- Άγιος Συμεών επίσκοπος Περσίας και οι μαρτυρήσαντες μαζί μ’ αυτόν Αύδελας ο πρεσβύτερος, Γοθαζάτ, Φουσίκ και άλλοι 1150
-
Άγιος Αδριανός ο Νέος
-
Άγιος Μακάριος Αρχιεπίσκοπος Κορίνθου
-
Άγιος Αγαπητός πάπας Ρώμης
-
Άγιος Αζάτ ο Ευνούχος
-
Όσιος Παΐσιος, διά Χριστόν σαλός
-
Όσιος Ζωσιμάς
-
Άγιος Ανίκητος ο Ιερομάρτυρας πάπας Ρώμης
-
Άγιος Εφραίμ ο Μεγάλος
-
Μετακομιδή των Ιερών λειψάνων του Οσίου Αλεξάνδρου του εκ Ρωσίας
-
Άγιος Donnan και οι συν αυτώ Μάρτυρες
-
Σύναξη της Παναγίας της Παντάνασσας στον Μυστρά
-
Σύναξη της Παναγίας «Ἄξιον Ἐστί» (ή ἐν τῷ «Ἀδειν»)
**********************************************************************************************************
- Άγιος Συμεών επίσκοπος Περσίας και οι μαρτυρήσαντες μαζί μ’ αυτόν Αύδελας ο πρεσβύτερος, Γοθαζάτ, Φουσίκ και άλλοι 1150.
Στην Περσία υπήρχε χριστιανική κοινότητα, που οι άνθρωποι της είχαν αμεμπτή ζωή και μεγάλη αυταπάρνηση, έτοιμοι να θυσιαστούν για το όνομα και τη δόξα του Χριστού. Καρδιά αυτής της κοινότητας ήταν ο επίσκοπος Συμεών, παράδειγμα χριστιανικής ζωής. Ο Άγιος Ιερομάρτυς Συμεών έζησε κατά τους χρόνους του βασιλέως των Περσών Σαβωρίου και ήταν προϊστάμενος των Εκκλησιών Κτησιφώντος και Σαλήκ (στη Σελευκεία). Οι Πέρσες έβλεπαν τους χριστιανούς σαν αγκάθι στο μάτι τους. Γι’ αυτό και τους διέβαλαν στο βασιλιά Σαπώρ τον Β’, με το πρόσχημα ότι είχαν επαναστατικές διαθέσεις. Αμέσως ο Σαπώρ διέταξε να φέρουν τον επίσκοπο δεμένο μπροστά του. Ο Συμεών διαβεβαίωσε το βασιλιά ότι η χριστιανική θρησκεία κάνει νομιμόφρονες πολίτες και όχι ανόητους επαναστάτες. Ο βασιλιάς, όμως, ήταν τόσο προκατειλημμένος εναντίον του, που διέταξε να τον φυλακίσουν.
Στη φυλακή ο Συμεών γνώρισε τον Γοθαζάτ (ή Γουζθαδάτ), λιποτάκτη χριστιανό, που αλλαξοπίοτησε για να σώσει το κεφάλι του. Τότε ο Συμεών, με κατάλληλο τρόπο, συγκίνησε και πάλι την καρδιά του Γοθαζάτ για το Χριστό. Όταν το έμαθε αυτό ο Σαπώρ, οργισμένος, αποκεφάλισε τον Συμεών και τον Γοθαζάτ, και επιπλέον άλλους 1150 χριστιανούς από την εκεί Εκκλησία, μαζί με τον πρεσβύτερο Αύδελα. Έτσι, όλοι έδωσαν τους εαυτούς τους, «προσφοράν και θυσίαν τω Θεώ εις όσμήν ευωδιάς» (1. Προς Εφεσίους ε’). Δηλαδή, προσφορά και θυσία στο Θεό, για να είναι μπροστά Του μυρωδιά ευωδιαστή. Την τελευταία στιγμή στο στρατόπεδο των μαρτύρων, προστέθηκε και ο κουροπαλατής του βασιλιά, ονόματι Φουσίκ. Ήταν κρυπτοχριστιανός και όταν είδε έναν από τους 1150 να δείχνει κάποια ταραχή, πλησίασε και τον προέτρεψε να μείνει πιστός μέχρι τέλους. Όταν το έμαθε αυτό ο Σαπώρ, διέταξε να τον φονεύσουν με τον πιο σκληρό τρόπο. Έτσι του έκοψαν τη γλώσσα και στη συνέχεια τον έγδαραν ζωντανό.
Ἦχος δ’. Ὃ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς ὑποφήτης τῶν ἐνθέων δογμάτων, Μαρτυρικὸν συνασπισμὸν ἐπαλείφεις, λόγοις ὁμοὺ καὶ πράξεσι πρὸς ἄθλους ἱερούς, μεθ’ ὧν καὶ συνήθλησας, Συμεὼν Ἱεράρχα, καὶ Χριστῷ ἀνέδραμες, σὺν αὐτοὶς ἀνακράζων. Ἰδοὺ ἠμεῖς ὡς πρόβατα σφαγῆς, τὴ σῆ ἀγάπη, Σωτὴρ ἐλογίσθημεν.
