Ο Βεζούβιος όπως φαίνεται από την Πομπηία
Ο Βεζούβιος είναι βουνό-ηφαίστειο στις δυτικές ακτές της Ιταλίας και σε απόσταση 12 χλμ. από τη Νάπολη. Μέχρι το 79 μ.Χ. το θεωρούσαν ένα απλό βουνό. Σύμφωνα με τον Στράβωνα, το βουνό Ουεσούϊον (έτσι αποκαλεί τον Βεζούβιο) ήταν σκεπασμένο με ωραίους αγρούς, εκτός από την κορυφή του, που ήταν επίπεδη, μαύρη και σκεπασμένη εδώ και εκεί, και συμπεραίνει ότι το βουνό είχε πάρει φωτιά και είχε καεί, αλλά η φωτιά έσβησε, επειδή έλειπε το καύσιμο υλικό.
Η έκρηξη του Βεζούβιου στις 24 Αυγούστου του 79 μ.Χ. κατέκλυσε τις αρχαίες ρωμαϊκές πόλεις Πομπηία, Ηράκλειο ή Ηράκλεια Καμπανίας (σημερινό Ερκολάνο), Οπλοντίδα και Σταβίες, καθώς και αρκετούς άλλους οικισμούς. Την έκρηξη περιέγραψε ο Πλίνιος ο Νεότερος, που ήταν αυτόπτης μάρτυρας της καταστροφής.
Άλλες μεγάλες εκρήξεις καταγράφηκαν το 1794, το 1872 και το 1906, προκαλώντας μεγάλες καταστροφές και θανάτους πολλών ανθρώπων. Η τελευταία έκρηξη του Βεζούβιου καταγράφηκε το 1944.
Σήμερα, οι περιοχές γύρω από τον Βεζούβιο είναι ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένες, παρά τον κίνδυνο που γνωρίζουν οι κάτοικοι ότι διατρέχουν, καθώς το ηφαιστειογενές έδαφος του βουνού είναι ιδιαίτερα εύφορο (προσχωσιγενές). Τη μορφή και τη διαμόρφωση που έχει σήμερα ο Βεζούβιος την πήρε μετά την έκρηξή του το 79 μ.Χ., αν και οι μεταγενέστερες εκρήξεις προξένησαν κάποιες μεταβολές στην όψη του. Έχει τρεις κορυφές, τη Σόμμα βόρεια, τον καθαυτό Βεζούβιο νότια και τον Οτταγιάνο ανάμεσα. Σήμερα, ο καθαυτό Βεζούβιος έχει περιφέρεια βάσης 45 χιλιόμετρα και η διάμετρος του κρατήρα του είναι 570 μέτρα περίπου. Το ύψος του μεταβάλλεται μετά από κάθε ισχυρή έκρηξη και είναι σήμερα 1.180 μέτρα. Οι πλαγιές του βουνού είναι κατάφυτες από κήπους και αγρούς μέχρι ένα ορισμένο ύψος. Ιδιαίτερα ευδοκιμούν τα αμπέλια από αρχαιοτάτων χρόνων. Τα κρασιά του Βεζούβιου τα εκτιμούσαν ιδιαίτερα από τη Ρωμαϊκή εποχή και είναι περιζήτητο το θαυμάσιο κρασί «Λάκριμα Κρίστι» (Δάκρυα του Χριστού). Ο Βεζούβιος αναφέρεται σε πολλές ταινίες, περιοδικά, κόμικς και βιβλία.
Εσωτερικό κρατήρα του Βεζούβιου
