Ακροδεξιοί στην Ολλανδία
- Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ
Παρόλο που η χώρα μας δέχεται ίσως από τις μεγαλύτερες μεταναστευτικές πιέσεις λόγω του ότι βρίσκεται στο σταυροδρόμι των μεταναστευτικών διαδρομών, εμφανίζει σε όλο το πολιτικό της φάσμα στο λεγόμενο ‘’συνταγματικό τόξο’’, μια γενναία στάση απέναντι στους μετανάστες, που κρίνεται ιδιαίτερα επαινετή.
Η αναστροφή της εικόνας
Έχουν περάσει 15 τουλάχιστον χρόνια από την αποφράδα ημέρα του Απριλίου του 2010, όταν ανακοινώθηκε ότι η Ελλάδα βρισκόταν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και αποφασίστηκε η είσοδος της χώρας μας στο μνημόνιο και στην επιτήρηση τις «τρόικας». Έκτοτε η χώρα μας μπήκε στο στόχαστρο των ‘’καλοθελητών’’ επικριτών μας! Υπήρξε απίστευτη σπέκουλα και αντίστοιχα δαπανήθηκαν ποτάμια από μελάνι για να επικριθούν ‘’ οι απερίσκεπτοι Έλληνες’’! Ελάχιστοι υπήρξαν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι οι οποίοι στάθηκαν στο πλευρό των Ελλήνων και μας υπερασπίσθηκαν σθεναρά. Ένας εξ αυτών, υπήρξε ο Ζαν Κλωντ Γιούνκερ , πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου και τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ήταν τότε που ο Γιούνκερ ισχυρίσθηκε ότι η θέση της Ελλάδας δεν είναι στη Β΄ εθνική! Κατά την μαρτυρία του ίδιου του Γιούνκερ, με την ίδια αυτή φράση είχε χαρακτηρίσει την Ελλαδα λίγα χρόνια νωρίτερακαι ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας τον Ζισκάρ Ντ΄Εστέν απευθυόμενος προς αυτόν τον ίδιο. Έκτοτε η Ελλάδα πέρασε με επιτυχία την βαριά αυτή δοκιμασία και μετά από πολλές θυσίες των Ελλήνων πολιτών, σήμερα πια οδεύει για την κατάκτηση της κανονικότητας. Έτσι η διεθνής εικόνα πια της Ελλάδας έχει αποκατασταθεί και οι Έλληνες πολίτες έχουν γυρίσει σελίδα.
Τα νέα δεδομένα
Αυτό ήταν μια ‘’προσωπική’’ περιπέτεια της Ελλάδας, που όμως ήδη έχει περάσει. Τα νέα δεδομένα όμως σήμερα είναι ότι ολόκληρη πια η Ευρώπη βιώνει κυρίως τις δύο τελευταίες δεκαετίες, μια πρωτόγνωρη για την Δημοκρατική Ευρώπη περιπέτεια, που εκφράζεται με τη στροφή σε ακροδεξιές επιλογές. Η περιπέτεια αυτή σχετίζεται με το πώς αντιμετωπίζεται το φαινόμενο της παράνομης μετανάστευσης ή αλλιώς η αντιμετώπιση του μεταναστευτικού όπως έχει καθιερωθεί στην Ευρωπαϊκή ορολογία. Οι παράνομοι μετανάστες προερχόμενοι από Αφρικανικές και Ασιατικές χώρες κυρίως, δια μέσου της Μεσογείου και του Αιγαίου πελάγους αλλά και δια ξηράς δια μέσου της Τουρκίας, έχουν σαν τελικό τους προορισμό κάποια Ευρωπαϊκή χώρα αναζητώντας μια καλύτερη τύχη.