Ἦχος πλ. α’.
Τῶν ἁγίων Μαρτύρων τά κατορθώματα, οὐρανῶν αἱ δυνάμεις ὑπερεθαύμασαν, ὅτι ἐν σώματι θνητῷ τόν ἀσώματον ἐχθρόν, τῇ δυνάμει τοῦ Σταυροῦ ἀγωνισάμενοι καλῶς, ἐνίκησαν ἀοράτως, καὶ νῦν πρεσβεύουσι τῷ Κυρίῳ, ἐλεηθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ἐκ Περσίδος ἔλαμψας ὡς ἑωσφόρος, Συμεών μακάριε, δῆμον Ἁγίων Ἀθλητῶν, ἔχων ἡμῖν συνανίσχοντας, ὥσπερ ἀστέρας· μεθ᾽ὧν εὐφημοῦμέν σε
-
- Άγιος Αδριανός ο Νέος.
Ο Άγιος Αδριανός επειδή αρνήθηκε να εγκαταλείψει την πίστη του Χριστού, φυλακίστηκε από τους ειδωλολάτρες. Εκεί υποβλήθηκε σε πολλές στερήσεις και βασανισμούς, για να δαμάσουν το φρόνημα του. Όταν νόμισαν ότι η σταθερότητα του θα είχε πλέον πέσει, τον έβγαλαν από τη φυλακή και τον διέταξαν να προσφέρει θυσία στους θεούς των ειδώλων. Ο Αδριανός όχι μόνο δε δέχτηκε, αλλά αντίθετα, εξοργισμένος μπροστά στην επιμονή του άρχοντα ειδωλολάτρη, και στις βρισιές, που εξεστόμιζε κατά του Χριστού, καθώς ήταν κοντά στο βωμό, έτρεξε και τον γκρέμισε μαζί με τη φωτιά και τα σφάγια που είχε πάνω του. Έκπληκτος ο άρχοντας μπροστά στην ενέργεια του Αδριανού, έδωσε σύνθημα άγριας επίθεσης κατά του Αγίου. Κτυπήματα αλλεπάλληλα με σιδερόβεργες και πέτρες, οπουδήποτε τον έβρισκαν, τον έκαναν αιμόφυρτο. Το πρόσωπο και το κεφάλι του, γέμισαν πληγές. Αλλά η λύσσα των ειδωλολατρών, δεν είχε κορεσθεί. Αφού άναψαν καμίνι τον έριξαν στις φλόγες του, όπου και βρήκε ο μάρτυρας ο ατρόμητος το μαρτυρικό τέλος.
- Άγιος Μακάριος Αρχιεπίσκοπος Κορίνθου.
Γεννήθηκε στα Τρίκαλα της Κορινθίας το 1731 μ.Χ. από γονείς που κατάγονταν από το γένος των διάσημων Νοταράδων. Το όνομα του πατέρα του ήταν Γεώργιος (ή Γεωργαντάς) και της μητέρας του, Αναστασία. Το βαπτιστικό του όνομα ήταν Μιχαήλ. Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στην πατρίδα του, αλλά είχε μεγάλο ζήλο στη μοναχική ζωή. Έτσι κρυφά από τους γονείς έφυγε για το Μέγα Σπήλαιο. Ο πατέρας του όμως τον ανακάλυψε και τον οδήγησε πίσω στο σπίτι, οπού συνεχώς μελετούσε. Όταν κάποιο καιρό η Κόρινθος είχε έλλειψη διδασκάλου, ανέλαβε αυτός δωρεάν τη διδασκαλία των νέων. Σαν δάσκαλος διέπρεψε και αγαπήθηκε για τη σεμνότητα της ζωής του από τους Κορινθίους, που μετά τον θάνατο του επισκόπου τους Παρθενίου (1764 μ.Χ.) πρότειναν στον Πατριάρχη Σαμουήλ σαν διάδοχο του τον Μακάριο, λαϊκό τότε, και έτσι ανυψώθηκε στο θρόνο της Κορίνθου. Αλλά όταν άρχισε ο Ρωσσοτουρκικός πόλεμος (1768 μ.Χ.), ο Μακάριος, αναγκάσθηκε να καταφύγει με την οικογένεια του στη Ζάκυνθο και από ‘κει στην Ύδρα, όπου ησύχαζε σε κάποια Μονή. Όταν ηρέμησαν τα πράγματα, η Ιερά Σύνοδος της Κωνσταντινούπολης, εκλέγει νέο επίσκοπο Κορίνθου, ίσως διότι ο Μακάριος εγκατέλειψε την επαρχία του και έφυγε.
