Η Σιμόν ντε Μπoβουάρ (απαντάται και Μπoβουάρ, Simone de Beauvoir, 9 Ιανουαρίου 1908 – 14 Απριλίου 1986) ήταν Γαλλίδα συγγραφέας, φιλόσοφος, διανοούμενη, ακτιβίστρια και φεμινίστρια. Υπήρξε σύντροφος του διάσημου υπαρξιστή φιλοσόφου Ζαν-Πολ Σαρτρ.
Το γνωστότερο έργο της υπήρξε Το δεύτερο φύλο, μια φεμινιστική ανάλυση της γυναικείας ύπαρξης και της καταπίεσης των γυναικών.
Η Σιμόν Λυσί Ερνεστίν Μαρί Μπερτράν ντε Μποβουάρ γεννήθηκε στις 9 Ιανουαρίου του 1908 στο Παρίσι της Γαλλίας, σπούδασε στο πανεπιστήμιο École Normale Supérieure όπου και σε ηλικία 21 ετών συνάντησε τον Ζαν-Πολ Σαρτρ. Το 1981 συνέγραψε το «La Cérémonie Des Adieux» (Η Τελετή του Αποχαιρετισμού), μια οδυνηρή εξιστόρηση των τελευταίων χρόνων του Σαρτρ.
Μαζί με τον σύντροφό της Ζαν-Πολ Σαρτρ συντάχτηκε με το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά αποχώρησαν αμφότεροι έπειτα από τη σοβιετική επέμβαση στην Ουγγαρία το 1956 και μετέπειτα στράφηκαν προς τον Μαοϊσμό.
Η Μπoβουάρ θεωρήθηκε η μητέρα του (μετά το 1968) φεμινισμού, με φιλοσοφικά γραπτά που συνδέθηκαν, αν και ήταν ανεξάρτητα, με τον σαρτριανό υπαρξισμό.
Πέθανε από πνευμονία στις 14 Απριλίου του 1986 και τάφηκε πλάι στον Σαρτρ στο Κοιμητήριο του Μονπαρνάς του Παρισιού.
«Το δεύτερο φύλο»
Η Σιμόν ντε Μπoβουάρ επιχειρηματολογεί μέσω ενός υπαρξιστικού φεμινισμού στο Δεύτερο φύλο. Ως υπαρξίστρια η Μπoβουάρ αποδέχεται την αρχή πως η ύπαρξη προηγείται της ουσίας. Επομένως δεν γεννιέται κανείς γυναίκα, αλλά γίνεται. Η ανάλυσή της εστιάζει στην ιδέα του Άλλου. Η κατασκευή της γυναίκας ως το τυπικό παράδειγμα Άλλου είναι για την Μπoβουάρ το θεμέλιο της καταπίεσης των γυναικών.
Η Μπoβουάρ υποστηρίζει πως διαμέσου της ιστορίας οι γυναίκες έχουν θεωρηθεί ως η παρέκκλιση, η ανωμαλία. Ακόμη και η πρώιμη φεμινίστρια Μαίρη Γουόλστονκραφτ θεωρεί τους άντρες το ιδανικό στο οποίο θα έπρεπε να ανέλθουν οι γυναίκες. Η Μπoβουάρ λέει πως αυτή η στάση έχει κρατήσει πίσω τις γυναίκες διατηρώντας την αντίληψη πως οι γυναίκες είναι η παρέκκλιση από το κανονικό, ότι είναι παρείσακτες που προσπαθούν να εξομοιωθούν με την «κανονικότητα». Λέει επίσης πως αν ο φεμινισμός θέλει να προχωρήσει, πρέπει να καταρρίψει την υπόθεση αυτή.
Άλλα έργα
Το 1943 η Μπoβουάρ εξέδωσε το Η καλεσμένη (L’Invitée), ένα μυθοπλαστικό χρονικό της σχέσης που ανέπτυξε με μία από τις φοιτήτριές της, την Ολγκά Κοζακιεβίτς (Olga Kosakiewicz), ενώ δίδασκε στη Ρουέν κατά τη διάρκεια των αρχών της δεκαετίας του ’30. Το μυθιστόρημα διερευνά και την πολύπλοκη σχέση μεταξύ της Μπoβουάρ και του Σαρτρ, καθώς και πώς επηρεάστηκε η σχέση τους με την συμπερίληψη της Kosakiewicz.
Στο τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η ντε Μπoβουάρ συνεργάστηκε με τον Σαρτρ στην έκδοση του Μοντέρνοι Καιροί (Les Temps Modernes), μιας πολιτικής εφημερίδας. Πέρα από την εκδοτική της δραστηριότητα, η Μπoβουάρ χρησιμοποίησε την εφημερίδα ως πλατφόρμα για να παρουσιάσει διάφορες δουλειές και παρέμεινε εκδότρια ως τον θάνατό της.
Αν και το Για μια ηθική της αμφισβήτησης (Pour Une Morale de L’ambiguïté, 1947) έλαβε λίγη προσοχή είναι ίσως το μοναδικό καλύτερο σημείο εισαγωγής στον γαλλικό υπαρξισμό. Η απλότητα του έργου είναι αριστούργημα από μόνη της, αφού η ντε Μπoβουάρ μειώνει την τραχύτητα που πολλοί συνδέουν με την ανάγνωση του υπεραναλυτικού Το είναι και το μηδέν του Σαρτρ, σε λίγες σελίδες συγκριτικά ελαφρού διαβάσματος.
