Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, στο πλαίσιο των συναντήσεων εργασίας και αυτοψιών στα έργα που εκτελούνται ή προωθούνται στα Χανιά, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης και τον Δήμο Χανίων, δρομολόγησε ένα σημαντικό πρόγραμμα έργων πολιτισμού. Επισκέφτηκε την Οικία Θεοδωράκη, στον Γαλατά, και μετά τη συνεργασία της με τον Δήμαρχο και τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες, ανακοίνωσε την ενεργοποίηση της διαδικασίας κήρυξης της οικίας Θεοδωράκη ως μνημείου, σηματοδοτώντας την έναρξη ενός σημαντικού έργου για τη διατήρηση και ανάδειξη της κληρονομιάς του μεγάλου συνθέτη.
«Η σημερινή επίσκεψή μας στα Χανιά σηματοδοτεί την έναρξη σημαντικών έργων πολιτισμού αλλά και τον σχεδιασμό νέων, για τα οποία θέσαμε το πλαίσιο των ενεργειών. Στα Χανιά ακολουθούμε μια ολοκληρωμένη πολιτιστική στρατηγική αναδεικνύοντας τη μοναδική πολιτιστική, αρχιτεκτονική και ιστορική τους κληρονομιά, μέσα από πρόσωπα και εμβληματικά μνημεία. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, ξεκίνησαν τη διαδικασία για την κήρυξη της Οικίας Θεοδωράκη ως μνημείο, κάτι που χρωστάμε στη μνήμη του Μίκη Θεοδωράκη. Ο σχεδιασμός για την Οικία Θεοδωράκη προβλέπει τη μετατροπή της σε μουσειακό χώρο, με απόλυτο σεβασμό στις επιθυμίες του δημιουργού, όπως αυτές διατυπώνονται στη διαθήκη του. Παράλληλα, το Υπουργείο Πολιτισμού προκειμένου να δρομολογηθούν οι εργασίες αποκατάστασης και επανάχρησης της πατρικής οικίας του Μίκη Θεοδωράκη στον Γαλατά, με ήδη εξασφαλισμένη χρηματοδότηση ύψους 350.000 ευρώ από τον Δήμο Χανίων, μέσω του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης», προχωρά σε ισόποση ενίσχυση του προϋπολογισμού, ανεβάζοντας το συνολικό ποσό στα 700.000 ευρώ. Δρομολογείται, ακόμη από τον Δήμο η αγορά όμορου ακινήτου, που ανήκει στην Τράπεζα Χανίων, με σκοπό την περαιτέρω ενίσχυση της λειτουργικότητας του χώρου. Το Υπουργείο Πολιτισμού θα καταβάλλει 180.000 ευρώ από το συμφωνημένο συνολικό τίμημα των 200.000 ευρώ και 20.000 θα καταβάλλει ο Δήμος Χανίων. Ο στόχος είναι η δημιουργία ενός πολιτιστικού τοπόσημου που θα ενισχύσει την ταυτότητα της περιοχής, διασφαλίζοντας τη διαχρονική σύνδεση του κοινού με το έργο και τη ζωή του Μίκη Θεοδωράκη».
Ερευνητικό πρόγραμμα από το Πολυτεχνείο Κρήτης, 900.000 ευρώ, για το φρούριο Ιτζεδίν την ενοποίηση των έργων αποκατάστασης των ενετικών τειχών με την δυτική τάφρο.
Η Υπουργός Πολιτισμού, στα Χανιά, υπέγραψε την Προγραμματική Σύμβαση Πολιτισμικής Ανάπτυξης για την έναρξη της διαδικασίας δημοπράτησης και αποκατάστασης των Ενετικών Νεωρίων. Πρόκειται για έργο ορόσημο για την πόλη, προϋπολογισμού 22.000.000 ευρώ, που αναβαθμίζει το πολιτιστικό τοπίο αλλά και την εικόνα του ιστορικού κέντρου των Χανίων.
Σε ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Δημαρχείο, αποφασίστηκε, επίσης, να προχωρήσει σχέδιο διπλής Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης για την εκπόνηση των μελετών αποκατάστασης και επανάχρησης του φρουρίου Ιτζεδίν, καθώς και την ενοποίηση των εν εξελίξει έργων αποκατάστασης, σε τμήματα των ενετικών οχυρώσεων με τη δυτική τάφρο. Το ερευνητικό και μελετητικό πρόγραμμα, συνολικού προϋπολογισμού 900.000 ευρώ, με χρηματοδοτική σύμπραξη του Υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Κρήτης και του Δήμου Χανίων, θα εκπονηθεί από το Πολυτεχνείο Κρήτης. Στη σύσκεψη συμμετείχαν ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού Θεμιστοκλής Βλαχούλης, η Έφορος Αρχαιοτήτων Χανίων Ελένη Παπαδοπούλου, αιρετοί, εκπρόσωποι του Πολυτεχνείου Κρήτης, υπηρεσιακά στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού.
22 εκατ. ευρώ για τα Ενετικά Νεώρια Χανίων
Τα Νεώρια, αναπόσπαστο στοιχείο της Παλιάς Πόλης των Χανίων, δεσπόζουν στην ανατολική πλευρά του λιμανιού. Από τα δεκαεπτά νεώρια που αναγέρθηκαν επί Ενετοκρατίας και αποτέλεσαν προπύργιο της θαλασσοκράτειρας Γαληνοτάτης Δημοκρατίας, σώζονται σήμερα το Μεγάλο Αρσενάλι, στη δυτική πλευρά, και τα επτά νεώρια στην ανατολική.