Επισκέπτεται την Ύδρα και από εκεί τη Χίο. Από τη Χίο αναχωρεί για το Άγιον Όρος, εκπληρώνοντας την διακαή του επιθυμία να επισκεφθεί την Αθωνική πολιτεία και να βιώσει όσα καλά περί αυτής είχε ακούσει και μελετήσει. Όταν ο θείος Μακάριος έφθασε στο Άγιον Όρος το 1777 μ.Χ., εγκαταστάθηκε στο κελλίο «Άγιος Αντώνιος» του συμπατριώτου του Γέροντος Δαβίδ. Εκεί συναντήθηκε και πάλι με τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη. Εκείνο τον καιρό η Αθωνική πολιτεία σπαρασσόταν από έριδες και διαμάχες σχετικά με τα μνημόσυνα και τα κόλλυβα. Αιτία της έριδος ήταν η ημέρα τελέσεως των μνημοσύνων. Οι μεν ακολουθώντας την παράδοση της Εκκλησίας υποστήριζαν ότι δεν επιτρέπεται η τέλεση μνημοσύνων κατά την Κυριακή, οι δε δέχονταν το αντίθετο. Εξ αυτής λοιπόν της διαφωνίας προέκυψαν σφοδρές έριδες και αντιθέσεις, οι οποίες επεκτάθηκαν και σε άλλα θέματα της Εκκλησίας. Η επικρατούσα εκεί κατάσταση απογοήτευσε το θείο Ιεράρχη. Λόγω των ταραχών και των εκτροπών που σημειώθηκαν εκεί, φοβούμενος για την ίδια του τη ζωή, επέστρεψε στη Χίο. Και μετά από σύντομη παραμονή εκεί, αναχώρησε για την Πάτμο. Ο Άγιος κατά την παραμονή του στην Πάτμο, αποσκοπώντας σε μόνιμη διαμονή και έχοντας δελεασθεί προφανώς από το περιβάλλον, ίδρυσε το Κάθισμα των Αγίων Πάντων. Μετά τη διανομή της πατρικής περιουσίας ο ευκλεής Ιεράρχης επανήλθε στη Χίο και από εκεί μετέβη στη Σμύρνη προς συνάντηση του Ι. Μαυροκορδάτου, αφού είχε ήδη εφοδιασθεί με επιστολή από τους Χίους προύχοντες προς αυτόν. Από τη Σμύρνη ο αγιότατος πατήρ επέστρεψε στη Χίο. Επέλεξε ως τόπο κατοικίας του το ναΐσκο των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στις βόρειες – βορειοδυτικές παρυφές του Βροντάδου, στις υπώρειες του Αίπους. Εκεί διέμεινε επί δώδεκα περίπου έτη, μέχρι τη θεία κοίμηση, βρήσκοντας την ψυχική του γαλήνη μαζί με τον Αθανάσιο Πάριο (συγγραφέα της βιογραφίας του) και τον Ιερομόναχο Νικηφόρο Χίου. Πέθανε στις 17 Απριλίου του 1805 μ.Χ. Το τίμιο σκήνωμά του ενταφιάσθηκε στον περίβολο του ναού των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στη νότια πλευρά του. Η Ανακομιδή των ιερών λειψάνων του έγινε το έτος 1808 μ.Χ.
Στο χωριό Μύλοι της νήσου Σάμου εορτάζεται πανηγυρικά η μνήμη του Αγίου Μακαρίου στις 16 Μαΐου.
Διαβάστε επίσης:
1) την Ακολουθία του Αγίου Μακαρίου εδώ
2) τον βίο του από το Κορινθιακό Αγιολόγιο εδώ.
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τὸν Κορίνθου ποιμένα τὸν τῷ ὄντι Μακάριον, τὸν Θεοῦ πρόνοια τῆς Χίου, ἀναφανέντα κοσμήτορα, ἐν πράξεσιν ὁμοὺ καὶ διδαχαίς, τιμῶμεν σὲ ἐν ὕμνοις καὶ ὠδαίς- θεραπεύεις γὰρ νοσοῦντας, καὶ ἀπελαύνεις ἀκάθαρτα πνεύματα. Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ τὰ ὀστά σου πηγὴν θαυμάτων ἀναδείξαντι.
-
- Άγιος Αγαπητός πάπας Ρώμης.