Οι στάσεις των Ευρωπαίων
Οι Ευρωπαίοι μετά από μια περίοδο αιφνιδιασμού, όπου προσπαθούσαν να κατανοήσουν ποιες επιπτώσεις θα έφερνε η άφιξη αυτών μεταναστών στην κάθε χώρα, οι πολιτικοί σχηματισμοί της κάθε χώρας άρχισαν να κατοχυρώνουν στάσεις απέναντι στις ροές των καινουργιοφερμένων. Από τους πρώτους πολιτικούς αυτούς σχηματισμούς που εμφάνισαν αρνητική στάση απέναντι στους μετανάστες ήταν το Γαλλικό κόμμα του Ζαν Μαρί Λεπέν το οποίο μάλιστα σχετικά σύντομα κατοχύρωσε και αξιοσημείωτο ποσοστό. Ακολούθησαν και άλλα συντηρητικά κόμματα σχεδόν από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 29 όπως την Ιταλία, την Ολλανδία, την Αυστρία, το Βέλγιο, τη Μεγάλη Βρετανία, την Ουγγαρία, την Τσεχία, την Κροατία, την Σλοβακία, αλλά ακόμα και την Φινλανδία και τη Γερμανία. Όλα τα κόμματα αυτά χαρακτηρίστηκαν ακροδεξιά και μάλιστα 7 από αυτά συμμετέχουν στις εθνικές τους κυβερνήσεις , εκτός από τη Μ. Βρετανία, τη Γερμανία, την Ολλανδία και το Βέλγιο όπου όμως και σε αυτές, τα ακροδεξιά κόμματα κατέχουν ποσοστά γύρω στο 20 %.
Το κοινό τους χαρακτηριστικό
Το κοινό χαρακτηριστικό όλων των ακροδεξιών αυτών κομμάτων, είναι η τοποθέτησή τους απέναντι στους μετανάστες και μάλιστα πιο συγκεκριμένα εκείνους που προέρχονται από ισλαμικές χώρες. Διακατέχονται από αισθήματα ρατσισμού και ξενοφοβίας. Φτάνουν μέχρις και στο σημείο να εμφανίζουν μέχρι και βίαιες συμπεριφορές εναντίον τους. Μάλιστα στις πιο πρόσφατες Ευρωεκλογές του Ιουλίου του 2023 τα ακροδεξιά κόμματα βγήκαν ιδιαίτερα ενισχυμένα. Στην πραγματικότητα η Ακροδεξιά ήταν η μόνη δύναμη που από τις εκλογές αυτές παρουσίασε κάποια δυναμική. Η ανεβασμένη της δύναμη σημαίνει ότι θα μπορεί να πιέζει στα όργανα της Ε.Ε., για περισσότερο για την εφαρμογή των πολιτικών που πρεσβεύει (είτε αυτές είναι ρατσιστικές πολιτικές κατά των προσφύγων/μεταναστών, είτε πολιτικές ακραίας εκμετάλλευσης του περιβάλλοντος, καταστολής, στήριξης του κεφαλαίου και συντηρητικής στροφής στα κοινωνικά ζητήματα).
Στην αντιπέρα όχθη
Δυστυχώς ανατρέχοντας τις πολιτικές δυνάμεις στις 29 χώρες της Ε.Ε. , συναντούμε νια απογοητευτική κατάσταση σε σχέση με τα υπάρχοντα ακροδεξιά κόμματα. Τα συνολικά ποσοστά των κομμάτων αυτών ανά χώρα κυμαίνεται από 15% και πλέον, με τα ανώτερα να φτάνουν και στα απογοητευτικά ποσοστά του 25-27% ! Ακόμη και χώρες με παράδοση στην στάση τους απέναντι στους μετανάστες όπως οι Σκανδιναβικές της Δανίας και της Φινλανδίας, σήμερα έχουν αλλάξει ρότα. Παραμένουν μόνο, η Σουηδία και η Νορβηγία για παράδειγμα που επιχειρούν ακόμη πολιτικές ενσωμάτωσης και ένταξης. Ελάχιστες είναι οι χώρες όπου τα ποσοστά των ακροδεξιών κομμάτων περιορίζονται σε μονοψήφια ποσοστά. Τέτοιες χώρες είναι η Σουηδία, η Νορβηγία, η Λιθουανία, η Κύπρος , η Ιρλανδία, η Μάλτα και η Ελλάδα!
