Η υποχονδρίαση είναι μια χρόνια, στρεσογόνος κατάσταση, που προκαλεί δυσφορία. Μια προσέγγιση που έχει βρεθεί πως είναι αποτελεσματική για την αντιμετώπιση της υποχονδρίασης είναι η γνωσιακή- συμπεριφοριστική προσέγγιση (CBT).
Η υποχονδρίαση είναι ένας επίμονος φόβος ή πεποίθηση ότι κάποιος έχει μια σοβαρή, μη διαγνωσμένη ιατρική ασθένεια. Το άτομο αξιολογεί κάθε σωματική ένδειξη ή σωματικό σύμπτωμα και εμφανίζει άγχος που συνδέεται με την υγεία και τη σωματική ενασχόληση. Η υποχονδρίαση μπορεί να γίνει κατανοητή ως μια αυτοδιαιωνιζόμενη και αυτοεπικυρούμενη διαταραχή της γνώσης και της σωματικής αντίληψης. Πρόκειται δηλαδή για μια ανθεκτική και χρόνια διαταραχή, που το άτομο δύσκολα μπορεί να απαλλαγεί από αυτή, καθώς μέσα από την παρατήρηση των σωματικών ενοχλήσεων επιβεβαιώνει τους φόβους και τα άγχη που έχει. Τα προσωπικά απειλητικά γεγονότα της ζωής ωθούν το άτομο με προδιάθεση να σκέφτεται και να νιώθει ότι έχει υποψίες ότι θα αρρωστήσει. Η υποψία που έχει το άτομο το οδηγεί να παρακολουθεί επιλεκτικά καλοήθεις σωματικές αισθήσεις και πληροφορίες για την υγεία που επιβεβαιώνουν την υποψία τους και να αγνοούν αποδεικτικά στοιχεία. Οι καλοήθεις σωματικές αισθήσεις ενισχύονται και αποδίδονται εσφαλμένα στην υποτιθέμενη ασθένεια, γεγονός που τεκμηριώνει περαιτέρω τις πεποιθήσεις τους για τη νόσο.
Η γνωσιακή- συμπεριφορική θεραπεία στοχεύει σε γνωστικούς και συμπεριφορικούς ενισχυτές καλοήθων σωματικών συμπτωμάτων που προωθούν τον υποχονδριακό κύκλο πεποιθήσεων για τη νόσο και ενίσχυση των συμπτωμάτων. Οι ασθενείς βοηθούνται να διορθώσουν τις λανθασμένες αποδόσεις συμπτωμάτων, να αναδιαρθρώσουν τις πεποιθήσεις και τις προσδοκίες για την υγεία και την ασθένεια, να διορθώσουν παρεξηγήσεις σχετικά με τη διαδικασία ιατρικής περίθαλψης, να τροποποιήσουν δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές ασθένειας και να μάθουν τεχνικές επιλεκτικής προσοχής και απόσπασης της προσοχής. Οι βασικοί παράγοντες που ενισχύουν τα σωματικά συμπτώματα και τα αποδίδουν εσφαλμένα σε σοβαρή ασθένεια: προσοχή και σωματική υπερεπαγρύπνηση, πεποιθήσεις σχετικά με την αιτιολογία των συμπτωμάτων, περιστάσεις και πλαίσιο, ασθένεια και διαταραγμένους ρόλους συμπεριφορών και διάθεση.
Οι υποχονδριακές στάσεις και ανησυχίες βελτιώθηκαν περισσότερο από τα σωματικά συμπτώματα. Η θεραπεία είχε ως σκοπό να βελτιώσει την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων παρά να τα θεραπεύσει άμεσα. Δινόταν δηλαδή έμφαση στη φροντίδα παρά στη θεραπεία. Οι ασθενείς που τα καταφέρνουν καλύτερα είναι εκείνοι που μαθαίνουν να αντισταθμίζουν, αντί να προσπαθούν να εξαλείψουν τη σωματική τους δυσφορία. Τα υποχονδριακά σωματικά συμπτώματα δεν μπορούν να εξαλειφθούν με θεραπεία εστιασμένη στα συμπτώματα, καθώς υπάρχουν για υποκείμενους ψυχολογικούς και διαπροσωπικούς λόγους. Ένας ρεαλιστικός στόχος στη θεραπεία της υποχονδρίασης είναι η βελτίωση των ανησυχητικών φόβων και πεποιθήσεων και η βελτίωση της αντιμετώπισης, παρά η εξάλειψη των σωματικών συμπτωμάτων από μόνη της.
- Πηγή: https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/198437. Barsky, A.J. & Ahern, D.K. (2004). Cognitive Behavior Therapy for Hypochondriasis. A Randomized Controlled Trial. JAMA, 291 (12), 1464-1470.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
