Γράφει η ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΡΑΝΙΩΤΗ
Η πρόσφατη απόφαση και οι αντιδράσεις φέρνουν στο φως ένα βαθύτερο ερώτημα: υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός στις θρησκείες; Η Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, ένα από τα αρχαιότερα και ιερότερα μοναστικά κέντρα της Ορθοδοξίας, βρίσκεται στο επίκεντρο έντονης ανησυχίας.
Η πρόσφατη απόφαση των αιγυπτιακών αρχών, που φέρεται να αμφισβητεί τα ιδιοκτησιακά της δικαιώματα και την παρουσία των μοναχών στον ιστορικό αυτό χώρο, έχει προκαλέσει κύμα αντιδράσεων σε εκκλησιαστικό, διπλωματικό και κοινωνικό επίπεδο.
Πέρα από την αυτονόητη ανάγκη προστασίας ενός μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, το ζήτημα αναδεικνύει ένα ευρύτερο, βαθιά θεσμικό και ηθικό ερώτημα: * Μονόπλευρος σεβασμός; Η ελληνική πραγματικότητα: Σεβασμός με κόστος
Η Ελλάδα, ως ευρωπαϊκή χώρα με θεμελιώδεις αξίες και μακρά ιστορία θρησκευτικής ανοχής, έχει διαμορφώσει ένα νομικό και πολιτικό πλαίσιο που προστατεύει τις θρησκευτικές ελευθερίες όλων – είτε πρόκειται για Χριστιανούς, είτε για Μουσουλμάνους, Εβραίους, Βουδιστές ή άλλες θρησκευτικές κοινότητες. Πολύ συχνά, για χάρη αυτής της ειρηνικής και ισότιμης συνύπαρξης, η Ελλάδα έχει υποχωρήσει ακόμη και σε παραδοσιακές εκφράσεις της ελληνορθόδοξης ταυτότητάς της: από την απομάκρυνση χριστιανικών συμβόλων σε δημόσιους χώρους και υπηρεσίες, μέχρι την τροποποίηση σχολικών εορτών.
Η ελληνική πολιτεία έχει αποδείξει έμπρακτα ότι αποδέχεται αυτές τις εξελίξεις – συχνά με πνεύμα αυτοκριτικής – και τις ακολουθεί με συνέπεια, υπερασπιζόμενη το δικαίωμα κάθε πολίτη στην ανεξιθρησκία, ακόμη και με κόστος. Η αμοιβαιότητα που απουσιάζει Κι όμως, ενώ η Ελλάδα – και γενικότερα η Ευρώπη – αποδεικνύει διαρκώς τον σεβασμό της προς τις άλλες θρησκείες, το ίδιο δεν ισχύει πάντοτε και αντιστρόφως.
Η υπόθεση της Μονής του Σινά είναι χαρακτηριστική: μια Ορθόδοξη Μονή που λειτουργεί αδιάκοπα από τον 6ο αιώνα, προστατεύει ανεκτίμητης αξίας πολιτιστικά και θρησκευτικά κειμήλια και αποτελεί σημείο αναφοράς για την παγκόσμια χριστιανοσύνη, απειλείται σήμερα από ένα κράτος που – όπως φαίνεται – δεν σέβεται στο ίδιο επίπεδο τη θρησκευτική της ταυτότητα. Το ερώτημα τίθεται, λοιπόν, ανοιχτά και χωρίς περιστροφές: Γιατί εμείς σεβόμαστε, θυσιάζοντας και κομμάτια της δικής μας ταυτότητας, ενώ άλλες χώρες δεν δείχνουν τον ίδιο σεβασμό προς την ελληνορθόδοξη πίστη;
Η αρχή της αμοιβαιότητας, που αποτελεί θεμέλιο της διεθνούς συνύπαρξης και του θρησκευτικού σεβασμού, μοιάζει να εφαρμόζεται μονόπλευρα. * Τι διακυβεύεται Η Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης δεν είναι απλώς ένα κέντρο θρησκευτικής λατρείας. Είναι ένα ζωντανό κομμάτι της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Η καταπάτηση των δικαιωμάτων της δεν αποτελεί απλώς ζήτημα Ορθόδοξης πίστης ή εθνικής υπερηφάνειας· είναι ένα ζήτημα παγκόσμιας ηθικής τάξης.
Ο σεβασμός στις θρησκείες δεν μπορεί να είναι επιλεκτικός. Δεν μπορεί να βασίζεται ούτε στην αριθμητική υπεροχή, ούτε στη γεωπολιτική ισχύ, ούτε σε ιδεολογικές σκοπιμότητες. Αν πρόκειται να οικοδομήσουμε έναν κόσμο ειρηνικής συνύπαρξης, η αμοιβαιότητα είναι βασική προϋπόθεση. * Επίλογος Η Ελλάδα έχει αποδείξει – πολλές φορές – ότι σέβεται τις θρησκείες όλων.
Τώρα ήρθε η ώρα και άλλες χώρες να αποδείξουν ότι σέβονται τη δική μας. Όχι από υποχρέωση, αλλά από πίστη σε θεμελιώδεις αρχές: την αμοιβαιότητα, τη θρησκευτική ελευθερία, τον σεβασμό στην ιστορική μνήμη και την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Αρχές που αποτελούν τους απαραίτητους πυλώνες για κάθε κοινωνία που θέλει να προοδεύει με δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια. Αν θέλουμε έναν κόσμο πραγματικής συνύπαρξης και ειρήνης, πρέπει να καταστεί σαφές σε όλα τα κράτη ότι αυτές οι αρχές δεν είναι διαπραγματεύσιμες. Είναι ο κοινός μας ηθικός κώδικας.
