13 Σεπτεμβρίου γιορτάζουν…

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Ὡς τοῦ ἄνω στερεώματος τὴν εὐπρέπειαν, καὶ τὴν κάτω συναπέδειξας ὡραιότητα, τοῦ ἁγίου σκηνώματος τῆς δόξης σου Κύριε, Κραταίωσον αὐτὸ εἰς αἰώνα αἰῶνος, καὶ πρόσδεξαι ἡμῶν, τὰς ἐν αὐτῷ ἀπαύστως προσαγομένας σοι δεήσεις, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, ἡ πάντων ζωῂ καὶ ἀνάστασις.

Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Αὐτόμελον
Οὐρανὸς πολύφωτος ἡ Ἐκκλησία, ἀνεδείχθη ἅπαντας, φωταγωγοῦσα τοὺς πιστούς, ἐν ᾧ ἑστῶτες κραυγάζομεν, Τοῦτον τὸν Οἶκον, στερέωσον Κύριε.

Κάθισμα
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Τὰ πάντα ἐφώτισε τῇ παρουσίᾳ Χριστός, τὸν κόσμον ἀνεκαίνισε Πνεύματι θείῳ αὐτοῦ· ψυχαὶ ἐγκαινίζονται· οἶκος γὰρ ἀνετέθη, νῦν εἰς δόξαν Κυρίου, ἔνθα καὶ ἐγκαινίζει, τῶν πιστῶν τὰς καρδίας, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, εἰς σωτηρίαν βροτῶν.

Ἕτερον Κάθισμα
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ἑόρτιος σήμερον τῶν Ἐγκαινίων πιστοί, ἡμέρα κατέλαβε, τὴν ἐκλογὴν τοῦ Χριστοῦ, ἡμᾶς καὶ προτρέπεται, πάντας ἐγκαινισθῆναι, καὶ φαιδρῷ τῷ προσώπῳ, ᾄσματα τῷ Δεσπότῃ, ἐκ μυχοῦ τῆς καρδίας, ᾆσαι πιστῶς ὡς λυτρωτῇ, καὶ ἡμᾶς ἐγκαινίζοντι.

Ὁ Οἶκος
Ἐπιδημήσαντος ἡμῖν, τοῦ Λόγου κατὰ σάρκα, ὁ τῆς βροντῆς μὲν γόνος φησὶ καθυπογράφων· Ἐθεασάμεθα φαιδρῶς τὴν δόξαν, ἣν εἶχεν ὁ Υἱὸς παρὰ τοῦ Πατρός, ἐν ἀληθείας χάριτι. Ὅσοι δὲ πίστει τοῦτον ἐλάβομεν, ἔδωκε τοῖς πᾶσιν ἐξουσίαν, τοῦ γενέσθαι τέκνα Θεοῦ, οἳ οὐκ ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ ἐκ θελήματος σαρκὸς ἀναγεννηθέντες, ἀλλ᾿ ἐκ Πνεύματος Ἁγίου ἐπαυξηθέντες, οἶκον προσευχῆς ἐπήξαμεν, καὶ βοῶμεν· Τοῦτον τὸν οἶκον στερέωσον Κύριε.

Για τον Άγιο Κορνήλιο αναφέρουν οι Πράξεις των Αποστόλων (Ι, 1-13). Ήταν θεοσεβούμενος Ρωμαίος Εκατόνταρχος. Άγγελος Κυρίου του υπέδειξε να συναντήσει τον Απόστολο Πέτρο. Ο Κορνήλιος μεταστράφηκε στο Χριστιανισμό και δίδαξε την διδασκαλία του Χριστού στην Φοινίκη, την Κύπρο, την Αντιόχεια και την Έφεσο. Εξελέγη Επίσκοπος Σκήψης της Μυσίας. Ο ιεραποστολικός του ζήλος απέφερε πλούσιους καρπούς και πολλοί ήσαν οι ειδωλολάτρες που πίστεψαν στο Ευαγγέλιο. Κάποιοι κατήγγειλαν τον Κορνήλιο στον Έπαρχο Δημήτριο, ο οποίος τον συνέλαβε και τον οδήγησε σε ειδωλολατρικό ναό ενώπιον πλήθους, προκειμένου να θυσιάσει στα είδωλα. Ο Κορνήλιος όχι μόνο έμεινε αμετακίνητος στην πίστη του αλλά κατάφερε με την ομολογία του να κάνει να πιστέψουν στη διδασκαλία του Ευαγγελίου η σύζυγος και ο υιός του Επάρχου. Είπε μάλιστα στο Δημήτριο ότι η οικογένειά του δεν θα πάθει κανένα κακό. Ο Έπαρχος κατάλαβε λίγο αργότερα το νόημα των λόγων αυτών, όταν έγινε μεγάλος σεισμός που ισοπέδωσε το ναό και η σύζυγος με τον υιό του βγήκαν ανέπαφοι από τα ερείπια.

