το ότι βραβεύτηκαν από τη Γαλλική Ακαδημία Καλών Τεχνών, τελικά δεν πραγματοποιήθηκαν.
Ο Λύσανδρος Καυταντζόγλου σε πίνακα του Νικηφόρου Λύτρα
Πηγές
- Γενεαλογία του Ιωάννη Γούτα Καυταντζόγλου, ο εγγονός του Ιωάννη, Λύσανδρος Καυταντζόγλου, είχε τέσσερα παιδιά: τη Φανή (1863-1932), τον Λυσίμαχο (1870-1935), την Ελένη (1872-19χχ, πριν το 1938) και τον Ερμόδωρο-Ιωάννη (1873-1930), σελ. 18/230.
- «Ο Θεσσαλονικιός δημιουργός Λύσανδρος Μ. Καυταντζόγλου (130 χρόνια από τον θάνατο του εθνικού αρχιτέκτονα)» Αρχειοθετήθηκε 2019-12-07 στο Wayback Machine, σύντομο βιογραφικό στην εφημερίδα Θεσσαλονικέων Φωνή
- Λύσανδρος Καυταντζόγλου συνοπτικό βιογραφικό σημείωμα από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών
- Γρηγόρης Α. Πουλημένος: «Από τον χριστιανικό Παρθενώνα στον Λύσανδρο Καυταντζόγλου»
- Ιωάννης Αρσένης (1886). Ποικίλη Στοά: Εθνική εικονογραφημένη επετηρίς. Αθήνα: Επί του Τυπογραφείου Αττικού Μουσείου.
- Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Η Εκατονταετηρίς του Εθν. Μ. Πολυτεχνίου: 1837-1937. Αθήναι. 1939. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2013.
- Μπάμπης Ευσταθιάδης, «Λύσανδρος Καυταντζόγλου. Ο πρώτος πρύτανις του Πολυτεχνείου και ο οικοδόμος του», στο: Συλλογικό, Πρώτοι Έλληνες τεχνικοί επιστήμονες περιόδου απελευθέρωσης, εκδ.Τεχνικό Επιμελλητήριο Ελλάδος, Αθήνα, 1976, σελ.171-194