Γιατί ξεχωρίζουν οι χώρες του Ελληνισμού
Παρόλο που ειδικά η χώρα μας δέχεται από τις μεγαλύτερες πιέσεις μαζί με την Ιταλία λόγω γεωγραφικής θέσης, αφού βρίσκονται στο σταυροδρόμι των μεταναστευτικών διαδρομών, εμφανίζει σε όλο σχεδόν το πολιτικό της φάσμα των κομμάτων του συνταγματικού της τόξου, στάση απέναντι στους μετανάστες η οποία κρίνεται επαινετή και άξια για παραδειγματισμό. Δεν θα ξεχαστούν οι σκηνές με τις γιαγιάδες της Λέσβου που συγκίνησαν ολόκληρη την Ευρώπη και που ήταν και η αφορμή για τις δύο επισκέψεις του Πάπα Φραγκίσκου το 2016 αλλά και το 2021 στο νησί της Λέσβου. Τα ίδια αισθήματα απέναντι στους μετανάστες σίγουρα τρέφουν και οι Κύπριοι πολίτες παρόλο που η Μεγαλόνησος λόγω της γεωγραφικής θέσης της δεν δέχτηκε πίεση προσφυγικών ροών. Προσπαθώντας να ερμηνεύσουμε τις στάσεις αυτές των Ελλήνων πολιτών, θα προσπαθήσουμε να ταξιδέψουμε σε παρελθόντες χρόνους στην ιστορία του Ελληνισμού.
Οι Έλληνες ως διαρκείς μετανάστες
Οι μεταναστεύσεις των Ελλήνων έχουν πολύ βαθιές ρίζες, ακόμη από τις μετακινήσεις των προϊστορικών Ελληνικών φύλων, όπως των Πελασγών, των Δωριέων, των Ιώνων ή και των Αιολών. Οι μεταναστεύσεις αυτές είτε ήταν εκούσιες για αναζήτηση νέας και καλύτερης γης, είτε ακούσιες διωγμένοι ως ηττημένοι μετά από πολεμικές συρράξεις. Το ίδιο καθεστώς αναφέρεται και κατά τα κλασσικά χρόνια των Περσικών ή των Πελοποννησιακών πολέμων. Όμως και κατά τους επόμενους αιώνες των Ρωμαϊκών και των μετέπειτα Βυζαντινών χρόνων οι μεταναστεύσεις Ελληνικών πληθυσμών δεν εξέλειπαν. Ακόμη περισότερον αυτές εντάθηκαν και μετά την Οθωμανική κατάκτηση και την διάλυση του Βυζαντίου.