Ἀπολυτίκιον(Κατέβασμα)
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Δικαιοσύνης διαπρέπων τοῖς ἔργοις, τὸν φωτισμὸν τῆς εὐσεβείας ἐδέξω καὶ ἀποστόλων σύμπονος ἐδείχθης ἀληθῶς· τούτοις κοινωνήσας γάρ, δι’ ἐνθέων καμάτων τοῦ Χριστοῦ τὴν σάρκωσιν ἀνέκραξας πᾶσι· μεθ’ ὧν δυσώπει σῴζεσθαι ἡμᾶς τοὺς σὲ τιμῶντας, παμμάκαρ Κορνήλιε.

Ο Άγιος Αριστείδης ήταν Αθηναίος ευπατρίδης, φιλόσοφος εξ ενδόξου αθηναϊκού γένους, και έζησε κατά τον 2ο μ.Χ. αιώνα επί αυτοκρατορίας Αδριανού. Έγινε Χριστιανός από τον Άγιο Διονύσιο και τον Άγιο Ιερόθεο και έγραψε στον Αδριανό απολογία υπέρ των διωκόμενων Χριστιανών. Στην συνέχεια εκδιώχθηκε και επειδή έλειπε ο Αδριανός μετέβη στην Ρώμη όπου και απολογήθηκε. Κατόπιν μεταφέρθηκε στην Αθήνα όπου μαρτύρησε, αφού τον κρέμασαν στην αγορά των Αθηνών, την 13η Σεπτεμβρίου του 120 μ.Χ. Ο Ιερώνυμος έγραψε εγκώμιο για τον Άγιο και τον χαρακτηρίζει Ισαπόστολο.

Σήμερα είναι τα προεόρτια (παραμονή) της Υψώσεως του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού.

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος β’.
Τὸν ζωοποιὸν Σταυρὸν τῆς σῆς ἀγαθότητος, ὃν ἐδωρήσω ἡμῖν τοῖς ἀναξίοις Κύριε, σοὶ προσάγομεν εἰς πρεσβείαν. Σῶζε τοὺς βασιλεῖς καὶ τὴν πόλιν σου, εἰρηνεύοντας διὰ τῆς Θεοτόκου, μόνε φιλάνθρωπε.

Ο Άγιος Στράτων έζησε στη Βιθυνία και συνελήφθη από τον εκεί άρχοντα και βασανίστηκε με διάφορα βασανιστήρια. Έπειτα έδεσαν τα χέρια του από τα κλαδιά δύο κέδρων, που λύγισαν μέχρι το έδαφος. Κατόπιν τους έλυσαν με αποτέλεσμα ο Άγιος να διαμελιστεί στα δύο. Αυτό συνέβη στα χρόνια του τυράννου Λικινίου (315 μ.Χ.).