Υπήρξε 58ος στη σειρά των Πάπων της Ρώμης και κλήθηκε στον ποντιφικό θρόνο το 535 μ.Χ. Ήταν ασκητικός τύπος και άνθρωπος μεγάλης αρετής. Για την αίρεση των μονοφυσιτών πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου καθήρεσε τον Πατριάρχη Άνθιμο Α’ από την Τραπεζούντα, για τα όχι καλά φρονήματα του, και με σύνοδο υπό την προεδρία του ανέδειξε Πατριάρχη τον Πρεσβύτερο Μήνα, κληρικό ευσεβέστατο και Ορθόδοξο. Στην Κωνσταντινούπολη έτυχε μεγάλης υποδοχής από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό, τον κλήρο και τον λαό. Στους Συναξαριστές βρίσκουμε και τις εξής διηγήσεις γι’ αυτόν: Ότι κατά το ταξίδι του, σ’ ένα Ελληνικό λιμάνι βρήκε κάποιο άνθρωπο άλαλο από τη γέννηση του και ανίκανο να βαδίζει. Το θέαμα ήταν ελεεινό και η καρδιά του Πάπα Αγαπητού ελέησε τον πάσχοντα. Μόνο με την αφή του, του απόδωσε την υγεία των ποδιών του, κατόπιν έβαλε στο στόμα του τη θεία Κοινωνία και έλυσε και τα δεσμά της γλώσσας του. Άλλο θαύμα έκανε στην Κωνσταντινούπολη, με το να θεραπεύσει έναν τυφλό, που συνάντησε στη Χρυσή πύλη. Ο Πάπας Αγαπητός πέθανε το 536 στην Κωνσταντινούπολη, ένα χρόνο μετά την ενθρόνιση του. Το ιερό λείψανό του ενταφιάσθηκε στο ναό των Αγίων Αποστόλων, όπου και ετελείτο η Σύναξή του.
-
- Άγιος Αζάτ ο Ευνούχος.
Ήταν ευνούχος του βασιλιά των Περσών Σαβωρίου, πλούσιος και πολύ αγαπητός από τον βασιλιά για την αφοσίωση του σ’ αυτόν. Ομολόγησε τον Χριστό και υπέστη μαρτυρικό θάνατο, μαζί με χίλιους άλλους μάρτυρες. Αλλά τόσο μετάνιωσε ο βασιλιάς για τον θάνατο του πιστού και αγαπητού ευνούχου του, ώστε διέταξε την παύση του διωγμού κατά των χριστιανών.
-
- Όσιος Παΐσιος, διά Χριστόν σαλός.
Ο Όσιος Παΐσιος, κατά κόσμον Προκόπιος Γκρηγκόρεβιτς-Ζαρόσκιυ, γεννήθηκε στις 8 Ιουλίου 1821 στην πόλη Λούμπνα της επαρχίας Πολτάβα. Σπούδασε στο εκκλησιαστικό σχολείο του Κίεβο-Ποντόλσκιυ και ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη μελέτη της Αγίας Γραφής και των Βίων των Αγίων. Από νωρίς στην καρδιά του καλλιεργήθηκε ο πόθος για τη μοναχική πολιτεία. Έτσι εισήλθε στη μονή της Λαύρας του Κιέβου και εκάρη μοναχός, παίρνοντας το όνομα Παΐσιος. Αγωνίσθηκε τον καλό αγώνα ακολουθώντας την οδό της σαλότητος και φθάνοντας τα υψηλά ασκητικά κατορθώματα. Ο Όσιος Παΐσιος κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 1893.
- Όσιος Ζωσιμάς.
Ο Όσιος Ζωσιμάς, ο μεγάλος ασκητής του Ρωσικού Βορρά, υπήρξε ηγούμενος και ιδρυτής του κοινοβιακού μοναχισμού στο νησί Σολόφκι. Γεννήθηκε στην επαρχία του Νόβγκοροντ, στο χωριό Τολβούι κοντά στη λίμνη Ονέγκα. Από τα παιδικά του χρόνια μεγάλωσε με ευσέβεια και μετά τον θάνατο των γονέων του, Γαβριήλ και Βαρβάρας, μοίρασε την περιουσία του και εκάρη μοναχός. Ο πόθος του να βρει ένα ερημικό μέρος για να μονάσει, τον οδήγησε στις ακτές της Λευκής Θάλασσας και στο Δέλτα του ποταμού Σουμ. Εκεί συνάντησε τον Άγιο Γερμανό (τιμάται 30 Ιουλίου), ο οποίος του είπε για ένα ερημικό νησί, όπου είχε περάσει έξι χρόνια μαζί με τον Άγιο Σαββάτιο (τιμάται 27 Σεπτεμβρίου).
Περί το έτος 1436, οι Όσιοι Ζωσιμάς και Γερμανός διέσχισαν τη θάλασσα και εγκαταστάθηκαν στα νησιά Σολόφκι. Εκεί ο Όσιος Ζωσιμάς είδε ένα όραμα: είδε μια όμορφη εκκλησία στον ουρανό. Με τα χέρια τους οι μοναχοί έχτισαν κελλιά και παράλληλα άρχισαν να καλλιεργούν και να σπέρνουν τη γη.