Το έργο της αποκατάστασης εντάχθηκε στο πρόγραμμα ΔΙΑΤΗΡΩ- ΕΣΠΑ 2021-2027, τον Απρίλιο του 2025, και υλοποιείται από τον Δήμο Χανίων.
Μετά την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης η Υπουργός Λίνα Μενδώνη δήλωσε:
«Η προγραμματική σύμβαση αφορά στην αποκατάσταση, ανάδειξη και απόδοση χρήσεων στο συγκρότημα των επτά ενετικών Νεωρίων με συνολικό προϋπολογισμό 22.000.000 ευρώ. Με την προγραμματική σύμβαση πολιτισμικής ανάπτυξης που υπογράψαμε με την Περιφέρεια Κρήτης και τον Δήμο Χανίων για τα Νεώρια, το αποκατεστημένο πλέον μνημειακό σύνολο θα επανασυνδεθεί τόσο με τη θάλασσα, με την οποία αναγεννιέται η οργανική του σχέση, όσο και με το πυκνό αστικό περιβάλλον της σύγχρονης πόλης. Όταν ολοκληρωθεί η αποκατάστασή τους και προσδιοριστούν οι νέες χρήσεις τους, τα Νεώρια θα μεταμορφωθούν σε έναν σημαντικότατο πολιτιστικό πόλο και αναπτυξιακό πόρο για τα Χανιά»
Τις μελέτες εκπόνησε το Πολυτεχνείο Κρήτης σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Μνημείων του ΥΠΠΟ και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων, με χρηματοδότηση της Περιφέρειας Κρήτης. Οι επεμβάσεις περιλαμβάνουν τη στερέωση και ενίσχυση του κτηρίου, τη δημιουργία δύο λειτουργικών ενοτήτων: μία για περιοδικές εκθέσεις (Νεώρια 1–4) και μία για εκδηλώσεις, ομιλίες και αναψυκτήριο (Νεώρια 6–7), με το ενδιάμεσο Νεώριο 5 να λειτουργεί ως είσοδος και χώρος μόνιμης έκθεσης.
Φρούριο Ιτζεδίν
Το σχέδιο Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης για το Φρούριο Ιτζεδίν περιλαμβάνει το ερευνητικό και το μελετητικό έργο για την αποκατάσταση του φρουρίου με την επανάχρησή του ως χώρο πολιτισμού. Μετά την προγραμματική σύμβαση, η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε:
«Για το Ιτζεδίν, ένα άλλο πολύ σημαντικό αρχιτεκτονικό συγκρότημα, φορτισμένο και με τη σύγχρονη ιστορία, το οποίο έχει παραχωρηθεί στον Δήμο Χανίων, και συνακόλουθοι με τις δεσμεύσεις μας, προτείναμε και καταλήξαμε στη λύση της προγραμματικής σύμβασης, με την από κοινού χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Κρήτης και του Δήμου Χανίων, μέσω της οποίας θα γίνει η ωρίμανση των απαραίτητων μελετών προκειμένου να μπορέσει να υλοποιηθεί το έργο. Αντίστοιχα, με μια δεύτερη προγραμματική σύμβαση, θα προχωρήσουμε και στην ενοποίηση του νότιου τμήματος των οχυρώσεων με τη δυτική τάφρο και το σύνολο της παρέμβασης που βρίσκεται σήμερα σε εξέλιξη. Με το σύνολο των εξελισσόμενων και σχεδιαζόμενων έργων, αναδεικνύουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη μοναδική πολιτιστική φυσιογνωμία των Χανίων».
Το φρούριο Ιτζεδίν χαρακτηρίστηκε, το 1986, ιστορικό διατηρητέο μνημείο, καθώς αποτυπώνει την ιστορική μνήμη των τελευταίων 150 χρόνων, όχι μόνο της περιοχής της Σούδας, αλλά κυρίως της ελληνικής ιστορίας. Η οικοδόμησή ξεκίνησε μετά το 1871 και ολοκληρώθηκε το 1875. Από την αναχώρηση του τουρκικού στρατού έως το 1950 χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή, η οποία συνέχισε να λειτουργεί μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν και έκλεισε οριστικά.
Ενοποίηση νοτίου τμήματος οχυρώσεων και δυτικής τάφρου
Σκοπός του ερευνητικού προγράμματος που θα υλοποιήσει το Πολυτεχνείο Κρήτης, είναι η ανάδειξη και ενοποίηση των δύο τμημάτων (βόρειου και νότιου) της δυτικής τάφρου με τη νότια τάφρο, με φυσική διασύνδεση, και με υπόμνηση στο υπόλοιπο νότιο τμήμα έως την ανατολική τάφρο. Το ερευνητικό πρόγραμμα περιλαμβάνει έρευνα χρήσεων κοινοχρήστου χώρου, δημιουργία γέφυρας στην οδό Μελετίου Πηγά, προτάσεις για χρήσεις, μέσω ήπιων παρεμβάσεων και ανάδειξη του μνημειακού χαρακτήρα των τάφρων και του τείχους, με την προβολή της αρχικής τους λειτουργίας και σημασίας, σε συνάρτηση με τη σύγχρονη αστική ζωή, την εγγύτητα με τη θάλασσα και τη σύνδεση με τους δημόσιους χώρους περιπάτου.