Οι μεταναστεύσεις επι των Οθωμανών
Όμως η πλέον χαρακτηριστική περίοδος όπου συνέβησαν μεταναστεύσεις Ελληνικών πληθυσμών κατά χιλιάδες , ήταν εκείνη μετά την ήττα των Οθωμανών κατά τον 6ο Ρωσο – Τουρκικο πόλεμο και την υπογραφή της συνθήκης ‘’Κιουτσούκ-Καϊναρτζή’’ τον Ιούλιο του 1774. Το σημαντικότερο άρθρο της Συνθήκης αυτής για τους Έλληνες ήταν το 7ο κατά το οποίο: «Η Πύλη υπόσχεται να παρέχει συνεχή προστασία στη Χριστιανική Θρησκεία και τις εκκλησίες αυτής». Η Ρωσία υποχρέωσε τους Οθωμανούς σε αυτό τον όρο, προκειμένου να περιλαμβάνει όλους τους ορθοδόξους της αυτοκρατορίας. Μετά την υπογραφή της συνθήκης του Κιουτσούκ Καϊναρτζή, χιλιάδες Έλληνες μετανάστευσαν στη νότια Ρωσία. Επίσης και ένα μεγάλο ρεύμα νησιωτών και Πελοποννησίων κατευθύνθηκε στις Μικρασιατικές περιοχές όπου ο ζυγός φαινόταν ελαφρύτερος, καθώς και σε μεγαλύτερα κέντρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όπως στη Κωνσταντινούπολη, ή και σε κατεχόμενες περιοχές στην Αυστρία και στην Ουγγαρία. Η συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή βοήθησε πολύ το ελληνικό εμπόριο και τη μετανάστευση των Ελλήνων. Οι Έλληνες ταξίδευαν ελεύθερα προς τη νότια Ρωσία και τις παραδουνάβιες ηγεμονίες, Μολδαβία – Βλαχία, δηλαδή περίπου τη σημερινή Ρουμανία. Ίδρυσαν εμπορικούς σταθμούς στις όχθες του Δούναβη και διέπρεψαν στο εμπόριο. Επίσης από αυτούς τους Έλληνες μετανάστες ξεκίνησαν και οι πρώτες επαναστατικές κινήσεις για την επανάσταση του 1821. Η φιλική εταιρεία ιδρύθηκε και άνθισε στις παραδουνάβιες αυτές επαρχίες, προτού μεταφερθεί στην Ρούμελη και το Μωριά.
Οι μεταναστεύσεις των Κρητών
Στην Κρήτη όμως όπου η ανεξαρτησία τους ήρθε μετά από 80 χρόνια επιπλέον αγώνων, από τις πρώτες επαναστατικές τους κινήσεις του 1821 , οι Κρήτες Αγωνιστές αναγκάστηκαν να φυγαδεύσουν τις οικογένειές τους εκτός νησιού , κυρίως στη Πελοπόννησο τα Ιόνια νησιά ή και τις Κυκλάδες για να τους σώσουν από το μαχαίρι των Οθωμανών . Το μοτίβο των ξεριζωμών αυτών επαναλήφθηκε πολλές φορές έως και το τέλος του 1800, αφού το νησί συνεχώς βρισκόταν σε μια διαρκή επαναστατική διαδικασία . Πάντα όταν η κάθε επαναστατική κίνηση των Κρητών καταπνίγουνταν στο αίμα από τις Οθωμανικές ορδές , ακολουθούσε η φυγάδευση των άμαχων γυνακόπαιδων σε περιοχές εκτός της Κρήτης . Δεν ξεχνούμε βέβαια πως και Ελευθέριος Βενιζέλος που γεννήθηκε στα Χανιά το 1864, λόγω διώξεων του πατέρα του από την οθωμανική διοίκηση πέρασε μέρος των παιδικών του χρόνων στα Κύθηρα και την Ερμούπολη της Σύρου.
Οι μεταναστεύσεις του 20ού αιώνα
Από τις πρώτες δεκαετίες του 1900 , στη χώρα μας , είχε δημιουργηθεί ένα ισχυρό κύμα μετανάστευσης προς την Αμερική και τη νότια Αφρική με πρωτοπόρους τους Πελοποννήσιους για αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης. Η μεγάλη όμως μεταναστευτική περίοδος για τον Ελλαδικό χώρο, ήταν με την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης μετά την Μικρασιατική εκστρατεία το 1923 και την λεγόμενη ανταλλαγή των πληθυσμών. Ήταν η αναγκαστική μετανάστευση και ο ξεριζωμός εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων κατοίκων της Μικράς Ασίας που βρήκαν καταφύγιο στην Ελλάδα. Όμοια βέβαια απομακρύνθηκαν αναγκαστικά και εξ ίσου πολλές χιλιάδες μουσουλμάνοι που ζούσαν σε Ελληνικά εδάφη, όπως την Κρήτη την Θράκη και τα νησιά του Αιγαίου. Το επόμενο και πιο ισχυρό μεταναστευτικό κύμα από τη χώρα μας , παρουσιάστηκε τη 10ετία του ΄50 , όταν η χώρα είχε βγεί βαθιά λαβωμένη από τη Γερμανική κατοχή μα και πιο πολύ από τον Εμφύλιο πόλεμο. Η κορύφωση αυτού του κύματος, συνέβη την δεκαετία του ΄60 και ως τις αρχές του ΄70. Προορισμός τότε δεν ήταν οι υπερπόντιες χώρες , αλλά η Κεντρική Ευρώπη και κυρίως η Γερμανία και το Βέλγιο. Πολλές χιλιάδες Έλληνες μετανάστες τη περίοδο αυτή βρέθηκαν να δουλεύουν στις φάμπρικες και τα ορυχεία της Κεντρικής Ευρώπης.