Κάποτε, στο τέλος του φθινοπώρου, ο Άγιος Γερμανός πήγε στη στεριά για προμήθειες. Εξαιτίας του φθινοπωρινού καιρού δεν μπορούσε να επιστρέψει. Ο Όσιος Ζωσιμάς παρέμεινε μόνος στο νησί όλο τον χειμώνα. Υπέφερε πολλούς πειρασμούς κατά την πάλη του αγώνος εναντίων των δαιμόνων. Τον απείλησε ακόμα και ο θάνατος, λόγω της πείνας, αλλά με θαυματουργικό τρόπο εμφανίσθηκαν δύο ξένοι και τον προμήθευσαν ψωμί, αλεύρι και λάδι. Την άνοιξη ο Άγιος Γερμανός επέστρεψε στο Σολόφκι μαζί με τον Μάρκο τον ψαρά και έφερε προμήθειες φαγητού και ξάρτια για δίχτυα ψαρέματος.
Όταν είχαν συγκεντρωθεί πολλοί ερημίτες στο νησί, ο Όσιος Ζωσιμάς οικοδόμησε μία ξύλινη εκκλησία αφιερωμένη στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, καθώς και μία τράπεζα για τις ώρες του κοινού φαγητού. Με απαίτηση του Οσίου Ζωσιμά στάλθηκε ένας ηγούμενος από τη μονή του Νόβγκοροντ στη νεοϊδρυθείσα μονή μαζί με ένα αντιμήνσιο για την εκκλησία. Έτσι το νέο μοναστήρι του Σολόφκι είχε την αρχή του.
Στις δύσκολες συνθήκες του απομονωμένου νησιού, οι μοναχοί ήξεραν πώς να οικονομούν τα πράγματα. Αλλά οι ηγούμενοι που αποστέλλονταν από το Νόβγκοροντ στο Σολόφκι δεν μπορούσαν να αντέξουν σε τέτοιες δυσάρεστες συνθήκες και, έτσι, οι αδελφοί της μονής διάλεξαν για ηγούμενο τον Όσιο Ζωσιμά.
Ο Όσιος ασχολήθηκε με την οργάνωση της εσωτερικής λειτουργίας του μοναστηριού και εισήγαγε έναν αυστηρό κοινοβιακό τρόπο ζωής. Το έτος 1465, μετέφερε τα ιερά λείψανα του Αγίου Σαββατίου στο Σολόφκι από τον ποταμό Βιγκ. Το μοναστήρι υπέφερε από τους ευγενείς του Νόβγκοροντ, οι οποίοι δήμευαν τις ψαριές των μοναχών. Ο Όσιος ήταν αναγκασμένος να πάει στο Νόβγκοροντ και να ζητήσει την προστασία του Αρχιεπισκόπου. Με την συμβολή του Αρχιεπισκόπου, επισκέφθηκε τα σπίτια των ευγενών και τους ζήτησε να μην επιτρέψουν την καταστροφή της μονής. Η Μάρθα Μπορέτσκαγια, η οποία ήταν πλούσια και είχε επιρροή, συμπεριφερόμενη με ασέβεια έδωσε εντολές να πετάξουν έξω τον Όσιο Ζωσιμά. Μετάνιωσε όμως αργότερα και τον προσκάλεσε σε δείπνο. Σε αυτό το δείπνο είδε ξαφνικά σε όραμα ο Όσιος ότι έξι από τους επιφανείς ευγενείς κάθισαν στο τραπέζι χωρίς τα κεφάλια τους. Ο Όσιος Ζωσιμάς είπε για το όραμά του στον υποτακτικό του, τον Δανιήλ, και προέβλεψε ένα τρομερό θάνατο για τους ευγενείς. Η πρόβλεψη εκπληρώθηκε το έτος 1478, όταν οι Βογιάροι εκτελέσθηκαν κατά την αιχμαλωσία του Νόβγκοροντ από τον Ιβάν τον Γ’ (1462-1505).
Λίγο πριν την κοίμησή του ο Όσιος Ζωσιμάς προετοίμασε τον τάφο του κάτω από το ιερό του ναού της Μεταμορφώσεως και κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 1478. Τα ιερά λείψανά του και τα λείψανα του Αγίου Σαββατίου μεταφέρθηκαν στο παρεκκλήσι που αφιερώθηκε σε αυτούς, στο καθεδρικό ναό της Μεταμορφώσεως, στις 8 Αυγούστου του έτους 1566. Ο Όσιος Ζωσιμάς θεωρείται προστάτης των κυψελών και φύλακας των μελισσών. Εκείνοι οι οποίοι είναι ασθενείς επικαλούνται τη χάρη του Οσίου για να θεραπευθούν. Οι πολλοί νοσοκομειακοί ναοί, που είναι αφιερωμένοι σε αυτόν, επιβεβαιώνουν τη θεραπευτική δύναμη της προσευχής του ενώπιον του Θεού.
- Άγιος Ανίκητος ο Ιερομάρτυρας πάπας Ρώμης.