Οι Άγιοι Κρονίδης, Λεόντιος και Σεραπίων πήραν το στεφάνι της μαρτυρικής δόξας τον 4ο αιώνα μ.Χ. επί βασιλείας Λικινίου. Ο Κρονίδης, διάκονος στην Αλεξάνδρεια, ήταν πολύ μορφωμένος, ταλαντούχος διδάσκαλος με μεγάλη αρετή και ζήλο, κατά το υπόδειγμα του πρωτομάρτυρα Στεφάνου. Ο Λεόντιος και ο Σεραπίων ήταν διακεκριμένοι μαθητές του, έτοιμοι όπως και ο διδάσκαλος τους να πάθουν τα πάντα για το Χριστό. Έτσι και έγινε. Κάποια μέρα, ενώ έδιναν λαμπρή απολογία για τη χριστιανική πίστη μπροστά στους ειδωλολάτρες, αυτοί εκνευρισμένοι τους κακοποίησαν άγρια με πέτρες και ρόπαλα. Κατόπιν τους έδεσαν τα χέρια και τους έριξαν στη θάλασσα, όπου και παρέδωσαν τις άγιες ψυχές τους.

Οι Άγιοι Γορδιανός και Σέλευκος πήραν το στεφάνι της μαρτυρικής δόξας τον 4ο αιώνα μ.Χ. επί βασιλείας Λικινίου. Οι Άγιοι Γορδιανός, Σέλευκος και Μακρόβιος, μαρτύρησαν στη Γαλατία. Αφού ομολόγησαν το Χριστό, οι άπιστοι τους έριξαν τροφή στα άγρια θηρία.

Ο Άγιος Ουαλέριος (ή Ουαλεριανός) πήρε το στεφάνι της μαρτυρικής δόξας τον 4ο αιώνα μ.Χ. επί βασιλείας Λικινίου. Ο Ουαλέριος, αδελφικός φίλος των Αγίων Γορδιανού, Σέλευκου και Μακρόβιου (βλέπε 13 Σεπτεμβρίου), απουσίαζε όταν εκείνοι μαρτύρησαν. Όταν όμως επανήλθε πήγε στον τάφο τους, όπου τον αξίωσε ο Θεός να πεθάνει.

Οι Άγιοι Λουκιανός, Ζωτικός και Ηλεί πήραν το στεφάνι της μαρτυρικής δόξας τον 4ο αιώνα μ.Χ. επί βασιλείας Λικινίου. Οι Άγιοι Λουκιανός, Ζωτικός και Ηλεί, αποκεφαλίστηκαν και πότισαν με το αίμα τους την πόλη των Τομέων με διαταγή του άρχοντα Μαξίμου.

Ο Άγιος Μελέτιος Πηγάς υπήρξε πατριάρχης Αλεξανδρείας (1590 – 1601 μ.Χ.). Μεγάλη εκκλησιαστική προσωπικότητα του 16ου αιώνα, χρημάτισε και τοποτηρητής του Οικουμενικού Πατριαρχείου σε χαλεπούς καιρούς (1597 – 1598 μ.Χ.). Γεννήθηκε το 1549 μ.Χ. στον Χάνδακα της Κρήτης από ευκατάστατη και ευσεβή οικογένεια, έλαβε αξιόλογη εγκύκλιο μόρφωση και συνέχισε τις ανώτερες σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Παταβίου. Μετά την επιστροφή του, ασπάστηκε τον μοναχικό βίο στη μονή Αγκαράθου της Κρήτης, στην οποία ηγούμενος ήταν ο μετέπειτα Πατριάρχης Αλεξανδρείας Σίλβεστρος (1566 – 1590 μ.Χ.).
Ως ηγούμενος της μονής Αγκαράθου μετά την αποχώρηση του Σιλβέστρου, αγωνίστηκε με ζήλο εναντίον της λατινικής προπαγάνδας. Σύντομα αναφέρεται ως κληρικός και πρωτοσύγκελος του πατριαρχείου Αλεξανδρείας.
Μετά τον θάνατο του Σιλβέστρου, χειροτονήθηκε πατριάρχης Αλεξανδρείας από τον πατριάρχη Αντιοχείας Ιωακείμ (5 Αυγούστου 1590 μ.Χ.).
Αγωνίστηκε με μεγάλο ενδιαφέρον για τις ορθόδοξες σχέσεις και τα διεκκλησιαστικά προβλήματα. Περιόρισε τα χρέη του πατριαρχείου, ανοικοδόμησε με τη συνδρομή και του ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Ιερεμία νέο πατριαρχικό οίκο και έλυσε πολλά από τα πιεστικά προβλήματα του πατριαρχείου, ως τον πρόωρο θάνατο του σε ηλικία 52 ετών (1601 μ.Χ.).

