Με ψήφους 6-3, η συντηρητική πλειοψηφία έθεσε αυστηρά όρια στην πρακτική των ομοσπονδιακών δικαστών να εκδίδουν προσωρινές εθνικής εμβέλειας εντολές που αναστέλλουν την εφαρμογή προεδρικών διαταγμάτων. Η απόφαση, αν και αφορμή στάθηκε η εντολή του Τραμπ για την κατάργηση του δικαιώματος ιθαγένειας από τη γέννηση, δεν έκρινε την ουσία της υπόθεσης, αφήνοντας περιθώρια για νέες νομικές προσφυγές.
Ισχυρό όπλο στα χέρια του Τραμπ
Όπως σχολιάζει το CNN, πρόκειται για μία από τις πιο καθοριστικές θεσμικές νίκες του Τραμπ, καθώς του επιτρέπει να προχωρά σε βαθιές τομές και αμφιλεγόμενες αλλαγές χωρίς το άμεσο φρένο της δικαστικής εξουσίας. «Πρόκειται για μια καταπληκτική απόφαση, που μας ικανοποιεί απόλυτα» δήλωσε πανηγυρικά ο ίδιος από τον Λευκό Οίκο, επαναλαμβάνοντας τις αιτιάσεις του κατά των «υπερβολικών» πανεθνικών μπλοκαρισμάτων, τα οποία συχνά χρησιμοποιούνταν από αντιπάλους του σε θέματα όπως η μεταναστευτική πολιτική και η συμμετοχή τρανς ατόμων στις ένοπλες δυνάμεις.
Σημαντικό ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι το σκεπτικό της απόφασης φέρει την υπογραφή της Έιμι Κόνεϊ Μπάρετ, που έχει δεχθεί στο παρελθόν επικρίσεις ακόμη κι από τον ίδιο τον Τραμπ, αλλά τώρα του δίνει ένα ανεκτίμητο εργαλείο διεύρυνσης της εκτελεστικής ισχύος.
Σφοδρή αντίδραση από τους φιλελεύθερους δικαστές
Την ίδια ώρα, οι τρεις φιλελεύθερες δικαστίνες του Ανώτατου Δικαστηρίου αντέδρασαν με δριμύτητα, καταγγέλλοντας ότι η ετυμηγορία οδηγεί σε θεσμική εκτροπή και αποδυναμώνει τα συνταγματικά αντίβαρα. Η Σόνια Σοτομαγιόρ κατηγόρησε το σώμα ότι «παίζει το παιχνίδι του Τραμπ», επιτρέποντας την εφαρμογή ακόμη και «κατάφωρα αντισυνταγματικών πολιτικών» μέσω νομικών τεχνασμάτων. «Πρόκειται για ανοιχτή πρόσκληση στην κυβέρνηση να παρακάμψει το Σύνταγμα» τόνισε, ενώ διάβασε δυνατά αποσπάσματα της διαφωνίας της -μια πρακτική σπάνια για τα δεδομένα του Ανωτάτου.
Ακόμη πιο ηχηρή ήταν η προειδοποίηση της Κετάντζι Μπράουν Τζάκσον: «Η εκτελεστική αυθαιρεσία θα ανθίσει. Και από εκεί, το βήμα προς μια ανεξέλεγκτη εκτελεστική εξουσία και την κατάρρευση της συνταγματικής μας δημοκρατίας είναι μικρό».
«Παράθυρο» για συλλογικές προσφυγές
Παρά τον περιορισμό στις εθνικής εμβέλειας απαγορεύσεις, το Ανώτατο Δικαστήριο άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο δικαστικής προστασίας μέσω των συλλογικών αγωγών. Σε αυτές, ενάγοντες μπορούν να ζητήσουν την αναστολή εφαρμογής μιας πολιτικής για λογαριασμό μιας ευρύτερης ομάδας πολιτών που θίγεται.
Αυτό ακριβώς έκαναν ομάδες υπέρ των μεταναστών και έγκυες γυναίκες στο Μέριλαντ, οι οποίες κατέθεσαν νέα συλλογική αγωγή ζητώντας την αναστολή της προεδρικής εντολής για όλα τα παιδιά που γεννήθηκαν ή θα γεννηθούν μετά τις 19 Φεβρουαρίου 2025.
Η ACLU, που συμμετέχει σε ξεχωριστή δικαστική μάχη κατά της ίδιας εντολής, προχώρησε επίσης σε νέα συλλογική προσφυγή. «Αυτός είναι ένας τρόπος να προστατευτεί το θεμελιώδες αυτό δικαίωμα» τόνισε η Σεσίλια Γουάνγκ στο CNN.
Μάχη στα κατώτερα δικαστήρια
Η δικαστής Μπάρετ ξεκαθάρισε ότι, σε ειδικές περιπτώσεις όπου υπάρχει άμεσος κίνδυνος βλάβης, η έκδοση πανεθνικής εντολής αναστολής παραμένει δυνατή. Το επιχείρημα αυτό αξιοποιείται ήδη από πολιτείες όπως η Καλιφόρνια, που επιδιώκουν νέες νομικές παρεμβάσεις.
Ο γενικός εισαγγελέας της Καλιφόρνια, Ρομπ Μπότα, υπογράμμισε ότι η ελεύθερη μετακίνηση μεταξύ πολιτειών καθιστά ανεφάρμοστη οποιαδήποτε τοπική ερμηνεία του δικαιώματος ιθαγένειας, ενώ η Γενική Εισαγγελέας Παμ Μπόντι εμφανίστηκε βέβαιη ότι το Ανώτατο θα επικυρώσει τελικά την εντολή του Τραμπ επί της ουσίας.
Η τελική μάχη αναμένεται να κορυφωθεί το φθινόπωρο, καθώς το δικαστικό θρίλερ για το δικαίωμα ιθαγένειας θα παραμείνει στο προσκήνιο της πολιτικής αντιπαράθεσης.