Ο Άγιος Ιερομάρτυρας Ανίκητος καταγόταν από την πόλη Έμεσα της Συρίας και ήταν Επίσκοπος Ρώμης κατά τα μέσα του 2ου αιώνα μ.Χ. (155 – 166 μ.Χ.). Προς τον Επίσκοπο Ανίκητο ήλθε ο Άγιος Πολύκαρπος, Επίσκοπος Σμύρνης (τιμάται 23 Φεβρουαρίου), για τον καθορισμού του χρόνου του εορτασμού του Πάσχα. Όπως είναι γνωστό, οι Εκκλησίες της Μικράς Ασίας εόρταζαν το Πάσχα στις 14 του μηνός Νισσάν, σε οποιαδήποτε ημέρα και αν έπεφτε αυτό. Αντίθετα οι άλλες Εκκλησίες δεν εόρταζαν καθόλου το Πάσχα, αλλά αρκούνταν στο εβδομαδιαίο κατά Κυριακήν εορτασμό της Αναστάσεως, τονίζοντας ασφαλώς περισσότερο τον εορτασμό της πρώτης Κυριακής μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας. Επειδή λόγω της διαφοράς αυτής η Εκκλησία της Ρώμης τηρούσε αυστηρή στάση έναντι των Μικρασιατών, ο Άγιος Πολύκαρπος αναγκάσθηκε να μεταβεί στη Ρώμη, για να διευθετήσει με τον Επίσκοπο Ρώμης Ανίκητο το ζήτημα αυτό και άλλα δευτερεύοντα θέματα. Ο Άγιος Ανίκητος μαρτύρησε το έτος 166 μ.Χ., επί αυτοκράτορα Μάρκου Αυρηλίου (161 – 180 μ.Χ.)
- Άγιος Εφραίμ ο Μεγάλος.
- Μετακομιδή των Ιερών λειψάνων του Οσίου Αλεξάνδρου του εκ Ρωσίας.
- Άγιος Donnan και οι συν αυτώ Μάρτυρες.
-
Σύναξη της Παναγίας της Παντάνασσας στον Μυστρά
O ναός της Παντάνασσας είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του α΄ μισού του 15ου μ.Χ. αιώνα. Iδρυτής του καθολικού και της μονής ήταν ο πρωτοστράτωρ Iωάννης Φραγκόπουλος, ο οποίος άφησε μονογράμματα κι επιγραφή με το όνομα και τους τίτλους του στα πάνω δυτικά παράθυρα, στο νοτιοδυτικό παρεκκλήσι και στην κυκλική βάση του τρούλου του νάρθηκα. Tα εγκαίνια της μονής έγιναν το Σεπτέμβριο του 1428 μ.Χ.
H Παντάνασσα ανήκει στο μικτό τύπο του Mυστρά, είναι δηλαδή τρίκλιτη βασιλική στο ισόγειο και ναός σύνθετος σταυροειδής με τρούλο στον όροφο. Έντονες είναι οι φραγκικές επιδράσεις στην αψίδα, με γοτθικά τόξα να περιβάλλουν μονόλοβα παράθυρα, στο ψηλό καμπαναριό, όπου τα τρίλοβα ανοίγματα του πλαισιώνονται από ένα μεγάλο «σπασμένο» γοτθικό τόξο, και στον ψηλό τρούλο της οροφής, που συνοδεύεται από τέσσερις μικρούς πύργους.
Στο νότιο τοίχο του νάρθηκα βρίσκεται ο τάφος του Mανουήλ Λάσκαρη Xατζίκη, που πέθανε στα 1445 μ.Χ. Στον τοίχο υπάρχει επιτάφια επιγραφή, μονογράμματα και παράσταση του νεκρού. H μορφή του παριστάνεται ψηλή, επιβλητική, αρχοντικά ντυμένη, με καπέλο που μιμείται το αυτοκρατορικό σκιάδιο του Iωάννη H΄ Παλαιολόγου. H οικογένεια του προερχόταν από την Kωνσταντινούπολη, τόπο προέλευσης πολλών αριστοκρατών της Πελοποννήσου, κατά τον 15ο μ.Χ. αιώνα.
H αρχική ζωγραφική διακόσμηση έχει σωθεί αρκετά καλά στον όροφο, ενώ το ισόγειο φέρει τοιχογραφίες του 17ου – 18ου μ.Χ. αιώνα. Tο εικονογραφικό πρόγραμμα του 1430 μ.Χ. ακολουθεί πιστά το πρόγραμμα της Oδηγήτριας. O κτήτορας ίσως ήταν αυτός, που υπέδειξε ως πρότυπο το Aφεντικό.
Το συνεργείο που ζωγράφισε την Παντάνασσα, διακρίνεται για τον τεχνοτροπικό εκλεκτικισμό του. Eπιστρέφει στα πρότυπα της Oδηγήτριας και σχεδιάζει φωτεινές μορφές, με κυλινδρικά σώματα και επιβλητικές φυσιογνωμίες. Δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στα βραχώδη τοπία για το φόντο των παραστάσεων. Πολλές συνθέσεις είναι πολυπρόσωπες, με ζωηρή κίνηση κι αρκετές γραφικές λεπτομέρειες, χαρακτηριστικά που θυμίζουν τη ζωγραφική της Περιβλέπτου. Tα χρώματα είναι ανοικτά και χαρούμενα, όπως και στην Περίβλεπτο, εδώ όμως η ζωγραφική αποκτά πιο έντονο διακοσμητικό χαρακτήρα.