Ο Όσιος Πέτρος «ὁ ἐν τὴ Ἀτρώα» (κατ’ ἄλλους «ὁ ἐν τὴ Ἀγρέα») έζησε στα χρόνια του βασιλιά Νικηφόρου του Α’ (802 – 811 μ.Χ.) και Σταυρακίου (784 – 806 μ.Χ.). Καταγόταν από την Ασία και από νεαρή ηλικία είχε κλήση στη μοναχική ζωή. Πήγε στην Ατρώα της Βιθυνίας, όπου πέρασε τη ζωή του με αυστηρότατη άσκηση και απεβίωσε ειρηνικά.

Σύμφωνα με τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, ο Όσιος αυτός γεννήθηκε κατά το έτος 1686 μ.Χ. στην Καλαμάτα της Πελοποννήσου, από γονείς πλούσιους και ευσεβείς, τον Δήμο και την Ασημίνα. Ασκήτευσε στη Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους, έκανε πολλά θαύματα και απεβίωσε ειρηνικά το 1745 μ.Χ. Ο Σ. Ευστρατιάδης όμως στο Αγιολόγιό του γράφει: «Τοῦτον τὸν ὅσιον κατέταξεν εἷς τὸ Ἁγιολόγιον τῆς Ἐκκλησίας ὁ Νικόδημος, εὕρων φανταστικὸν αὐτοῦ βίον (ἰδὲ Νέον Ἐκλόγιον) μετὰ θαυμάτων συνοδευόμενον, γραφέντα ὑπὸ φανατικοῦ φίλου τοῦ Ἰεροθέου».

Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ΄. Τῇ Ὑπερμάχῳ.
Τὸν ἐν Ὁσίοις θεοφόρον Ἱερόθεον, καὶ ἐν Ἁγίοις νέον κήρυκα τῆς χάριτος, ὑμνωδείαις εὐφημήσωμεν ἐπαξίως, Μεσσηνίας γὰρ αὐτὸς ὑπάρχει καύχημα, καὶ Μονῆς τῆς τῶν Ἰβήρων θεῖον σέμνωμα, ὅθεν κράζομεν· Χαίροις Πάτερ θεόσοφε.

Μεγαλυνάριον
Τὸν ἐν τοῖς Ὁσίοις καὶ Ἀσκηταῖς, νέον θεοφόρον, Ἱερόθεον τὸν σοφόν, ὕμνοις ἐγκωμίων, τιμήσωμεν ἐνθέως, ὡς γνήσιον Κυρίου, ἡμῶν δὲ πρόμαχον.

Ἕτερον Μεγαλυνάριον
Τὸν Πελοποννήσου νέον βλαστόν, ἱερὸν καὶ θεῖον, Ἱερόθεον τὸν κλεινόν, τὸν ἐκ τῆς Ἰβήρων, Μονῆς νεοφανέντα, εἷς τῶν Ὁσίων μέγας, ὕμνοις τιμήσωμεν.

Ἕτερον Μεγαλυνάριον
Χαῖρε γῆς τρισμάκαρ τῶν Καλαμῶν, πάσης Μεσσηνίας, καὶ τοῦ Ἄθω θεῖος βλαστός, καύχημα ὑπάρχων, αὐτῶν καὶ τῶν ἐν πάσῃ, τῇ γῇ ὡς νέον σκεῦος, τῆς Ἁγιότητος.Ἕτερον Μεγαλυνάριον
Φύλαττε τοὺς δούλους σου ἐν παντί, καὶ οἰκείους πάντας, τοὺς τελοῦντάς σου τὴν σεπτήν, μνήμην θεοφόρε, καὶ τοὺς προσπίπτοντάς σοι, ἐν πίστει τε καὶ πόθῳ, ἐκ πάσης θλίψεως