Ο Ντέιβιντ Κιθ Λιντς (David Keith Lynch, γενν.20 Ιανουαρίου 1946) είναι Αμερικανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος, ηθοποιός, ζωγράφος, μουσικός, συγγραφέας και παραγωγός. Αποτελεί τον πιο περίφημο και αναγνωρισμένο Αμερικανό σκηνοθέτη σουρρεαλιστικών ταινιών. Είναι γνωστός για το ονειρικό και υπερρεαλιστικό στιλ του, καθώς και τα θέματα που ενώνουν την φιλμογραφία του, όπως η αποδόμηση της έννοιας της Αμερικής. To 2018 η λέξη Lynchian εντάχθηκε στο Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης, με τον ορισμό της λέξης να είναι ο εξής: «θυμίζει ή μιμείται τα έργα του David Lynch. Ο Lynch είναι γνωστός για την αντιπαράθεση σουρεαλιστικών ή απειλητικών στοιχείων με καθημερινά περιβάλλοντα, καθώς και για τη χρήση συναρπαστικών οπτικών εικόνων για να τονίσει μια ονειρική ποιότητα μυστηρίου ή μια απειλή». Θεωρείται συχνά ως ένας από τους καλύτερους σκηνοθέτες όλων των εποχών.
Ο Λιντς αρχικά ξεκίνησε ως ζωγράφος, αλλά αποφάσισε να γίνει σκηνοθέτης κινηματογράφου (αν και συνεχίζει, μέχρι σήμερα, να ζωγραφίζει). Έφτιαξε την πρώτη του ταινία μικρού μήκους, το Six Men Getting Sick, το 1967, το οποίο επακολούθησε με άλλες ταινίες μικρού μήκους, με τις ποιο αξιοσημείωτες να είναι το The Alphabet (1968) και το The Grandmother (1970). To 1977 κυκλοφόρησε η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του Λιντς, το Eraserhead, το οποίο έγινε «καλτ» και συμπεριλήφθηκε στη λίστα του Sight and Sound για τις 250 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Το 1980 κυκλοφόρησε η δεύτερη ταινία του, το The Elephant Man, μια βιογραφική ταινία για την οποία έλαβε υποψηφιότητες για διάφορα Όσκαρ. Παράλληλα, ξεκίνησε να εκδίδει το από το 1983 και για εννέα χρόνια το κόμικ-στριπ Ο πιο θυμωμένος σκύλος στον κόσμο. Έπειτα, ο Λιντς ανέλαβε την σκηνοθεσία μιας κινηματογραφικής προσαρμογής του Dune, ενός από τα πιο αγαπημένα βιβλια επιστημονικής φαντασίας όλων των εποχών, αλλά σύμφωνα με αυτόν, το στούντιο τον εκμεταλλεύθηκε και δεν του έδωσε καθόλου δημιουργικό έλεγχο. Ως αποτέλεσμα, το Dune (1984) έλαβε κακές κριτικές, και μέχρι σήμερα, ο Λιντς δεν το αναγνωρίζει ως δικιά του ταινία. Παρ’ όλα αυτά, το 1986, ο Λιντς κυκλοφόρησε το Μπλε Βελούδο, το οποίο θεωρείται μια απο τις πιο στοιχειώδεις ταινίες του, και το οποίο ονομάστηκε η εβδομηκοστή καλύτερη ταινία ολων των εποχών απο το Sight and Sound.
To 1990 κυκολοφόρησε ίσως το πιο δημοφιλές έργο του Λιντς: η τηλεοπτική σειρά Twin Peaks. Το Twin Peaks έγινε ένα πολιτιστικό φαινόμενο, είχε ένα σημαντικό αντίκτυπο στον κόσμο των τηλεοπτικών σειρών (σύμφωνα με κάποιους, ανύψωσε την τηλεόραση σε τέχνη) και θεωρείται μια απο τις καλύτερες και πιο σημαντικές σειρές όλων των εποχών. Παράλληλα, ο Λιντς σκηνοθέτησε το Ατίθαση καρδιά, το οποίο κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών. Ο Λιντς αποσύρθηκε απο το Twin Peaks στην μέση της δεύτερης σεζόν, και παράλληλα το ενδιαφέρον του κοινού έπεσε, οδηγόντας σε μια πρόωρη ακύρωση της σειράς το 1991, οπότε ο Λιντς επέστρεψε για να σκηνοθετήσει το εμβληματικό τελευταίο επεισόδιο. Το 1992 ο Λιντς σκηνοθέτησε το αμφιλεγόμενο πρίκουελ στη σειρά Twin Peaks: Fire Walk With Me, το οποίο αρχικά απογοήτευσε τους οπαδούς και έλαβε κακές κριτικές, αλλά πλέον θεωρείται από πολλούς ως ένα παρεξηγημένο αριστούργημα. 22 χρόνια αργότερα, οι διαγραμμένες σκηνές της ταινίας συλλέχθηκαν και κυκλοφόρησαν ως μια νέα ταινία με τον τίτλο Twin Peaks: The Missing Pieces. Ο Λιντς κυκλοφόρησε άλλες δυο ταινίες πρίν την αλλαγή της χιλιετίας, και οι δύο έλαβαν πολύ καλές κριτικές: το Χαμένη Λεωφόρος (1997) και το The Straight Story (1999).
To 2001 κυκλοφόρησε η ταινία που πολλοί θεωρούν το αριστούργημα του Λιντς: το Οδός Μαλχόλαντ. Ονομάστηκε η καλύτερη ταινία του 21ου αιώνα απο το BBC. Του χάρισε επίσης την τρίτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας. Έπειτα σκηνοθέτησε το Inland Empire (2006), το οποίο θεωρείται το πιο πειραματικό έργο του, και το οποίο επίσης έλαβε καλές (αν και μπερδεμένες) κριτικές.
Το 2017, μετά από μια απόσυρση που διήρκεσε μια δεκαετία, ο Λιντς επέστρεψε στον κινηματογράφο για να παραδώσει τη συνέχιση της ιστορίας του Twin Peaks, Twin Peaks: The Return. Δημιούργησε διαφωνία για το αν πρόκειται για μια ταινία ή μια τηλεοπτική σεζόν, καθώς γυρίστηκε ως ταινία και ορισμένοι συντελεστές της υποστηρίζαν πως είναι μια ταινία, αλλά κυκλοφόρησε σε 18 ξεχωριστά μέρη. Το The Return έλαβε διθυραμβικές κριτικές: ονομάστηκε η καλύτερη ταινία της χρονιάς, και αργότερα της δεκαετίας, από διάφορες σημαντικές δημοσιεύσεις, και η καλύτερη τηλεοπτική σειρά της χρονιάς και της δεκαετίας από άλλες.
Έχει νυμφευθεί τέσσερις φορές και έχει τέσσερα παιδιά. Σύντροφός του από το 1986 ως το 1991 ήταν η Ιζαμπέλα Ροσελίνι.
Φιλμογραφία
|
|
Βιβλία στα ελληνικά
- (2007) Με το βλέμμα του σκηνοθέτη (μαζί με Αντονιόνι, Μπέργκμαν, Γουέλς κ.ά.), εκδόσεις «Καθρέφτης»
- (2008) Master Class (μαζί με Γκοντάρ, Τρίερ, Κρόνενμπεργκ, Αλμοδόβαρ κ.ά.), εκδόσεις Πατάκη
- (2009) Κυνηγώντας το μεγάλο ψάρι, εκδόσεις Πατάκη