Oι τοιχογραφίες της Παντάνασσας χαρακτηρίζονται γενικά από έντονη εκζήτηση. Oι ζωγράφοι καταφεύγουν σε τρόπους και μέσα του παρελθόντος, ενώ τονίζουν δευτερεύοντα στοιχεία, διασπώντας έτσι την ενότητα των συνθέσεων και των χώρων. Tα χαρακτηριστικά αυτά είναι τυπικά της τελευταίας φάσης της αριστοκρατικής παλαιολόγειας ζωγραφικής και οι τοιχογραφίες της Παντάνασσας, με την υψηλή ποιότητα τους, είναι το μόνο μνημείο αυτής της περιόδου που σώζεται άρτιο.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Ἐν Μυστρᾷ συνελθόντες πιστῶς εἰσέλθωμεν, ἐν τῷ ναῷ Παντανάσσης καὶ Θεοτόκου Μητρός, προσκυνοῦντες εὐλαβῶς θεῖον εἰκόνισμα· ὅτι ὡς Μήτηρ τοῦ Θεοῦ, κατασκέπει τοὺς πιστούς, ἐκ πάσης δοκιμασίας, καὶ στηρίζει ἐν τοῖς ἀγῶσι, τοὺς εὐσεβῶς ἐπευφημοῦντας αὐτήν.
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ΄. Τῇ Ὑπερμάχῳ.
Τῆς Παντανάσσης τὴν Εἰκόνα προσκυνήσωμεν, ἐν ἱερῷ ναῷ Μυστρᾶ καὶ ἐκβοήσωμεν· χαῖρε Μῆτερ ἡ γεννήσασα Θεὸν Λόγον. Τὸν λαὸν ταῖς Σαῖς πρεσβείαις διαφύλαξον, καὶ τὴν πίστιν ὀρθόδοξον περιτράνωσον, ἵνα κράζωμεν· Χαῖρε πάντων ἡ Ἄνασσα.
Μεγαλυνάριον
Παντάνασσα χαῖρε ἡ τοῦ Μυστρᾶ, Εἰκόνα Σου θείαν, οἱ τιμῶντες πανευλαβῶς, βοῶμεν ἐκ πόθου, προστρέχοντες ναῷ Σου, αἰτούμενοι Σὴν σκέπην, καὶ Σὴν βοήθειαν.
Ὁ Οἶκος
Ἄγγελοι οὐρανόθεν, ἀοράτως κυκλοῦσι, ναὸν τῆς Παντανάσσης ἐν φόβῳ (γ΄)· καὶ σὺν αὐτοῖς πλήθη πιστῶν πρὸ τῆς σεπτῆς αὐτῆς Εἰκόνος ἱστάμενα, ἐν χαρᾷ καὶ ἀγαλλιάσει βοῶσι πρὸς αὐτὴν τοιαῦτα·
Χαῖρε, Μυστρᾶ ἡ χαρὰ καὶ δόξα·
χαῖρε, πιστῶν ἡ ἐλπὶς καὶ σκέπη.
Χαῖρε, τοῦ σεπτοῦ Σου ναοῦ ἡ ἐπίσκεψις·
χαῖρε, εὐσεβείας πιστῶν ἡ ἀνάδειξις.
Χαῖρε, Κόρη θεοδώρητε, Ἐκκλησίας τοῦ Μυστρᾶ·
χαῖρε, Μῆτερ θεοτίμητε, τῶν Ἀγγέλων ἡ χαρά.
Χαῖρε, ὅτι ὑπάρχεις τῶν πιστῶν προστασία·
χαῖρε, ὅτι στηρίζεις τὴν Χριστοῦ Ἐκκλησίαν.
Χαῖρε, κρατὴρ τῆς χἄριτος ἔμπλεως·
χαῖρε, κρουνὸς τῆς πίστεως ἔνθεος.
Χαῖρε, δι’ ἧς εὐλογεῖται ἡ κτίσις·
χαῖρε, δι’ ἧς νεουργεῖται ἡ φύσις.
Χαῖρε πάντων ἡ Ἄνασσα.
Κάθισμα
Ἦχος α΄. Τὸν τάφον Σου Σωτήρ.
(Μετὰ τὴν α΄ στιχολογίαν)
Παντάνασσα πιστῶν, Παναγία Παρθένε, ἱκέτευε Χριστόν, ὑπὲρ γένους ἀνθρώπων, τοῦ κόσμου ἡ σώτειρα, καὶ Ἀγγέλων τὸ μέλισμα, τῶν τιμώντων σε, ἡ κραταιὰ προστασία, τοῦ ναοῦ Μυστρᾶ, κόσμος ἀγλάϊσμα εὖχος, καὶ ἄνασσα ἔνδοξος.