Θα πρέπει να τονιστεί πως η ντε Μποβουάρ ήταν αρκετά ευέλικτη ως συγγραφέας. Ήταν εξίσου ικανή ως φιλόσοφος, μυθιστοριογράφος, πολιτική θεωρητικός, δοκιμιογράφος, καθώς και ως βιογράφος. Μετά το θάνατό της, η ντε Μπoβουάρ έγινε αποδέκτης εξαιρετικού θαυμασμού και επαίνων, όχι μόνο εξαιτίας της αυξανόμενης αποδοχής του φεμινισμού στον ακαδημαϊκό χώρο, αλλά και λόγω της αυξανόμενης κατανόησης της επιρροής που είχε στο αριστούργημα του Σαρτρ Το είναι και το μηδέν. Χωρίς αμφιβολία είναι μία από τους μεγαλύτερους Γάλλους στοχαστές σε ολόκληρη την ιστορία.
Άλλα σημαντικά έργα: Οι Μανδαρίνοι (Les Mandarins, 1954), Αναμνήσεις μιας καθώς πρέπει κόρης (Memoires d’une jeune fille rangée, 1958).
Εργογραφία
- L’invitée (Η καλεσμένη, 1943)
-
- —μτφ. Γεωργία Αλεξίου – Πρωταίου, “ΓΛΑΡΟΣ“, 1979
-
- Pyrrhus et Cinéas (Πύρρος και Κινέας, 1944)
-
- —μτφ. Εβελίνα Χατζηδάκη, “ΓΛΑΡΟΣ“, 1983
-
- Le sang des autres (Το αίμα των άλλων, 1945)
-
- —μτφ. Γεωργία Αλεξίου – Πρωταίου, “ΓΛΑΡΟΣ“, 1978
-
- Les bouches inutiles (Τα άχρηστα στόματα, 1945)
-
- —μτφ. Αθηνά Γιόκαρη – Βουγιούκα, “ΕΡΜΕΙΑΣ“, 1970
-
- Tous les hommes sont mortels (Όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί, 1946)
-
- —μτφ. Μαρίνα Λώμη, “ΓΛΑΡΟΣ“, 1979
- Les mandarins (βραβείο Goncourt) (Οι Μανδαρίνοι, 1954)
-
- —μτφ. Παναγιώτης Μελέτης, “ΜΑΙΑΝΔΡΟΣ“, 1961
- —μτφ. Ζωρζ Σαρή, “ΓΛΑΡΟΣ“, 1982
- Les belles images (Οι ωραίες εικόνες, 1966)
-
- —μτφ. Νταίζη Εξαρχοπούλου – Καγκελάρη, “ΓΛΑΡΟΣ“, 1978
-
- La femme rompue (Η προδομένη γυναίκα, 1967)
-
- —μτφ. Γεωργία Αλεξίου – Πρωταίου, “ΓΛΑΡΟΣ“, 1977
-
- Pyrrhus et Cinéas (Πύρρος και Κινέας, 1944)
- Pour une morale de l’ambiguïté (Για μια ηθική της αμφισβήτησης, 1947)
- L’existentialisme et la sagesse des nations (Ο υπαρξισμός και η σοφία των εθνών, 1948)
- Le deuxième sexe (Το δεύτερο φύλο, 1949)
-
- —μτφ. Κυριάκος Σιμόπουλος, “ΚΥΨΕΛΗ“, 1958
- —μτφ. Τζένη Κωνσταντίνου, “ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ“, 2009
-
- Privilèges (Προνόμια, 1955)
- La longue marche (Η Μεγάλη Πορεία, 1957)
- L’Amérique au jour le jour (Η Αμερική από μέρα σε μέρα, 1948)
- Mémoires d’une jeune fille rangée (Αναμνήσεις μιας καθώς πρέπει κόρης, 1958)
-
- —μτφ. Λέανδρος Πολενάκης, “ΓΛΑΡΟΣ“, 1979
- La force de l’âge (Η δύναμη της ηλικίας, 1960)
- La force des choses (Η δύναμη των πραγμάτων, 1963)
-
- —μτφ. Λέανδρος Πολενάκης, “ΓΛΑΡΟΣ“, 1982
-
- Une mort très douce (Ένας πολύ γλυκός θάνατος, 1964)
-
- —μτφ. Γεωργία Αλεξίου – Πρωταίου, “ΓΛΑΡΟΣ“, 1979
- —μτφ. Γιώργος Ξενάριος, “ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ“, 2009
-
- La vieillesse (Τα γηρατειά, 1970)
-
- —μτφ. Έλλη Έμκε, “ΓΛΑΡΟΣ“, 1980
-
- Tout compte fait (Συνολικά, 1972)
-
- —μτφ. Εβελίνα Χατζηδάκη (με τίτλο «Όσα είπαμε κι όσα κάναμε»), “ΓΛΑΡΟΣ“, 1982
-
- Faut-il brûler Sade ? (Μήπως πρέπει να κάψουμε τον Μαρκήσιο ντε Σαντ ; 1972)
-
- —μτφ. Εβελίνα Χατζηδάκη, “ΓΛΑΡΟΣ“, 1980
-
- Quand prime le spirituel (Όταν το πνεύμα κυριαρχεί, 1979)
-
- —μτφ. Αλίκη Βρανά, “ΓΛΑΡΟΣ“, 1980
-
- La cérémonie des adieux (Η τελετή του αποχαιρετισμού, 1981)
-
- —μτφ. Δημήτρης Κωστελένος, “ΓΛΑΡΟΣ“, 1982
-
Πηγές
- Παπαδόπουλος Π. Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, λήμμα Σιμόν ντε Μπoβουάρ, Εκδοτική Αθηνών, τ. 7, Αθήνα 1987