Η υψηλή ενσυναίσθηση
Εκτίμησή μας λοιπόν είναι ότι οι Έλληνες, έχοντας μια τόσο μακραίωνη διαδρομή ακόμη και με ιστορικές μεταναστεύσεις, έχουν αποκτήσει μια ιδιότυπη σχέση με το κοινωνικό αυτό φαινόμενο. Κατ΄αρχήν είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν υπάρχει Ελληνική οικογένεια όπου να μην υπάρχει και κάποιο συγγενικό πρόσωπο που να υπήρξε για κάποια τουλάχιστον περίοδο μετανάστης. Είτε προς την Αμερική, την Αυστραλία ή τη Νότια Αφρική στις αρχές του αιώνα, είτε κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923 – 1924, είτε και πιο πρόσφατα στα δεκαείες του΄50 του ΄60 ή ακόμη και του ΄70. Η επαφή τους λοιπόν αυτή με πρόσωπα του συγγενικού τους ή και φιλικού τους περιβάλλοντος που υπήρξαν μετανάστες , τους έχει κάνει να κατανοούν τον πόνο και τις ταλαιπωρίες ων μεταναστών. Τους αντιλαμβάνονται ως οικεία πρόσωπα που βρίσκονται σε μια κρίσιμη και δύσκολη θέση και όχι σαν εχθρικά υποκείμενα που έρχονται για να τους απειλήσουν. Υπάρχει ένα αρκετά υψηλό συναίσθημα ενσυναίσθησης προς τα μοιραία αυτά πρόσωπα που πολλές φορές είναι ακόμη και μικρά παιδιά!
Εθνικός αλτρουϊσμός VS ακροδεξιών πεποιθήσεων
Κλείνοντας την αναφορά μας αυτή και επιχειρώντας μια ‘’κατάδυση ‘’ στον εσωτερικό κόσμο των Ελλήνων σε ότι αφορά τον άγνωστο διπλανό τους, που όμως υποφέρει, ανακαλύπτουμε μια κατανόηση σε βάθος του δράματος που βιώνει και συγχρόνως μια τάση αξιέπαινης συμπαράστασής τους. Οι Έλληνες στην συντριπτική τους πλειοψηφία αποδεικνύουν καθημερινά ότι δεν τους ενδιαφέρει το αν το πρόσωπο αυτό , είναι άλλης εθνικότητας , άλλου δόγματος, ή και άλλης κοσμοθεωρίας. Είναι μια στάση του Ελληνισμού στην ηθική αξιακό τους άξονα που ίσως δεν το είχαμε ούτε και εμείς οι ίδιοι κατανοήσει, αφού σε αυτή την έκταση εμφανίστηκε μόλις τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Αυτή μας η στάση λοιπόν θεωρούμε ότι μας παρέχει την προστασία να ελαχιστοποιούμε τις ακροδεξιές πολιτικές στους πολιτικούς μας σχηματισμούς και το σπουδαιότερον να υπάρχει μια ενιαία και αξιέπαινη πολιτική στάση στο θέμα αυτό, όλων των πολιτικών δυνάμεων που μάλιστα και αυτοπροσδιορίστηκαν ως οι θεματοφύλακες του ‘’συνταγματικού τόξου’’.