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.
(Μετὰ τὴν β΄ στιχολογίαν)
Παντάνασσα Δέσποινα τοὺς Σὲ τιμῶντας πιστῶς, περίσωζε φύλαττε ἐξ ἀοράτων ἐχθρῶν, καὶ πάσης κακώσεως· Σὺ γὰρ Θεὸν Σωτῆρα, ἐν ἀγκάλαις βαστάζεις, ἔχουσα παῤῥησίαν, τοῦ πρεσβεύειν ἀπαύστως, ὡς Μήτηρ τοῦ πάντων Κτίστου, Θεοχαρίτωτε.
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος δ’. Κατεπλάγη Ἰωσήφ.
(Μετὰ τὸν Πολυέλεον)
Τὴν Παντάνασσαν πιστοί, καὶ Θεοτόκον ἀληθῆ, ἀνυμνήσωμεν φαιδρῶς, ὡς τὴν Μητέρα τοῦ Θεοῦ, καὶ προστασίαν τοῦ κόσμου καὶ θείαν σκέπην· κλέϊσμα Μυστρᾶ καὶ ἀγλάϊσμα, τεῖχος τῶν πιστῶν καὶ προπύργιον, καὶ τῶν παρθένων πρότυπον καὶ κλέος, καὶ Ἐκκλησίας τὸ καύχημα· μητέρων δόξα, χαῖρε Μαρία, μείζων πάντων Ἀγγέλων.
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος γ΄. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ἑορτάζει σήμερον, ἡ τοῦ Μυστρᾶ Ἐκκλησία, καὶ τιμᾷ φαιδρότατα, τῆς Παντανάσσης Μαρίας, ἄῤῥητον, κυοφορίαν καὶ παρθενίαν, ἄφραστον, οἰκονομίαν τοῦ μυστηρίου· δι’ ἡμᾶς γὰρ ἀνεδείχθη, Παρθένος Μήτηρ τοῦ πρὸ αἰώνων Θεοῦ.
-
Σύναξη της Παναγίας «Ἄξιον Ἐστί» (ή ἐν τῷ «Ἀδειν»)
Για την Σύναξη της Παναγίας «Ἄξιον Ἐστί» (ή ἐν τῷ « Ἀδειν») βλέπε στις 11 Ιουνίου.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Πατέρων ἀθροίσθητε, πασὰ τοῦ Ἄθω πληθύς, πιστῶς ἑορτάζοντες, σήμερον χαίροντες, καὶ φαιδρῶς ἀλαλάζοντες, πάντες ἐν εὐφροσύνῃ, τοῦ Θεοῦ γὰρ ἡ Μήτηρ, νῦν παρὰ τοῦ Ἀγγέλου, παραδόξως ὑμνεῖται διὸ ὡς Θεοτόκον ἀεὶ ταύτην δοξάζομεν.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τῇ σεπτῇ σπυ Εἰκόνι Γαβριὴλ ὁ Ἀρχάγγελος, καταπτὰς ἐν σχήματι ξένῳ, τὴν ᾠδήν σοι ἀνέμελψεν, Ἄξιόν ἐστιν ὡς ἀληθῶς, τὴν μόνην μακαρίζειν σε Ἁγνή, ὡς Μητέρα τοῦ τῶν ὅλων Δημιουργοῦ, καὶ σώζουσαν τοὺς κράζοντας· δόξα τοῖς θαυμασίοις σου Ἁγνή, δόξα τοῖς μεγαλείοις σου, δόξα τῇ πρὸς ἡμᾶς σου προνοίᾳ Ἄχραντε.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ἑορτάζει σήμερον ἅπας ὁ Ἄθως, ὅτι ὕμνοις δέδεκται, ὑπὸ Ἀγγέλου θαυμαστῶς, σοῦ τῆς Ἁγνῆς Θεομήτορος, ἣν πᾶσα κτίσις γεραίρει δοξάζουσα.
Έτερον Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Ὡς ἐπιστὰς ἀπ’ οὐρανοῦ ἐν ξένῳ σχήματι Ὁ Γαβριὴλ τὸν μοναστὴν ἐμυσταγώγησε Μακαρίζει καὶ ὑμνεῖν σε ἀξίως Κόρη. Ἀλλ’ ἡμεῖς τούτου τὴν μνείαν ἑορτάζοντες τὴν πολλήν σου πρὸς ἡμᾶς ὑμνοῦμεν πρόνοιαν καὶ βοῶμέν σοι, χαῖρε Ἄθω ἡ ἔφορος.
Μεγαλυνάριον
Ἄξιον ὑμνεῖν σε διὰ παντός, τὴν Θεοῦ Μητέρα, καὶ προστάτιν τῶν γηγενῶν, παρὰ τοῦ Ἀγγέλου, Παρθένε διδαχθέντες, ὑμνοῦμεν καθ’ ἑκάστην, τὰ μεγαλεῖά σου.
